Тешабоев Иномжон Адхамжоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʻи): “Мактаб психологи имижининг ижтимоий-психологик хусусиятлари”, 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/P1061.
Илмий раҳбар: Тургʻунов Абдурашид Абдуманнобович, психология фанлар доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Қодиров Умарали Дўстқобилович, психология фанлари доктори, профессор; Рустамов Шавкат Шухратович, психология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади мактаб психологи имижининг ижтимоий-психологик хусусиятларини осҳиб бериш ва уларнинг имижини ривожлантиришга қаратилган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
умумий ўрта таълим мактабларида психологик хизмат ривожланишининг асосий омилларини аниқлаш асосида, мазкур хизматнинг шахс когнитив, ижтимоий, эмосионал, аҳлоқий, эстетик ва нутқий ривожланишидаги прогрессив ва дидактик ўрни, психофизиологик ривожланиш просессига кўрсатадиган таъсир механизмлари, маълум ёш даврлари чегарасида юзага келадиган психик кризис жараёнида психокоррексион ва психик саломатлик (ментал ҳеалтҳ)ни сақлаш жараёнларида муҳим психологик-педагогик восита бўла олишига таянган ҳолда, психологик хизмат самарадорлигига таъсири далилланган;
ривожланган мамлакатлардаги психологик хизмат тажрибасини маҳаллий психологик хизмат тизимига жорий қилиш имкониятларини ўрганиш натижасида, мактаб психологининг шахслараро муносабатлардаги ўрни (статус-кво), ижтимоий муносабатларда коммуникатив, рефлексив ва идентификатив таъсир механизмларини адекват англаши ва ижтимоийлашув жараёнини ҳаракатга келтирувчи ижтимоий институтлар, ижтимоий меъёрлар детерминасиясини касбий анализ қила олиши, шунингдек, ўз имижини мустаҳкамлаш ва касбий фаолиятини янада самарали қила олиши нуқтаи назаридан, умумий ўрта таълим тизимидаги психологик хизматнинг консептуал асослари такомиллаштирилган;
мактаб психологлари имижининг прагматик ва гуманистик жиҳатдан ривожлантиришни таъминлашга эришиш мақсадида, эмосионал барқарорлик, эмпатия, ўзини-ўзи тақдим қилиш (самопрезентасия), мулоқотчанлик ва шахслараро муносабатлардаги харизматик феноменга оид тасаввурларни ривожлантиришга қаратилган «самопрезентасия», «психодрамма», «гуруҳий рефлекция» ва «регрессив анализ» сингари психокоррексион усулларни интегратив ёндашув асосида қўллаш самарали эканлигига асосланиб, психолог профессионал имижининг самарадорлиги таълим тизимидаги психологик хизматнинг ижтимоий-психологик, педагогик ва акмеологик жиҳатлари контекстида такомиллаштирилган;
умумтаълим тизими контекстида, психолог шахсидаги эмосионал барқарорлик, эмпатия, ўзини-ўзи тақдим қилиш (самопрезентасия), самарали коммуникасия, когнитив қобилиятлар, ижтимоий-рамзий идентификасия, тузатиш функсиялари, ахлоқий ва этик меъёрларга содиқлик ҳамда ўз-ўзини ривожлантиришга интилиш хусусиятларига асосланиб, мактаб психологининг профессиограммаси таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Мактаб психологи имижини такомиллаштириш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
умумий ўрта таълим мактабларида психологик хизмат ривожланишининг асосий омилларини аниқлаш асосида, мазкур хизматнинг шахс когнитив, ижтимоий, эмосионал, аҳлоқий, эстетик ва нутқий ривожланишидаги прогрессив ва дидактик ўрни, психофизиологик ривожланиш просессига кўрсатадиган таъсир механизмлари, маълум ёш даврлари чегарасида юзага келадиган психик кризис жараёнида психокоррексион ва психик саломатлик (ментал ҳеалтҳ)ни сақлаш жараёнларида муҳим психологик-педагогик восита бўла олишига таянган ҳолда, психологик хизмат самарадорлигига таъсири далилланганлигига оид янгилик Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 13-сентябрдаги ПМ-ПМ-200 сон буйруғи билан “Ижтимоий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 18-сентябрдаги ПМ-200 а-сон маълумотномаси). Натижада психологик хизмат самарадорлигига таъсир этувчи омиллар аниқлаштирилган;
ривожланган мамлакатлардаги психологик хизмат тажрибасини маҳаллий психологик хизмат тизимига жорий қилиш имкониятларини ўрганиш натижасида, мактаб психологининг шахслараро муносабатлардаги ўрни (статус-кво), ижтимоий муносабатларда коммуникатив, рефлексив ва идентификатив таъсир механизмларини адекват англаши ва ижтимоийлашув жараёнини ҳаракатга келтирувчи ижтимоий институтлар, ижтимоий меъёрлар детерминасиясини касбий анализ қила олиши, шунингдек, ўз имижини мустаҳкамлаш ва касбий фаолиятини янада самарали қила олиши нуқтаи назаридан, умумий ўрта таълим тизимидаги психологик хизматнинг консептуал асослари такомиллаштирилган таклифлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 13-сентябрдаги ПМ-ПМ-200 сон буйруғи билан “Психологик хизмат” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 18-сентябрдаги ПМ-200 а-сон маълумотномаси). Натижада психолог имижининг шаклланишига таъсир этувчи омилларни тадқиқ этишнинг назарий консептуал асослари таклиф этилган;
мактаб психологлари имижининг прагматик ва гуманистик жиҳатдан ривожлантиришни таъминлашга эришиш мақсадида, эмосионал барқарорлик, эмпатия, ўзини-ўзи тақдим қилиш (самопрезентасия), мулоқотчанлик ва шахслараро муносабатлардаги харизматик феноменга оид тасаввурларни ривожлантиришга қаратилган «самопрезентасия», «психодрамма», «гуруҳий рефлекция» ва «регрессив анализ» сингари психокоррексион усулларни интегратив ёндашув асосида қўллаш самарали эканлигига асосланиб, психолог профессионал имижининг самарадорлиги таълим тизимидаги психологик хизматнинг ижтимоий-психологик, педагогик ва акмеологик жиҳатлари контекстида такомиллаштирилган таклифлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 13-сентябрдаги ПМ-ПМ-200 сон буйруғи билан “Психологик хизмат” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 18-сентябрдаги ПМ-200 а-сон маълумотномаси). Натижада мактаб психологик имижининг намоён бўлиши ижтимоий-психологик, акмеологик, педагогик жиҳатдан ёритиб берилган;
умумтаълим тизими контекстида, психолог шахсидаги эмосионал барқарорлик, эмпатия, ўзини-ўзи тақдим қилиш (самопрезентасия), самарали коммуникасия, когнитив қобилиятлар, ижтимоий-рамзий идентификасия, тузатиш функсиялари, ахлоқий ва этик меъёрларга содиқлик ҳамда ўз-ўзини ривожлантиришга интилиш хусусиятларига асосланиб, мактаб психологининг профессиограммаси таклиф этилганлигига оид маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2024-йил 13-сентябрдаги ПМ-ПМ-200 сон буйруғи билан “Психологик хизмат” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 18-сентябрдаги ПМ-200 а-сон маълумотномаси). Натижада мактаб психологи касбий профессиограммаси ишлаб чиқилган.