Isomutdinov A’zam Zokirovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Minigastroshuntlash amaliyotidan keyin asastomozit rivojlanishini klinik-immunologik bashorat qilish jihatlari», 14.00.27 – Xirurgiya, 14.00.36 – Allergologiya va immunologiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.1.PhD/Tib4344.
Ilmiy rahbarlar: Sattorov Oybek Toxirovich tibbiyot fanlari doktori, Xamdamov Baxtiyor Zarifovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro davlat tibbiyot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Buxoro davlat tibbiyot instituti, DSc.04/27.09.2024.Tib.93.03.
Rasmiy opponentlar: Teshaev Oktyabr Ruxillaevich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Nabieva Umida Po‘latjanovna, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Toshkent pediatriya tibbiyot instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi:
minigastroshuntlashdan keyin semizlik bilan bemorlarda klinik-immunologik monitoring usullarini ishlab chiqish va samaradorligini asoslash orqali anastomozitning rivojlanishini va erta tashhisotini bashoratlash natijalarini yaxshilashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
 MGShdan keyin anastomozit 22,1% holatlarda rivojlanishi mumkinligi isbotlangan, bu patologik jarayonning turli shakllari va bosqichlarida kataral anastomozit, eroziv anastomozit, eroziv - gemorragik anastomozit va hatto gastroenteroanastomoz yarasi rivojlanishi bilan namoyon bo‘lishi aniqlangan;
anastomozitning asoratlangan shakli bilan bemorlarda V-limfotsitlarning nisbatan barqaror soni fonida qondagi limfotsitlar, xususan T-supressorlar va T-xelperlar sonining sezilarli darajada oshishi isbotlangan;
anastomozitning asoratlangan shakllari TNF-a (2,3 baravarga) va IL-2 (2,4 baravarga) ishlab chiqarilishining oshishi bilan, IL-10 (4,5 baravarga) va IFN-y (9,8 baravarga) ishlab chiqarilishining pasayishi fonida rivojlanishi aniqlangan, bunda MGShdan keyin anastomozit rivojlanishining patogenezida immunologik nomutanosiblikning roliga guvohlik qilishi mumkinligi asoslangan;
dasturlashtirilgan matrisaga asoslangan «PAMGB» deb nomlangan yangi integral tashhisot usuli ishlab chiqilgan bo‘lib, u MGShdan keyin bemorlarda anastomozit va uning asoratlarini rivojlanish ehtimolini bashorat qilish asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
O‘zbekiston Respublikasi Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashning ilmiy-tadqiqot ishlari natijalarini amaliyotga tatbig‘i bo‘yicha yagona xulosa 2024 yil 25 sentyabrdagi 06/48 – son xulosasiga ko‘ra:
birinchi ilmiy yangilik: MGShdan keyin anastomozit 22,1% holatlarda rivojlanishi mumkinligi isbotlangan, bu patologik jarayonning turli shakllari va bosqichlarida kataral anastomozit, eroziv anastomozit, eroziv - gemorragik anastomozit va hatto gastroenteroanastomoz yarasi rivojlanishi bilan namoyon bo‘lishi aniqlangan. Ilmiy yangilikning ahamiyati: MGShdan keyin anastomozit 22,1% holatlarda rivojlanishi mumkinligi isbotlangan, bu patologik jarayonning turli shakllari va bosqichlarida kataral anastomozit, eroziv anastomozit, eroziv - gemorragik anastomozit va hatto gastroenteroanastomoz yarasi rivojlanishi bilan namoyon bo‘lishi aniqlangan bo‘lib, bu o‘z navbatida mazkur kasallarda asoratlarning kamaytirishga imkon berishi isbotlangan. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: olingan ilmiy-amaliy ma’lumotlar Buxoro shaxar tibbiyot birlashmasi bo‘yicha buyruq (02.08.2024 y.; № 1437-2-42-TB/2024-son) hamda Samarqand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi bo‘yicha buyruq (16.08.2024 y.; №134) bilan amaliyotga joriy etildi. Ijtimoiy samaradorligi: MGShdan keyin anastomozit patologik jarayonning turli shakllari va bosqichlarida kataral, eroziv, eroziv - gemorragik anastomozit va hatto gastroenteroanastomoz yarasi rivojlanishi bilan namoyon bo‘lishi aniqlangan bo‘lib, bu o‘z navbatida asoratlar rivojlanishini oldini olish usullaridan foydalanish uchun imkonini yaratgan. Iqtisodiy samaradorligi: MGShdan keyin anastomozit patologik jarayonning turli shakllari va bosqichlarida kataral, eroziv, eroziv - gemorragik anastomozit va hatto gastroenteroanastomoz yarasi rivojlanishi bilan namoyon bo‘lishi aniqlangan, bu o‘z navbatida asoratlar rivojlanishini oldini olish usullaridan foydalanish uchun imkonini yaratgan bo‘lib: bemorning shifoxonada qolish muddatini o‘rtacha 8,0 kundan 5,0 kungacha kunga qisqartirib, shifoxonada qolish to‘lov miqdori 660000 so‘mga kamaytirgan (BVKTTMning preyskurantiga ko‘ra shifoxonada 1 kun qolish 220000 so‘mni tashkil qiladi); shifoxonada bo‘lish davrining bir necha kunga qisqartirilishi hisobiga dori-darmon kam talab etilgan (1 kunga o‘rtacha 105000 so‘m dori vositalari sarflanadi). Xulosa: MGShdan keyin anastomozit patologik jarayonning turli shakllari va bosqichlarida kataral, eroziv, eroziv - gemorragik anastomozit va hatto gastroenteroanastomoz yarasi rivojlanishi bilan namoyon bo‘lishi aniqlangan, bu o‘z navbatida asoratlar rivojlanishini oldini olish usullaridan foydalanish uchun imkonini yaratgan bo‘lib, ushbu bemorlarni davolash natijalariga sezilarli ijobiy ta’sir ko‘rsatib, asoratlar va o‘limni  kamaytirish imkonini beradi;
ikkinchi ilmiy yangilik: anastomozitning asoratlangan shakli bilan bemorlarda V-limfotsitlarning nisbatan barqaror soni fonida qondagi limfotsitlar, xususan T-supressorlar va T-xelperlar sonining sezilarli darajada oshishi isbotlangan. Ilmiy yangilikning ahamiyati: MGShning operatsiyadan keyingi davrda sitokinlarni ishlab chiqarish qobiliyatida yanada muhim rol V-hujayralarga berilishi lozimligi, chunki ularning darajasi ishonarli darajada ahamiyatligi isbotlangan. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: olingan ilmiy-amaliy ma’lumotlar Buxoro shaxar tibbiyot birlashmasi bo‘yicha buyruq (02.08.2024 y.; № 1437-2-42-TB/2024-son) hamda Samarqand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi bo‘yicha buyruq (16.08.2024 y.; №134) bilan amaliyotga joriy etildi. Ijtimoiy samaradorligi: MGShning operatsiyadan keyingi davrda sitokinlarni ishlab chiqarish qobiliyatida yanada muhim rol V-hujayralarga berilishi lozimligi, chunki ularning darajasi ishonarli darajada ahamiyatligi isbotlanganligidan foydalanish rivojlanishi mumkin bo‘lgan asoratlarning kamaytirish imkoniyatini beradi. Iqtisodiy samaradorligi: MGShning operatsiyadan keyingi davrda sitokinlarni ishlab chiqarish qobiliyatida yanada muhim rol V-hujayralarga berilishi lozimligi, chunki ularning darajasi ishonarli darajada ahamiyatligi isbotlanganligidan foydalanish: bemorning shifoxonada qolish muddatini o‘rtacha 3 kunga qisqartirib, shifoxonada qolish to‘lov miqdori 660000 so‘mga kamaytirgan (BVKTTM ning preyskurantiga ko‘ra shifoxonada 1 kun qolish 220000 so‘mni tashkil qiladi); shifoxonada bo‘lish davrining bir necha kunga qisqartirilishi hisobiga dori-darmon kam talab etilgan (1 kunga o‘rtacha 105000 so‘m dori vositalari sarflanadi). Xulosa: MGShning operatsiyadan keyingi davrda sitokinlarni ishlab chiqarish qobiliyatida yanada muhim rol V-hujayralarga berilishi lozimligi, chunki ularning darajasi ishonarli darajada ahamiyatligi isbotlanganligidan foydalanish, davolanish samarasini oshirishga, davolash natijalariga sezilarli ijobiy ta’sir ko‘rsatib, asoratlarning kamaytirish imkonini beradi;
uchinchi ilmiy yangilik: anastomozitning asoratlangan shakllari TNF-a (2,3 baravarga) va IL-2 (2,4 baravarga) ishlab chiqarilishining oshishi bilan, IL-10 (4,5 baravarga) va IFN-y (9,8 baravarga) ishlab chiqarilishining pasayishi fonida rivojlanishi aniqlangan, bunda MGShdan keyin anastomozit rivojlanishining patogenezida immunologik nomutanosiblikning roliga guvohlik qilishi mumkinligi asoslangan. Ilmiy yangilikning ahamiyati: anastomozitning asoratlangan shakllari TNF-a (2,3 baravarga) va IL-2 (2,4 baravarga) ishlab chiqarilishining oshishi bilan, IL-10 (4,5 baravarga) va IFN-y (9,8 baravarga) ishlab chiqarilishining pasayishi fonida rivojlanishi aniqlangan, bu o‘z navbatida bemorlarning barchasida kasallikning asoratlarini oldini olishda, davolash natijalarini yaxshilashga ko‘maklashib, natijada kuzatilishi mumkin bo‘lgan asoratlar, o‘limni kamaytirib, shifo jarayonini tezlashtiradi. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy  qilinishi: olingan ilmiy-amaliy ma’lumotlar Buxoro shaxar tibbiyot birlashmasi bo‘yicha buyruq (02.08.2024 y.; № 1437-2-42-TB/2024-son) hamda Samarqand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi bo‘yicha buyruq (16.08.2024 y.; №134) bilan amaliyotga joriy etildi. Ijtimoiy samaradorligi: anastomozitning asoratlangan shakllari TNF-a (2,3 baravarga) va IL-2 (2,4 baravarga) ishlab chiqarilishining oshishi bilan, IL-10 (4,5 baravarga) va IFN-y (9,8 baravarga) ishlab chiqarilishining pasayishi fonida rivojlanishi aniqlangan bo‘lib, bu o‘z navbatida bemorlarning barchasida kasallikning asoratlarini oldini olishda foydalanish imkon berib, bemorlarni tashxislash va davolash sifatini yaxshilaydi. Iqtisodiy samaradorligi: anastomozitning asoratlangan shakllari TNF-a (2,3 baravarga) va IL-2 (2,4 baravarga) ishlab chiqarilishining oshishi bilan, IL-10 (4,5 baravarga) va IFN-y (9,8 baravarga) ishlab chiqarilishining pasayishi fonida rivojlanishi aniqlangan bo‘lib, bu o‘z bemorlarning barchasida kasallikning asoratlarini oldini olishda inobatga olinib davolashning zamonaviy texnologiyalaridan foydalanish, kasallik asoratlarini oldini olishga hamda bemorlarni sarflanadigan xarajatlarini 1200000 so‘mga kamaytirishga erishildi. Xulosa: anastomozitning asoratlangan shakllari TNF-a (2,3 baravarga) va IL-2 (2,4 baravarga) ishlab chiqarilishining oshishi bilan, IL-10 (4,5 baravarga) va IFN-y (9,8 baravarga) ishlab chiqarilishining pasayishi fonida rivojlanishi aniqlanganligi sababli, davolashda kuzatilishi mumkin bo‘lgan asoratlarni oldini olish hisobiga, 1 nafar bemor hisobiga byudjet mablag‘larini 1200000 so‘mga va byudjetdan tashqari mablag‘larni 315000 so‘mga iqtisod qilish imkonini berdi;
to‘rtinchi ilmiy yangilik: dasturlashtirilgan matrisaga asoslangan «PAMGB» deb nomlangan yangi integral tashhisot usuli ishlab chiqilgan bo‘lib, u MGShdan keyin bemorlarda anastomozit va uning asoratlarini rivojlanish ehtimolini bashorat qilish asoslangan. Ilmiy yangilikning ahamiyati: dasturlashtirilgan matrisaga asoslangan «PAMGB» deb nomlangan yangi integral tashhisot usuli ishlab chiqilgan bo‘lib, u MGShdan keyin bemorlarda anastomozit va uning asoratlarini rivojlanish ehtimolini bashorat qilish imkonini bergan bo‘lib, shifo jarayonini tezlashtirib asoratlar va o‘limni kamaytirgan. Ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: olingan ilmiy-amaliy ma’lumotlar Buxoro shaxar tibbiyot birlashmasi bo‘yicha buyruq (02.08.2024 y.; № 1437-2-42-TB/2024-son) hamda Samarqand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi bo‘yicha buyruq (16.08.2024 y.; №134) bilan amaliyotga joriy etildi. Ijtimoiy samaradorligi: dasturlashtirilgan matrisaga asoslangan «PAMGB» deb nomlangan yangi integral tashhisot usuli ishlab chiqilgan bo‘lib, u MGShdan keyin bemorlarda anastomozit va uning asoratlarini rivojlanish ehtimolini bashorat qilish imkonini bergan, bu o‘z navbatida, rivojlanish ehtimoli yuqori bo‘lgan hayotga xavf tug‘diruvchi asoratlarni oldini olish imkonini beradi. Iqtisodiy samaradorligi: dasturlashtirilgan matrisaga asoslangan «PAMGB» deb nomlangan yangi integral tashhisot usuli ishlab chiqilgan bo‘lib, u MGShdan keyin bemorlarda anastomozit va uning asoratlarini rivojlanish ehtimolini bashorat qilish imkonini berishi hisobiga bemorning shifoxonada davolanish muddatini o‘rtacha 3 kunga  qisqartirib, 1 nafar bemor hisobiga byudjet mablag‘larini 1200000 so‘mga va byudjetdan tashqari mablag‘larni 315000 so‘mga iqtisod qilish imkonini berdi. Xulosa: dasturlashtirilgan matrisaga asoslangan «PAMGB» deb nomlangan yangi integral tashhisot usulini amaliyotga joriy qilinishi 1 nafar bemor hisobiga byudjet mablag‘larini 1200000 so‘mga va byudjetdan tashqari mablag‘larni 315000 so‘mga iqtisod qilish imkonini berdi.