Babaeva Madina Shamsiddinovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): « Mahallalar arxitekturasi va ularning o‘ziga xos xususiyatlari (Buxoro shahri misolida)», 18.00.01–Arxitektura nazariyasi va tarixi. Arxitektura yodgorliklarini ta’mirlash va tiklash (arxitektura).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.1.PhD/A157.  
Ilmiy rahbar: Mamatmusaev Toxir Shaydulovich, arxitektura fanlari doktori (DSc), professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro muhandislik-texnologiya institutida.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Qoraqalpoq davlat universiteti, PhD.03/30.07.2024.A.20.11.
Rasmiy opponentlar: Durdieva Gavhar Salaevna, arxitektura fanlari doktori, professor; Mustaev Bahrom Bahodirovich, arxitektura fanlari bo‘yicha falsafa doktori (PhD).
Yetakchi tashkilot: Urganch davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi mahallalar arxitekturasi va ularning o‘ziga xos xususiyatlarini Buxoro shahri misolida ochib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
Buxoroda mahallalarning vujudga kelishi, tarixiy ildizlari, taraqqiyot jarayonlari va rivojlanish bosqichlari ochib berilib, uning qadimdan bir hudud atrofida shakllanib kelayotganligi, yirik bo‘linmalar - jarib, kichik bo‘linmalar – mahalla, guzar deb nomlanganligi, XX asrning boshlarida Buxoro qal’asi hududida 12 ta jarib mavjudligi va uning tarkibiga 220 ta mahalla kirganligi dalillangan;
mahallalar hududida joylashgan arxitektura ob’ektlari (madrasalar, masjidlar, hovuz, hammomlar) tipologiyasining o‘ziga xos jihatlari aniqlanib, jumladan masjidlar har mahallada mavjud bo‘lganligi hamda ularning ayvon bilan o‘ralgan gumbazli, 1-3 tomoniga tutash ustunli ayvon bilan o‘ralgan  ustun to‘sinli, ustunli-gumbazli kabi turlari mavjudligi; mahallalarda joylashgan madrasalar hamda maktablarning turlari hamda hovuz va hammomlar tipologiyasi ochib berilgan;
jariblarning hozirgi chegaralari xaritada ko‘rsatilib, mahallalarning tarkibiy tizimlari asoslangan holda Turki Jandi, Kalobod hamda Murdasho‘yon-Xiyobon jariblarning jamoat markazlari aniqlangan va ularni tiklash bo‘yicha grafik loyiha takliflari ishlab chiqilgan;
tarixiy mahallalar hududining turizm infrastrukturasini boyitishga xizmat qiluvchi  “Xo‘ja Nurobod” ko‘chasi 79-uy, “Xo‘ja Ro‘shnoyi” ko‘chasi 9-uy va Xo‘ja Bulg‘or MFYdagi uylarning joylashuv o‘rni, rejaviy echimi, arxitekturasi, konstruktiv holatiga asosan ularni Buxoro an’anaviy turar uylariga xos tarzda ta’mirlash va yangi funksiyaga moslashtirish yuzasidan grafik taklif loyihalari ishlab chiqilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. “Mahallalar arxitekturasi va ularning o‘ziga xos xususiyatlari (Buxoro shahri misolida) mavzusi bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
Buxoroda mahallalarning vujudga kelishi, tarixiy ildizlari, taraqqiyot jarayonlari va rivojlanish bosqichlari ochib berilib, uning qadimdan bir hududda atrofida shakllanib kelayotganligi, yirik bo‘linmalar - jarib, kichik bo‘linmalar – mahalla, guzar deb nomlanganligi, XX asrning boshlarida Buxoro qal’asi hududida 12 ta jarib mavjudligi va uning tarkibiga 220 ta mahalla kirganligi aniqlanganligiga oid takliflar Buxoro muhandislik texnologiya instituti ilmiy-tadqiqot ishlari rejalariga muvofiq “Interdisziplinär am Denkmal 2.0: Bauerhaltung im städtebaulichen und sozialen Umfeld einer Mahalla| Interdisciplinary at the Monument 2.0: Building Preservation in the Urban and Social Environment of a Mahalla| Yodgorlikdagi fanlararo aloqa 2.0: Mahallaning shahar va ijtimoiy muhitida binolarni saqlash” mavzusidagi (2024-2026 yy.) Germaniyaning Potsdam amaliy universiteti bilan hamkorlikdagi grant dasturi doirasidagi xalqaro loyihada foydalanilgan (Buxoro muhandislik texnologiya institutining 2024 yil 5 avgustdagi 02/01-86/537-son ma’lumotnomasi). Natijada Buxoro shaharsozligining rivojlanish bosqichlarini kompleks tarzda baholash imkoniyati yaratilgan;
Buxoro shahri tarixiy mahallalari hududida joylashgan arxitektura ob’ektlari (madrasalar, masjidlar, hovuz va hammomlar) tipologiyasining o‘ziga xos jihatlari aniqlanib, jumladan masjidlar har mahallada mavjud bo‘lganligi hamda ularning ayvon bilan o‘ralgan gumbazli, 1-3 tomoniga tutash ustunli ayvon bilan o‘ralgan  ustun to‘sinli, ustunli-gumbazli kabi turlari mavjudligi; mahallalarda joylashgan madrasalar hamda maktablarning turlari hamda hovuz va hammomlar tipologiyasi ochib berilganligiga oid takliflar Buxoro muhandislik texnologiya instituti ilmiy-tadqiqot ishlari rejalariga muvofiq “Interdisziplinär am Denkmal 2.0: Bauerhaltung im städtebaulichen und sozialen Umfeld einer Mahalla| Interdisciplinary at the Monument 2.0: Building Preservation in the Urban and Social Environment of a Mahalla| Yodgorlikdagi fanlararo aloqa 2.0: Mahallaning shahar va ijtimoiy muhitida binolarni saqlash” mavzusidagi (2024-2026 yy.) Germaniyaning Potsdam amaliy universiteti bilan hamkorlikdagi grant dasturi doirasidagi xalqaro loyihada foydalanilgan (Buxoro muhandislik texnologiya institutining 2024 yil 5 avgustdagi 02/01-86/537-son ma’lumotnomasi). Natijada Buxoro shahri mahallalari hududidagi tarixiy yodgorliklarning tipologik echimlarini tasavvur qilish imkoniyati yaratilgan;
Buxoro shahri hududi XX asrgacha 12 ta kichik tumanlarga – jariblarga ajratilgan, ularning chegaralari hozirgi xaritaga tushirilgan hamda mahallalarning tarkibiy tizimlari ochib berilgan bo‘lib, Turki Jandi, Shayx rangrez, Kalobod hamda Murdasho‘yon-Xiyobon jariblarining jamoat markazlari aniqlangan, ularni tiklash bo‘yicha grafik loyiha takliflari ishlab chiqilganligiga oid takliflar O‘zbekiston Respublikasi Madaniy meros agentligi faoliyatida foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Madaniy meros agentligining 2023 yil 13 avgustdagi 04-07/3009-son ma’lumotnomasi). Natijada Buxoro shahri hududidagi mavjud bo‘lgan jarib markazlarini vizual idrok etish imkoniyati yaratilgan.
Buxoro shahridagi tarixiy mahallalar hududining turizm infrastrukturasini boyitishga xizmat qiluvchi  “Xo‘ja Nurobod” ko‘chasi 79, “Xo‘ja Ro‘shnoyi” ko‘chasi 9 uy va Xo‘ja Bulg‘or MFYdagi uylarning joylashuv o‘rni, rejaviy echimi, arxitekturasi, konstruktiv holatiga asosan ularni Buxoro an’anaviy turar uylariga xos tarzda ta’mirlash va yangi funksiyaga(restoran) moslashtirish yuzasidan grafik taklif loyihalari ishlab chiqilganligiga oid takliflar O‘zbekiston Respublikasi Madaniy meros agentligi faoliyatida foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Madaniy meros agentligining 2023 yil 13 avgustdagi 04-07/3009-son ma’lumotnomasi). Natijada Buxoro shahri mahallalarining turistik imkoniyatini oshirish imkoniyati yaratilgan.