Rahmatova Dilfuza Ahmedovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.Umumiy ma’lumotlar.
“ Vohid Abdullaev ilmiy faoliyatining adabiyotshunoslik taraqqiyotidagi o‘rni”, 10.00.02 – O‘zbek adabiyoti (filologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B 2022.2 PhD/Fil2457.
Ilmiy rahbar: Muxitdinova Nazmiya Muslixitdinovna, filologiya fanlari doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti, DSc.03/05.05.2023.Fil.02.11.
Rasmiy opponentlar: Musurmonov Erkin  Robbimovich, filologiya fanlari doktori, dotsent; Sattorova Gulnoz Yunusovna, filologiya fanlari nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot: Jizzax davlat pedagogika universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi Vohid Abdullaevning hayot yo‘li  va ilmiy faoliyatini yoritish, adabiy-estetik qarashlarining asoslari, navoiyshunoslikka qo‘shgan hissasi, muayyan adib ijodiga yondashuv usullari,  badiiy asarni baholash tamoyillarini ochib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
Vohid Abdullauev adabiy-tanqidiy qarashlarining davriy, mazmuniy va janriy tamoyillari aniqlanib, o‘zbek adabiyotshunosligi va navoiyshunosligiga adabiy muhit, badiiy ta’sir va ijodiy maktab yaratish kabi an’analarni olib kirganligi asoslab berilgan;
olimning Samarqand ijod va ta’lim maktabi tarixi bilan bog‘liq nazirago‘ylik hamda muammonavislikka doir yondashuvlari asosida shakllangan hamda Alisher Navoiy adabiy-estetik qarashlarining bir qismi bo‘lgan “Navoiy va Samarqand” mavzusidagi  ilmiy faoliyatida   tarixiy sharoit, madaniy hayot, ilm-ma’rifatdagi qardoshlik, adabiy muhitlar aloqasi singari tarixiy-qiyosiy  jihatlar muhim o‘rin tutganligi aniqlangan;
akademik Vohid Abdullauev izlanishlarida og‘zaki va uozma manbalarning qiuosiu-tipologik sintezi “Tohir va Zuhra”, “Yusufbek va Ahmadbek”, “G‘arib va Shohsanam” dostonlarining o‘zbek, turkman versiyalaridagi sujet hamda g‘oyaning xalqchilligi, umuminsoniyligi kabi o‘xshash va obrazlar, joylar nomlanishidagi farqli xususiyatlari  dalillangan;
Vohid Abdullaevning o‘zbek adabiuoti tarixiga oid qarashlari asosida  davrlashtirish, toshbosma, peshtoq, qo‘lyozma variantlarining rivojlanish darajasi, Xorazm vohasidagi adabiu hauotning XVII-XVIII asrlardagi dinamik va statik  holati, areal adabiuotshunoslikning adabiy muhitlararo  ijodiy-genetik xususiyatlari ochib berilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Vohid Abdullaevning adabiyotshunoslikka doir faoliyati hamda tadqiqotlarning ilmiy-nazariy asoslarini ishlab chiqishi asosida:
adabiy-tanqidiy qarashlarining davriy, mazmuniy va janriy tamoyillari aniqlanib, o‘zbek adabiyotshunosligi va navoiyshunosligi taraqqiyotiga qo‘shgan adabiy muhit, badiiy ta’sir va ijodiy maktab yaratish an’analariga doir xulosalardan  2017-2020-yillarga mo‘ljallangan FA-F1-OO5 “Qoraqalpoq folklorshunosligi va adabiyotshunosligini tadqiq etish” mavzusidagi fundamental tadqiqot loyihasida foydalanilgan (O‘zR FA Qoraqalpog‘iston bo‘limining 2022-yil 16-dekabrdagi 193/1-son dalolatnomasi). Natijada loyiha ishining  muayyan adabiy muhit, badiiy ta’sir va ijod maktablariga oid tomonlarining ilmiy dalillar bilan boyishiga xizmat qilgan;
akademik Vohid Abdullauev izlanishlarida og‘zaki va uozma manbalarning qiuosiu-tipologik sintezi, “Tohir va Zuhra”, “Yusufbek va Ahmadbek”, “G‘arib va Shohsanam” dostonlarining o‘zbek, turkman versiyalaridagi sujet hamda g‘oyaning xalqchilligi, umuminsoniyligi kabi o‘xshash va obrazlar, joylar nomlanishidagi farqli xususiyatlaridan olingan xulosalardan 2012-2016-yillarga mo‘ljallangan FA-F1-GOO2 “Qoraqalpoq folklori va adabiyoti janrlarining nazariy masalalarini tadqiq etish” nomli fundamental loyihasida foydalanilgan (O‘zR FA Qoraqalpog‘iston bo‘limining 2022-yil 16-dekabrdagi 193/1-son dalolatnomasi). Natijada Sharq mumtoz adabiyoti va folklar an’analarining mushtarak aloqalari, o‘zbek adabiyoti tarixida ularning g‘oyaviy-badiiy takomili xususidagi mulohazalarni yoritish imkoniyati yaratilgan;
Vohid Abdullaevning  o‘zbek adabiuoti tarixiga oid qarashlari asosida  davrlashtirish, toshbosma, peshtoq, qo‘lyozma variantlarining rivojlanish darajasi, Xorazm vohasidagi adabiu hauotning XVII-XVIII asrlardagi dinamik va statik  holati, areal adabiuotshunoslikning adabiy muhitlararo ijodiy-genetik xususiyatlari o‘rganilishidan olingan ilmiy natijalardan O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi davlat muassasasi “O‘zbekiston tarixi” telekanalining “Mavzu”, “Taqdimot” ko‘rsatuvlari ssenariylarini tayyorlashda foydalanilgan (O‘zMTRK “O‘zbekiston tarixi” telekanalining 2024-yil 6-fevraldagi 06-26-2/41-son ma’lumotnomasi). Natijada ko‘rsatuv va eshittirishlarning ilmiy ko‘rsatgich va tarixiy dalillar bilan boyishiga xizmat qilgan;
Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti “Navoiy muzeyi” ilmiy-amaliy muzey-laboratoriyasida olimning Samarqand ijod va ta’lim maktabi tarixi bilan bog‘liq nazirago‘ylik hamda muammonavislikka doir yondashuvlari asosida shakllangan hamda Alisher Navoiy adabiy-estetik qarashlarining bir qismi bo‘lgan “Navoiy va Samarqand”  mavzusidagi ilmiy faoliyatida   tarixiy sharoit, madaniy hayot, ilm-ma’rifatdagi qardoshlik, adabiy muhitlar aloqasi singari tarixiy-qiyosiy jihatlar muhim o‘rin tutganligi xususidagi ilmiy-amaliy xulosalardan foydalanilgan (Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universitetining 2024-yil 5-fevraldagi 10/570-son ma’lumotnomasi). Natijada  “Navoiy muzeyi” ilmiy-amaliy muzey-laboratoriyasi  adabiyotshunos Vohid Abdullaevning ilmiy faoliyatidan olingan xulosalar bilan boyigan.