Boshmanova Dildora Maxram qizining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Professor Nizomiddin Mahmudovning lingvistik va metodik qarashlari”, 10.00.11 – Til nazariyasi. Amaliy va kompyuter lingvistikasi (filologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.2.PhD/Fil2695.
Ilmiy rahbar: Jamolitdinova Dilnoza Mirhojiddinovna, filologiya fanlari doktori (DSc), professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Qo‘qon davlat pedagogika instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi: Qo‘qon davlat pedagogika instituti, PhD.03/04.06.2021.Fil.132.01.
Rasmiy opponentlar: Hakimova Muhayyo Karimovna, filologiya fanlari doktori, professor; Nabieva Diloro Abdulhamidovna, filologiya fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Farg‘ona davlat  universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi atoqli tilshunos olim, filologiya fanlari doktori, rrofessor N.Mahmudovning lingvistik va metodik qarashlarini hamda o‘zbek tilshunosligi rivojiga qo‘shgan hissasini ochib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
atoqli o‘zbek tilshunosi N.Mahmudovning zamonaviy o‘zbek tilshunosligi taraqqiyotiga qo‘shgan hissasi hamda yangi yondashuv usullarining vujudga kelishidagi xizmatlari ochib berilib, olimning milliy til tadqiqi va taʼlimi bilan bog‘liq ilmiy-uslubiy qarashlari, til va madaniyat, nutq madaniyati masalalariga tilshunoslikning muhim ilmiy-nazariy muammosi sifatidagi yondashuvi dalillangan;
professor N.Mahmudovning o‘zbek leksikografiyasining rivojini takomillashtirish, o‘zbek tilining izohli lug‘atini tuzish, sinonimlar va o‘xshatishlar lug‘ati, enantiosemik so‘zlar lug‘ati, ensiklopedik va ikki tilli lug‘atlar tuzish, bolalarning yosh xususiyatiga ko‘ra maxsus izohli lug‘atlarni chop qilish borasidagi xizmatlari o‘zbek lug‘atchilik sohasini rivojlantirishda muhim o‘rin tutganligi ochib berilgan;
olimning zamonaviy o‘zbek tilshunosligida tilni tadqiq qilishda antropotsentrik tilshunoslikning paydo bo‘lishi, lingvopoetika, lingvomadaniyatshunoslik, kognitiv-pragmatik tilshunoslik kabi tadqiqot sohalarining rivojlanishiga katta hissa qo‘shganligi dalillangan;
N.Mahmudovning o‘zbek tilining nazariy grammatikasi, mazmuniy sintaksis, matn tilshunosligi bo‘yicha olib borgan tadqiqotlari natijasida o‘zbek tili nazariy grammatikasining jadal taraqqiy etganligi, tilshunoslikda sodda va qo‘shma gapga semantik yondashuvni asoslab berganligi, “havola bo‘lak” atamasini fanga olib kirganligi dalillangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Professor Nizomiddin Mahmudovning lingvistik va metodik qarashlarini o‘rganish asosida olingan natijalar quyidagi ishlarda joriy qilingan:
atoqli o‘zbek tilshunos olimi Nizomiddin Mahmudovning bugungi zamonaviy o‘zbek tilshunosligi rivojlanish bosqichi, taraqqiyoti hamda yangicha yondashuv usullarining raydo bo‘lishi va taraqqiy etishidagi xizmatlari, Nizomiddin Mahmudovning milliy til tadqiqi va taʼlimi bilan bog‘liq ilmiy-uslubiy qarashlari hamda metodik qarashlari yuzasidan chiqarilgan xulosalardan Jizzax pedagogika institutida 2016-2017 yilda olib borilgan JDPI – MUZ-2015-0725140051 “Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining nutqini boyitishda inglizcha-o‘ruscha-o‘zbekcha frazemalar lug‘atini yaratish va amaliyotga tadbiq etish” mavzusidagi innovatsion tadqiqot loyihasida foydalanilgan (Jizzax davlat pedagogika institutining 2023-yil 2-dekabrdagi 04-1455-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘zbek antropotsentrik tilshunosligining paydo bo‘lishi, lingvopoetika, lingvomadaniyatshunoslik, kognitiv tilshunoslik kabi tadiqiqot sohalarining rivojlanishi hamda o‘zbek tilining nazariy grammatikasi, mazmuniy sintaksis, matn tilshunosligi sohasining jadal taraqqiy etganligi haqidagi ma’lumotlar bilan boyigan;
N.Mahmudovning o‘zbek leksikografiyasining rivojlanishi va taraqqiy etishidagi o‘rni, olimning o‘zbek lingvopoetikasining vujudga kelishi va rivojlanishidagi xissalari, bu borada olib borgan tadqiqotlariga oid xulosalardan Jizzax pedagogika institutida 2016-2017 yilda olib borilgan JDPI – MUZ-2015-0725140051 “Boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining nutqini boyitishda inglizcha-o‘ruscha-o‘zbekcha frazemalar lug‘atini yaratish va amaliyotga tadbiq etish” mavzusidagi innovatsion tadqiqot loyihasida foydalanilgan (Jizzax davlat pedagogika institutining 2023-yil 2-dekabrdagi 04-1455-son ma’lumotnomasi). Natijada ushbu loyiha yangi ilmiy-nazariy ma’lumotlar bilan boyish manbalari hisobiga kengaytirilgan;
N.Mahmudovning hozirgi o‘zbek tilining nazariy grammatikasi, mazmuniy sintaksis, matn tilshunosligi bo‘yicha olib borgan tadqiqotlari orqali o‘zbek tili grammatikasi rivoj torishiga qo‘shgan hissasiga taalluqli xulosalardan O‘zbekiston Milliy teleradiokomraniyasi “O‘zbekiston” teleradiokanalida efirga uzatilgan “Ta’lim va taraqqiyot”, “Adabiy jarayon” nomli dasturlar ssenariysini tayyorlashda foydalanilgan  (O‘zbekiston Milliy teleradiokomraniyasining 2023-yil 9-arreldagi 04-36-1316-son ma’lumotnomasi). 2022-2023-yillarda mazkur teleradiokanal materiallari ilmiy va amaliy jihatdan boyigan, mazmunan mukammallashuvi ta’minlangan. Natijada teleko‘rsatuv ssenariylari nazariy va amaliy jihatdan mukammallashgan.