Teshaboev Inomjon Adxamjonovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiya himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmogʻi): “Maktab psixologi imijining ijtimoiy-psixologik xususiyatlari”, 19.00.05 – Ijtimoiy psixologiya. Etnopsixologiya (psixologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.3.PhD/P1061.
Ilmiy rahbar: Turgʻunov Abdurashid Abdumannobovich, psixologiya fanlar doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat pedagogika universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent davlat pedagogika universiteti, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Rasmiy opponentlar: Qodirov Umarali Do‘stqobilovich, psixologiya fanlari doktori, professor; Rustamov Shavkat Shuxratovich, psixologiya fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD), dotsent.
Yetakchi tashkilot: Qarshi davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi maktab psixologi imijining ijtimoiy-psixologik xususiyatlarini oshib berish va ularning imijini rivojlantirishga qaratilgan taklif va tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
umumiy o‘rta ta’lim maktablarida psixologik xizmat rivojlanishining asosiy omillarini aniqlash asosida, mazkur xizmatning shaxs kognitiv, ijtimoiy, emosional, ahloqiy, estetik va nutqiy rivojlanishidagi progressiv va didaktik o‘rni, psixofiziologik rivojlanish prosessiga ko‘rsatadigan ta’sir mexanizmlari, ma’lum yosh davrlari chegarasida yuzaga keladigan psixik krizis jarayonida psixokorreksion va psixik salomatlik (mental health)ni saqlash jarayonlarida muhim psixologik-pedagogik vosita bo‘la olishiga tayangan holda, psixologik xizmat samaradorligiga ta’siri dalillangan;
rivojlangan mamlakatlardagi psixologik xizmat tajribasini mahalliy psixologik xizmat tizimiga joriy qilish imkoniyatlarini o‘rganish natijasida, maktab psixologining shaxslararo munosabatlardagi o‘rni (status-kvo), ijtimoiy munosabatlarda kommunikativ, refleksiv va identifikativ ta’sir mexanizmlarini adekvat anglashi va ijtimoiylashuv jarayonini harakatga keltiruvchi ijtimoiy institutlar, ijtimoiy me’yorlar determinasiyasini kasbiy analiz qila olishi, shuningdek, o‘z imijini mustahkamlash va kasbiy faoliyatini yanada samarali qila olishi nuqtai nazaridan, umumiy o‘rta ta’lim tizimidagi psixologik xizmatning konseptual asoslari takomillashtirilgan;
maktab psixologlari imijining pragmatik va gumanistik jihatdan rivojlantirishni ta’minlashga erishish maqsadida, emosional barqarorlik, empatiya, o‘zini-o‘zi taqdim qilish (samoprezentasiya), muloqotchanlik va shaxslararo munosabatlardagi xarizmatik fenomenga oid tasavvurlarni rivojlantirishga qaratilgan «samoprezentasiya», «psixodramma», «guruhiy refleksiya» va «regressiv analiz» singari psixokorreksion usullarni integrativ yondashuv asosida qo‘llash samarali ekanligiga asoslanib, psixolog professional imijining samaradorligi ta’lim tizimidagi psixologik xizmatning ijtimoiy-psixologik, pedagogik va akmeologik jihatlari kontekstida takomillashtirilgan;
umumta’lim tizimi kontekstida, psixolog shaxsidagi emosional barqarorlik, empatiya, o‘zini-o‘zi taqdim qilish (samoprezentasiya), samarali kommunikasiya, kognitiv qobiliyatlar, ijtimoiy-ramziy identifikasiya, tuzatish funksiyalari, axloqiy va etik me’yorlarga sodiqlik hamda o‘z-o‘zini rivojlantirishga intilish xususiyatlariga asoslanib, maktab psixologining professiogrammasi taklif etilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Maktab psixologi imijini takomillashtirish bo‘yicha olib borilgan tadqiqot natijalari asosida:
umumiy o‘rta ta’lim maktablarida psixologik xizmat rivojlanishining asosiy omillarini aniqlash asosida, mazkur xizmatning shaxs kognitiv, ijtimoiy, emosional, ahloqiy, estetik va nutqiy rivojlanishidagi progressiv va didaktik o‘rni, psixofiziologik rivojlanish prosessiga ko‘rsatadigan ta’sir mexanizmlari, ma’lum yosh davrlari chegarasida yuzaga keladigan psixik krizis jarayonida psixokorreksion va psixik salomatlik (mental health)ni saqlash jarayonlarida muhim psixologik-pedagogik vosita bo‘la olishiga tayangan holda, psixologik xizmat samaradorligiga ta’siri dalillanganligiga oid yangilik Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 13-sentyabrdagi PM-PM-200 son buyrug‘i bilan “Ijtimoiy psixologiya” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 18-sentyabrdagi PM-200 a-son ma’lumotnomasi). Natijada psixologik xizmat samaradorligiga ta’sir etuvchi omillar aniqlashtirilgan;
rivojlangan mamlakatlardagi psixologik xizmat tajribasini mahalliy psixologik xizmat tizimiga joriy qilish imkoniyatlarini o‘rganish natijasida, maktab psixologining shaxslararo munosabatlardagi o‘rni (status-kvo), ijtimoiy munosabatlarda kommunikativ, refleksiv va identifikativ ta’sir mexanizmlarini adekvat anglashi va ijtimoiylashuv jarayonini harakatga keltiruvchi ijtimoiy institutlar, ijtimoiy me’yorlar determinasiyasini kasbiy analiz qila olishi, shuningdek, o‘z imijini mustahkamlash va kasbiy faoliyatini yanada samarali qila olishi nuqtai nazaridan, umumiy o‘rta ta’lim tizimidagi psixologik xizmatning konseptual asoslari takomillashtirilgan takliflar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 13-sentyabrdagi PM-PM-200 son buyrug‘i bilan “Psixologik xizmat” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 18-sentyabrdagi PM-200 a-son ma’lumotnomasi). Natijada psixolog imijining shakllanishiga ta’sir etuvchi omillarni tadqiq etishning nazariy konseptual asoslari taklif etilgan;
maktab psixologlari imijining pragmatik va gumanistik jihatdan rivojlantirishni ta’minlashga erishish maqsadida, emosional barqarorlik, empatiya, o‘zini-o‘zi taqdim qilish (samoprezentasiya), muloqotchanlik va shaxslararo munosabatlardagi xarizmatik fenomenga oid tasavvurlarni rivojlantirishga qaratilgan «samoprezentasiya», «psixodramma», «guruhiy refleksiya» va «regressiv analiz» singari psixokorreksion usullarni integrativ yondashuv asosida qo‘llash samarali ekanligiga asoslanib, psixolog professional imijining samaradorligi ta’lim tizimidagi psixologik xizmatning ijtimoiy-psixologik, pedagogik va akmeologik jihatlari kontekstida takomillashtirilgan takliflar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 13-sentyabrdagi PM-PM-200 son buyrug‘i bilan “Psixologik xizmat” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 18-sentyabrdagi PM-200 a-son ma’lumotnomasi). Natijada maktab psixologik imijining namoyon bo‘lishi ijtimoiy-psixologik, akmeologik, pedagogik jihatdan yoritib berilgan;
umumta’lim tizimi kontekstida, psixolog shaxsidagi emosional barqarorlik, empatiya, o‘zini-o‘zi taqdim qilish (samoprezentasiya), samarali kommunikasiya, kognitiv qobiliyatlar, ijtimoiy-ramziy identifikasiya, tuzatish funksiyalari, axloqiy va etik me’yorlarga sodiqlik hamda o‘z-o‘zini rivojlantirishga intilish xususiyatlariga asoslanib, maktab psixologining professiogrammasi taklif etilganligiga oid ma’lumotlar Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy markazining 2024-yil 13-sentyabrdagi PM-PM-200 son buyrug‘i bilan “Psixologik xizmat” moduliga kiritilgan (Toshkent davlat pedagogika universiteti huzuridagi Psixologiya o‘quv-ilmiy Markazining 2024-yil 18-sentyabrdagi PM-200 a-son ma’lumotnomasi). Natijada maktab psixologi kasbiy professiogrammasi ishlab chiqilgan.