Askarova Gulrux Orinbasarovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar:
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Talabalarda kommunikativ kompetentlik va koping-strategiyalarning ijtimoiy-psixologik xususiyatlari», 19.00.05 – Ijtimoiy psixologiya. Etnopsixologiya (psixologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.3.PhD/P982.
Ilmiy rahbar: Ismaylova Rano Nuraevna, psixologiya fanlar nomzodi, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat pedagogika universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent davlat pedagogika universiteti, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Rasmiy opponentlar: Hayitov Oybek Eshboevich, psixologiya fanlari doktori (DSc), professor; Inagamova Lola Usmanbekovna, psixologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dosent.
Yetakchi tashkilot: Qarshi davlat universiteti
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi talabalarning kommunikativ kompetentligi va koping-strategiyalarinining ijtimoiy-psixologik xususiyatlarini empirik asoslash, shuningdek, ularning muloqot ko‘nikmalarini oshirish va koping-strategiyalaridan samarali foydalanish bo‘yicha tegishli tavsiyalarni ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
birinchi va ikkinchi kurs talabalarida tashkilotchilik moyilligi yuqori ekanligi hamda 4-kurs talabalarida muloqotdagi pozisiyalardan kompetentlik pozisiyasi ko‘proq namoyon bo‘lishi, kichik (1-2) kurs  talabalarida esa qaram va agressivlik pozisiyalari yuqori ekanligi isbotlangan;
uchinchi va to‘rtinchi kurs talabalari orasida koping-strategiyalar farqlaridan muammoni tizimli hal qilish, ijobiy qayta baholash, o‘z-o‘zini nazorat qilish ustunlik qilishi, 1-2-kurs talabalari orasida xayolparastlik va tashqi kuchlarga tayanish, 1-kursdan 3-kursgacha bo‘lgan talabalarda esa masofalanish ko‘proq uchrashi asoslangan;
talabalarda stressning keng tarqalgan asosiy sabablaridan – o‘qish yuklamasining ko‘pligi, uy vazifasini bajarishga ulgurmaslik, ish va o‘qishni muvozanatlashda qiyinchiliklar, imtihon sessiyalaridagi stress, undan tashqari, ularni bartaraf etish yo‘llari, jumladan, ijobiy tomonlarini o‘ylash, kitob o‘qish yoki toza havoda vaqt o‘tkazish kabi konstruktiv usullar hamda talabalar o‘rtasida sigaret chekish kabi nokonstruktiv usullar maxsus ishlab chiqilgan «Stressning sabablari va uni bartaraf etish yo‘llarini aniqlash diagnostikasi»  deb nomlangan mualliflik anketasi yordamida tasdiqlangan;
kommunikativ kompetentlik darajalari bilan koping-strategiyalar o‘rtasida bog‘liqlik: kommunikativ va tashkilotchilik moyilliklar bilan ijobiy qayta baholashning kuchayishi, tashkilotchilik moyillikning muammoni tizimli hal qilish va ijtimoiy muhitga murojaat qilish koping-strategiyalari bilan birga ifodalanishi, biroq kommunikativ moyillikning kuchayishi bilan, xayolparastlik va tashqi kuchlarga tayanish hamda masofalanish kamayishi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Talabalarda kommunikativ kompetenlik va koping-strategiyalarning ijtimoiy-psixologik xususiyatlarini aniqlash bo‘yicha olib borilgan ilmiy tadqiqotlar asosida:
birinchi va ikkinchi kurs talabalarida tashkilotchilik moyilligi yuqori ekanligi hamda 4-kurs talabalarida muloqotdagi pozisiyalardan kompetentlik pozisiyasi ko‘proq namoyon bo‘lishi, kichik (1-2) kurs  talabalarida esa qaram va agressivlik pozisiyalari yuqori ekanligi isbotlangan ma’lumotlar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-PM-238 son buyrug‘i bilan “Ijtimoiy psixologiya” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-238 a-son ma’lumotnomasi). Natijada talabalardagi kommunikativ va tashkilotchilik moyilliklari hamda muloqotda qo‘llaniladigan kompetentlik, qaramlik va agressivlik pozitsiyalar o‘rtasidagi farqlarni aniqlash imkoniyati yaratilgan;
uchinchi va to‘rtinchi kurs talabalari orasida koping-strategiyalar farqlaridan muammoni tizimli hal qilish, ijobiy qayta baholash, o‘z-o‘zini nazorat qilish ustunlik qilishi, 1-2-kurs talabalari orasida xayolparastlik va tashqi kuchlarga tayanish, 1-kursdan 3-kursgacha bo‘lgan talabalarda esa masofalanish ko‘proq uchrashi asoslangan ma’lumotlar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-PM-238 son buyrug‘i bilan “Ijtimoiy psixologiya” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-PM-238 a-son ma’lumotnomasi). Natijada turli kurs talabalari orasida koping-strategiyalardan foydalanishdagi farqlarni asoslash imkoniyati yaratilgan;
talabalarda stressning keng tarqalgan asosiy sabablaridan – o‘qish yuklamasining ko‘pligi, uy vazifasini bajarishga ulgurmaslik, ish va o‘qishni muvozanatlashda qiyinchiliklar, imtihon sessiyalaridagi stress, undan tashqari, ularni bartaraf etish yo‘llari, jumladan, ijobiy tomonlarini o‘ylash, kitob o‘qish yoki toza havoda vaqt o‘tkazish kabi konstruktiv usullar hamda talabalar o‘rtasida sigaret chekish kabi nokonstruktiv usullar maxsus ishlab chiqilgan «Stressning sabablari va uni bartaraf etish yo‘llarini aniqlash diagnostikasi»  deb nomlangan mualliflik anketasi yordamida tasdiqlangan ma’lumotlar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-PM-238 son buyrug‘i bilan “Ijtimoiy psixologiya” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-PM-238 a-son ma’lumotnomasi). Natijada talabalarda stressning keng tarqalgan asosiy sabablarini va ularni bartaraf etish usullarini mualliflik «Stressning sabablari va uni bartaraf etish yo‘llarini aniqlash diagnostikasi» anketasi ishlab chiqilgan;
kommunikativ kompetentlik darajalari bilan koping-strategiyalar o‘rtasida bog‘liqlik: kommunikativ va tashkilotchilik moyilliklar bilan ijobiy qayta baholashning kuchayishi, tashkilotchilik moyillikning muammoni tizimli hal qilish va ijtimoiy muhitga murojaat qilish koping-strategiyalari bilan birga ifodalanishi, biroq kommunikativ moyillikning kuchayishi bilan, xayolparastlik va tashqi kuchlarga tayanish hamda masofalanish kamayishi aniqlangan ma’lumotlar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-PM-238 son buyrug‘i bilan “Ijtimoiy psixologiya” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-PM-238 a-son ma’lumotnomasi). Natijada talabalarning kommunikativ kompetentligi va koping-strategiyalari darajalari o‘rtasidagi bog‘liqlikni aniqlash imkoniyati yaratilgan.