Isroilova Barchinoy Abdug‘appor qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Ijtimoiy omillarning tilga ta’siri (Virtual muloqot tahlili asosida)”, 10.00.01 – O‘zbek tili (filologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.2.PhD/Fil1710.
Ilmiy rahbar: Nabieva Diloro Abduhamidovna, filologiya fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Andijon davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Andijon davlat universiteti, DSc.03/05.05.2023.Fil.60.02.
Rasmiy opponentlar: Muminov Sidikjon Mirsobirovich, filologiya fanlari doktori, professor; Jamoldinova Dilnoza Mirxojiddinovna, filologiya fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Namangan davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi zamonaviy virtual aloqa jarayonining lingvistik xususiyatlarini ochib berishdan iborat.
III.Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
tilga ta’sir qiluvchi ijtimoiy omillar, asosan, globallashuv, lisoniy meyor, lisoniy shaxs, plyuralizm ekanligi, virtual muloqotdagi ifoda erkinligi individual yozma so‘zlashuv nutqini shakllantirayotgani ochib berilgan;
virtual muloqotda verbal vositalar bilan bir qatorda noverbal vositalarning keng qo‘llanilishi urfga aylanayotganligi, vaqtni tejash va hissiyotlarni ifodalashda bir vaqtda ularni aralash qo‘llash kommunikantlarning o‘zaro tushunishida noqulaylik tug‘dirmasligi dalillangan;
aktual va virtual muloqotning kommunikativ maqsadning amalga  oshirishga yo‘nalgantirilganligi o‘xshash jihati bo‘lsa, anonimlik, javob uchun vaqtning cheklanmaganligi kabi farqli jihatlari misollar yordamida dalillangan hamda virtual nutqiy muloqotning informatsion-funksional, kommunikativ-pragmatik xususiyatlari ochiqlangan;
virtual muloqotda fonografik vositalardagi me’yorsizlik suhbatdoshlar o‘rtasida ijobiylik, yaqinlik uyg‘otishi ijtimoiy fikrlar asosida dalillanib, shu bilan birga, bunday holat til me’yorlariga e’tiborsizlikka hamda savodxonlik darajasining pasayishiga sabab bo‘lishi asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Virtual muloqotning lingvistik xususiyatlari va uning ijtimoiy zaruriyat sifatidagi ahamiyati yuzasidan olingan ilmiy natijalar va amaliy takliflar asosida:
tilga ta’sir qiluvchi ijtimoiy omillar, asosan, globallashuv, lisoniy meyor, lisoniy shaxs, plyuralizm ekanligi, virtual muloqotdagi ifoda erkinligi individual yozma so‘zlashuv nutqini shakllantirayotgani borasidagi ma’lumotlardan, ilmiy yangiliklardan Qo‘qon davlat pedagogika institutida bajarilgan S-ECAGD-18-CA-0067 (PO20002335) raqamli “FY 2018 English Access Microscholarship Program” nomli Amerika Qo‘shma Shtatlari ta’lim va madaniy ishlar byurosi bilan hamkorlikdagi amaliy loyiha doirasida foydalanilgan (Muqimiy nomidagi Qo‘qon davlat pedagogika institutining 2024-yil 24-maydagi 617/04-son ma’lumotnomasi). Natijada virtual muloqotning lingvistik xususiyatlari ilmiy- nazariy qarashlar va faktlar bilan boyitilishiga, asoslanishiga imkon bergan;
aktual va virtual muloqotning kommunikativ maqsadning amalga  oshirishga yo‘nalgantirilganligi o‘xshash jihati bo‘lsa, anonimlik, javob uchun vaqtning cheklanmaganligi kabi farqli jihatlari xususida xulosalar hamda dalillari bilan bog‘liq nazariy ma’lumotlardan Toshkent davlat O‘zbek tili va adabiyoti            universitetida bajarilgan AM-F3-201908172 “O‘zbek tilining ta’limiy korpusini yaratish” mavzusidagi amaliy grant loyihasi doirasida foydalanilgan (Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat O‘zbek tili va adabiyoti universitetining 2024-yil 21-iyundagi 04/1-1609-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘zbek tilining ta’limiu korrusida virtual muloqotning afzalliklari, kamchiliklari asosida til hodisalarining barcha qirralarini namoyon etish imkoniyati yaratilgan;
aktual va virtual muloqotning kommunikativ maqsadning amalga  oshirishga yo‘nalgantirilganligi o‘xshash jihati bo‘lsa, anonimlik, javob uchun vaqtning cheklanmaganligi kabi farqli jihatlari yuzasidan amalga oshirilgan tahlillar va xulosalardan Toshkent davlat O‘zbek tili va adabiyoti universitetida bajarilgan AM-F3-201912258 “O‘zbek adabiyotining ko‘p tilli (o‘zbek, rus, ingliz tillarida) elektron platformasini yaratish” mavzusidagi amaliy grant loyiha doirasida foydalanilgan (Alisher Navoiy nomidagi Toshkent davlat O‘zbek tili va adabiyoti universitetining 2024-yil 21-iyundagi 04/1-1610-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘zbek tilshunosligida ham virtual nutqiy muloqot bir butun lingvistik obekt sifatida asoslanganligini amaliy jihatdan kuzatish imkoniyati paydo bo‘lgan.