Бабамуратов Жахонгир Рустамовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертaцияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертaция мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Солиқ қарздорлигини ундириш механизмини такомиллаштириш йўллари», 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертaция мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Iqt3470
Илмий раҳбар: Тухлиев Бозор Каримович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019. I.16.01.
Расмий оппонентлар: Кузиева Наргиза Рамазановна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор, Бозоров Акмал Аманович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси.
Диссертaция йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.    Тадқиқотнинг мақсади солиқ қарздорлигини ундириш механизмини такомиллаштириш бўйича илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.    Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
    умумий овқатланиш корхоналарининг солиқлар бўйича юзага келган қарздорликлар, жарима ва пеняларни маҳаллий давлат ҳокимияти органларига ариза юбормасдан, солиқ органларини хабардор қилган ҳолда фоизларни тўламасдан, тенг улушларда кечиктириб (бўлиб-бўлиб) тўлаш ҳуқуқи бериш таклифи асосланган;
тижорат банкларида очилган қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ ундирувга йўл қўйилмайдиган махсус мақсадли ҳисобварақларини тугатиш ва улардаги маблағлар қолдиғини асосий ёки иккиламчи ҳисобварақларга ўтказиш, бундай махсус мақсадли ҳисобварақлар Вазирлар Маҳкамасининг қарори асосида очилиши ва ёпилиши тартибини белгилаш орқали барча тоифадаги хўжалик юритувчи субъектлар учун тенг рақобат шароити яратиш, ҳисоб-китоб тизимининг шаффофлигини ошириш ва хўжалик юритувчи субъектларнинг тўлов интизомини янада мустаҳкамлаш таклифи асосланган;
бўш турган бинолар, фойдаланилмаётган ишлаб чиқариш майдонлари, яшаш учун мўлжалланмаган иншоотлар, шунингдек, тугалланмаган қурилиш объектларига (фойдаланилмаётган объектлар) ҳамда ушбу объектлар билан банд бўлган ер участкаларига нисбатан мол-мулк ва ер солиқларининг оширилган ставкаларини қўллаш, солиқ имтиёзлари ва преференцияларнинг амал қилишини тўхтатиш тартибини бекор қилиш таклифи асосланган;
тадбиркорлик субъектларини мажбурий равишда қўшилган қиймат солиғи тўловчиси сифатида махсус рўйхатдан ўтказилганлиги тўғрисида гувоҳнома солиқ хавфи даражасига аниқлик киритилмасдан туриб автоматик равишда берилган ҳолатда уларнинг фаолияти солиқ органлари томонидан мониторинг қилиб борилиши ҳамда мониторинг давомида солиқ хавфи аниқланган ҳолатларда қўшилган қиймат солиғи бўйича махсус рўйхатдан ўтказилганлиги тўғрисида гувоҳноманинг амал қилишини тўхтатиб қўйиш таклифи асосланган.
    
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Солиқ қарздорлигини ундириш механизмини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
умумий овқатланиш корхоналарининг солиқлар бўйича юзага келган қарздорликлар, жарима ва пеняларни маҳаллий давлат ҳокимияти органларига ариза юбормасдан, солиқ органларини хабардор қилган ҳолда фоизларни тўламасдан, тенг улушларда кечиктириб (бўлиб-бўлиб) тўлаш ҳуқуқи бериш таклифи Солиқ кодексининг 482-моддасида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2023-йил 6-сентябрдаги 19/3-90845-сон маълумотномаси).  Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида Республика бўйича 1462 та корхонанинг 944,8 млн. сўмлик солиқ қарзини ортиқча талабларсиз 6 ой муддатга бўлиб-бўлиб тўлаш имкони берилган;
тижорат банкларида очилган қонунчилик ҳужжатларига мувофиқ ундирувга йўл қўйилмайдиган махсус мақсадли ҳисобварақларини тугатиш ва улардаги маблағлар қолдиғини асосий ёки иккиламчи ҳисобварақларга ўтказиш, бундай махсус мақсадли ҳисобварақлар Вазирлар Маҳкамасининг қарори асосида очилиши ва ёпилиши тартибини белгилаш орқали барча тоифадаги хўжалик юритувчи субъектлар учун тенг рақобат шароити яратиш, ҳисоб-китоб тизимининг шаффофлигини ошириш ва хўжалик юритувчи субъектларнинг тўлов интизомини янада мустаҳкамлаш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 25-майдаги ПФ 141 сонли Фармонида инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2023-йил 6-сентябрдаги 19/3 90845 сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида барча тоифадаги хўжалик юритувчи субъектлар учун тенг рақобат шароити яратилишини давом эттириш, шунингдек, ҳисоб-китоб тизимининг шаффофлигини ошириш ва хўжалик юритувчи субъектларнинг тўлов интизомини янада мустаҳкамлаш имкони яратилган;
бўш турган бинолар, фойдаланилмаётган ишлаб чиқариш майдонлари, яшаш учун мўлжалланмаган иншоотлар, шунингдек, тугалланмаган қурилиш объектларига (фойдаланилмаётган объектлар) ҳамда ушбу объектлар билан банд бўлган ер участкаларига нисбатан мол-мулк ва ер солиқларининг оширилган ставкаларини қўллаш, солиқ имтиёзлари ва преференцияларнинг амал қилишини тўхтатиш тартибини бекор қилиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 28-июндаги ПФ-162-сон Фармонида инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2023 йил 6-сентябрдаги 19/3-90845-сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида солиқ базасини кенгайтиришга, шунингдек, солиқлар бўйича қарздорликни пайдо бўлишини олди олинишига ва тадбиркорлар ихтиёрида пул маблағларига эга бўлиш имкони яратилган;
тадбиркорлик субъектларини мажбурий равишда қўшилган қиймат солиғи тўловчиси сифатида махсус рўйхатдан ўтказилганлиги тўғрисида гувоҳнома солиқ хавфи даражасига аниқлик киритилмасдан туриб автоматик равишда берилган ҳолатда уларнинг фаолияти солиқ органлари томонидан мониторинг қилиб борилиши ҳамда мониторинг давомида солиқ хавфи аниқланган ҳолатларда қўшилган қиймат солиғи бўйича махсус рўйхатдан ўтказилганлиги тўғрисида гувоҳноманинг амал қилишини тўхтатиб қўйиш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2022-йил 28-июндаги ПФ-162-сон Фармонида инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитасининг 2023-йил 6 сентябрдаги 19/3-90845-сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида солиқ маъмуриятчилигини такомиллаштириш орқали солиқ тўловчиларга янада қулайлик яратишга хизмат қилувчи адолатли солиққа тортиш имкони яратилган.