Rustamova Shaxzoda Maripovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Noto‘liq oilalarda tarbiyalanayotgan qizlarda erkaklar to‘g‘risidagi tasavvurlar», 19.00.05 – Ijtimoiy psixologiya. Etnopsixologiya (psixologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.3.PhD/P604.
Ilmiy rahbar: Karimova Vasila Mamanosirovna, psixologiya fanlar doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Farg‘ona davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent davlat pedagogika universiteti, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Rasmiy opponentlar: Umarov Bahriddin Mingboevich, psixologiya fanlari doktori, professor; Bilolova Zamira Baxtiyarovna, psixologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD).
Yetakchi tashkilot: Toshkent davlat sharqshunoslik universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi noto‘liq oilalarda tarbiyalanayotgan o‘spirin yoshidagi qizlarda erkaklar to‘g‘risidagi tasavvurlarini empirik jihatdan baholash va amaliy tavsiyalar ishlab chiqish.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
to‘liq va noto‘liq oila vakilalari bo‘lgan onalarning, otalar va qiz farzandlar munosabatlaridagi hamda ularning o‘spirin yoshidagi qizlari bilan o‘zaro munosabatlaridagi  muammolar, ota obrazi orqali noto‘liq oila vakillari bo‘lmish qizlar refleksiv obrazlaridagi notekisliklar, ona bilan munosabatidagi ziddiyatlarning ochiq va yashirin shakllari mavjudligi dalillangan;
kognitiv aspektda noto‘liq oila qizlari to‘liq oilada tarbiyalanayotgan qizlarga nisbatan o‘z kelajaklari haqida batafsilroq va mazmunliroq fikrlarni bayon etishga qodir ekanliklari, lekin shunday bo‘lsa-da, noto‘liq oilalardagi o‘spirinlarning shaxslararo munosabatlarda o‘zgalar bilan ijtimoiy masofani saqlashi va tengdoshlar guruhida o‘zlarini nisbatan tortinchoq, xudbin va agressiv tutishlari kabi xususiyatlari aniqlangan;
keng ijtimoiy munosabatlar tizimida noto‘liq oila qizlarining to‘liq oila qizlariga nisbatan o‘zgalarning qo‘llab-quvvatlashlariga kuchliroq ehtiyoj sezishi, o‘spirinlik davri xususiyatlari, ya’ni kattalik hissining ertaroq aks etishi hisobiga o‘zgalarga nisbatan empatiyani chuqurroq his qilishi va shu bilan birgalikda, kattalarning psixologik ko‘magiga muhtojligi, to‘liq va noto‘liq oiladagi onalar va o‘spirin qizlar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarning sabab va oqibatlar tahlili noto‘liq oilalardagi o‘spirin qizlarningg shaxslararo munosabatlarda ijtimoiy-masofani saqlash va “begonalashuv”ning mavjudligi dalillangan;
noto‘liq oilalardagi o‘spirin yoshli qizlarning oilada ota maqomi to‘g‘risidagi tasvvurlarini baholash mezonlari asosida oilaviy munosabatlarda oilaviy o‘zaro munosabatlarni muvofiqlashtirish istagining ustuvorligi o‘spirin qizlarning “o‘zini katta bo‘lib qolganlik” istagi o‘rtasidagi ziddiyatni keltirib chiqargani bois, “uyushqoq”, “hamfikrlilik-egalitar” oila tiplariga asosan oila qurish orzusini keltirib chiqarishi, shu bilan birgalikda, ular tasavvurlarida lider-ona obrazi o‘ziga xos tarzda aks etishi, bu ularda tengqurlariga nisbatan mustaqillik, intiluvchanlik, mustaqil fikrlilik, o‘z istiqbolini bo‘rttirib refleksiya qilishga oid ustanovkalarni shakllantirishi, ayrim vaziyatlarda tengdoshlariga nisbatan avtoritar, xudbin va agressiv munosabatda bo‘lish xususiyatlariga olib kelishi asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Noto‘liq oilada tarbiyalanayotgan qizlarning erkaklar to‘g‘risidagi tasavvurlarini o‘rganish bo‘yicha olingan ilmiy tadqiqot ishi natijalari asosida:
to‘liq va noto‘liq oila vakilalari bo‘lgan onalarning, otalar va qiz farzandlar munosabatlaridagi hamda ularning o‘spirin yoshidagi qizlari bilan o‘zaro munosabatlaridagi  muammolar, ota obrazi orqali noto‘liq oila vakillari bo‘lmish qizlar refleksiv obrazlaridagi notekisliklar, ona bilan munosabatidagi ziddiyatlarning ochiq va yashirin shakllari mavjudligi dalillangan ma’lumotlar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-PM-238 son buyrug‘i bilan “Oila psixologiyasi” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-238 a-son ma’lumotnomasi). Natijada noto‘liq oiladagi onalarning o‘spirin yoshidagi qizlari bilan o‘zaro munosabatlarining empirik holatini o‘rganish imkoniyati yaratilgan;
kognitiv aspektda noto‘liq oila qizlari to‘liq oilada tarbiyalanayotgan qizlarga nisbatan o‘z kelajaklari haqida batafsilroq va mazmunliroq fikrlarni bayon etishga qodir ekanliklari, lekin shunday bo‘lsa-da, noto‘liq oilalardagi o‘spirinlarning shaxslararo munosabatlarda o‘zgalar bilan ijtimoiy masofani saqlashi va tengdoshlar guruhida o‘zlarini nisbatan tortinchoq, xudbin va agressiv tutishlari kabi xususiyatlari aniqlangan ma’lumotlar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-PM-238 son buyrug‘i bilan “Ijtimoiy psixologiya” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-238 a-son ma’lumotnomasi). Natijada noto‘liq oilalardagi o‘spirin yoshli qizlarning oilada ota maqomi to‘g‘risidagi tasvvurlarini konkret empirik izlanish doirasida tadqiq qilish imkoniyati yaratilgan;
keng ijtimoiy munosabatlar tizimida noto‘liq oila qizlarining to‘liq oila qizlariga nisbatan o‘zgalarning qo‘llab-quvvatlashlariga kuchliroq ehtiyoj sezishi, o‘spirinlik davri xususiyatlari, ya’ni kattalik hissining ertaroq aks etishi hisobiga o‘zgalarga nisbatan empatiyani chuqurroq his qilishi va shu bilan birgalikda, kattalarning psixologik ko‘magiga muhtojligi, to‘liq va noto‘liq oiladagi onalar va o‘spirin qizlar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarning sabab va oqibatlar tahlili noto‘liq oilalardagi o‘spirin qizlarningg shaxslararo munosabatlarda ijtimoiy-masofani saqlash va “begonalashuv”ning mavjudligi dalillangan ma’lumotlar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-PM-238 son buyrug‘i bilan “Oila psixologiyasi” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-238 a-son ma’lumotnomasi). Natijada to‘liq va noto‘liq oiladagi onalar va o‘spirin qizlar o‘rtasidagi o‘zaro munosabatlarning sabab va oqibatlarini tadqiq etish imkoniyati yaratilgan;
noto‘liq oilalardagi o‘spirin yoshli qizlarning oilada ota maqomi to‘g‘risidagi tasvvurlarini baholash mezonlari asosida oilaviy munosabatlarda oilaviy o‘zaro munosabatlarni muvofiqlashtirish istagining ustuvorligi o‘spirin qizlarning “o‘zini katta bo‘lib qolganlik” istagi o‘rtasidagi ziddiyatni keltirib chiqargani bois, “uyushqoq”, “hamfikrlilik-egalitar” oila tiplariga asosan oila qurish orzusini keltirib chiqarishi, shu bilan birgalikda, ular tasavvurlarida lider-ona obrazi o‘ziga xos tarzda aks etishi, bu ularda tengqurlariga nisbatan mustaqillik, intiluvchanlik, mustaqil fikrlilik, o‘z istiqbolini bo‘rttirib refleksiya qilishga oid ustanovkalarni shakllantirishi, ayrim vaziyatlarda tengdoshlariga nisbatan avtoritar, xudbin va agressiv munosabatda bo‘lish xususiyatlariga olib kelishi asoslangan ma’lumotlar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 7-oktyabrdagi PM-PM-238 son buyrug‘i bilan “Ijtimoiy psixologiya” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 8-oktyabrdagi PM-238 a-son ma’lumotnomasi). Natijada noto‘liq oiladagi qizlarning oiladagi ota obrazini shakllantiruvchi omillarini empirik jihatdan tahlil qilish orqali ota-onalar, oila psixologlari uchun amaliy tavsiyalar ishlab chiqilgan.