Sadikov Muhammad Rashid o‘g‘lining
falsafa doktori (PhD) dissertasiyasi himoyasi haqida e’lon
I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri: 05.06.02–To‘qimachilik materiallari texnologiyasi va xomashyoga dastlabki ishlov berish - “Paxta tolasini aerodinamik usulda tozalovchi dustex mashinasini takomillashtirish orqali mahsulot sifatini oshirish”.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.4.PhD/T1984
Ilmiy rahbar: Bobojanov Husanxon Toxirovich, texnika fanlari doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Namangan to‘qimachilik sanoati instituti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Namangan to‘qimachilik sanoati instituti, PhD.03/04.10.2023.T.174.01
Rasmiy opponentlar: Sarimsaqov Olimjon Sharifjanovich, texnika fanlari doktori, professor; Matismailov Saypila Lolashbaevich, texnika fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Andijon mashinasozlik instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: Paxta tolasini aerodinamik usulda tozalovchi Dustex mashinasini takomillashtirish orqali ip sifat ko‘rsatkichlarini yaxshilashdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
paxta tolasini sifat ko‘rsatkichlarini saqlagan holda tozalash imkonini beruvchi aerodinamik usulda tola tozalovchi Dustex mashinasining mavjud perfosirtlaridan farqli bo‘lgan turli o‘lchamlarda tayyorlangan konstruksiyasi yaratilgan;
aerodinamik usulda tola tozalovchi Dustex mashinasining perfosirtlarini harakatga keltiruvchi ekssentrik valdan iborat bo‘lgan mexanizm konstruksiyasi ishlab chiqilgan;
tola tutamining tozalash jarayonidagi harakati, tola tezligining intensiv ravishda ortishi, tebranish chastotasi, tezlik va ko‘chish parametrlariga ta’siri hisobga olib uning matematik modeli ishlab chiqilgan;
aerodinamik usulda tola tozalovchi Dustex mashinasining tozalash samaradorligiga erishisda havo va perfosirtlarini harakatga keltiruvchi ekssentrik valning aylanish tezliklarining maqbul parametrlari regression matematik model orqali aniqlangan.
Tadqiqotning amaliy natijalari quyidagilardan iborat:
aerodinamik usulda tozalovchi Dustex mashinasining perfosirtlarini harakatga keltiruvchi eksentrik val mexanizmi yaratilgan;
Dustex mashinasining perfosirtlarini harakatga keltiruvchi tashqi diametri 3 sm, ishchi uzunligi 160 sm, 6 ta eksentrikdan iborat yangi valning maqbul aylanish tezligi aniqlangan;
aerodinamik usulda tozalovchi Dustex mashinasining maqbul tozalash samaradorligiga erishish uchun optimal havo tezligi aniqlangan;
havo tezligi va eksentrik valning maqbul qiymatlarini aniqlash imkonini beruvchi regression matematik model olingan;
takomillashtirilgan aerodinamik usulda tozalovchi Dustex mashinasida tozalangan toladan olingan pilta va ipning sifat ko‘rsatkichlari mavjud korxona variantiga nisbatan yuqori bo‘lishiga erishilgan;
takomillashgan aerodinamik tozalash mashinasining samaradorligi natijasida korxonada 1 soatda 1 ta mashinada olinadigan iqtisodiy samaradorlik 80 467,2272 so‘m, 1 yilda esa 557 884 035 so‘mga oshishiga erishilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Aerodinamik usulda tozalovchi takomillashgan mashinani qo‘llash orqali olingan ilmiy natijalar asosida:
aerodinamik mashina perfosirtini harakatga keltiruvchi ekssentrik valni qo‘llab, To‘raqo‘rg‘on tumanidagi «FT textile GROUP» MChJ korxonasida ishlab chiqarishga joriy etilgan («O‘zto‘qimachiliksanoat» uyushmasining 2024 yil 14-oktyabrdagi № 03/25-2734 son ma’lumotnomasi). Natijada yangi konstruksiyadagi takomillashgan aerodinamik tozalash mashinasidan olinayotgan tolali qatlamdagi chigit qobiqili nepslar o‘lchami korxona variantidan 2,54 % ga, umumiy nepslar miqdori 7,2% yaxshilangan, ipning chiziqli zichlik bo‘yicha variatsiya koeffisienti 4% ga, nisbiy uzilish kuchi 7,4% ga, uzilishdagi nisbiy uzayishi esa 3,4% ga yaxshilangan.