Рахманов Лазиз Эркабоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Хуфёна иқтисодиётни улушини камайтиришда солиқ инструментлардан самарали фойдаланиш масалалари», 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD/Iqt3488
Илмий раҳбар: Худойқулов Садирдин Каримович, иқтисодиёт фанлари доктори профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019. I.16.01.
Расмий оппонентлар: Кузиева Наргиза Рамазоновна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор, Ашурова Насиба Батировна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.    Тадқиқотнинг мақсади хуфёна иқтисодиётни қисқартириш ва унинг олдини олишда солиқ инструментларидан самарали фойдаланиш бўйича илмий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.    Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қурилиш жараёнида бош пудратчилар томонидан топшириладиган электрон ҳисоб-фактура (солиқ ҳисоботи)да қурилиш материаллари ва жиҳозлар тўғрисидаги маълумотларни киритиш, тармоқда ишчилар сони ҳисобини юритиш тартибини ишлаб чиқиш орқали хуфёна иқтисодиётнинг олдини олиш асосланган;
ҳаёт суғуртасига жисмоний шахслар томонидан, шунингдек, хусусий мулк ҳуқуқи асосида жисмоний шахсларга қарашли мол-мулкни юридик шахсларга сотишдан олинган даромадлари бўйича жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғидан имтиёзни бекор қилиш орқали солиқ тўловчиларнинг хуфёна иқтисодиётни келтириб чиқариш ҳолатларининг олдини олиш асосланган;
солиқ органларининг маълумотлар базасига муқаддам иқтисодий жиноятларга йўл қўйган ташкилот таъсисчи ва раҳбарлари тўғрисидаги маълумотларни интеграция қилган ҳолда ушбу жисмоний шахсларни янгидан ташкил этилаётган субъектларнинг таъсисчи ёки раҳбари бўлишига чеклов қўйиш таклифи асосланган;
юридик шахслар томонидан уй-жойлар бўйича инвестиция ва олди сотди шартномаларини фақат электрон шаклда тузиш ва солиқ органларида рўйхатдан ўтказиш тартибини жорий этиш таклиф этилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Хуфёна иқтисодиётни қисқартириш ва унинг олдини олишда солиқ инструментларидан самарали фойдаланиш бўйича ишлаб чиқилган илмий таклиф ва тавсиялар асосида:
қурилиш жараёнида бош пудратчилар томонидан топшириладиган электрон ҳисоб-фактура (солиқ ҳисоботи)да қурилиш материаллари ва жиҳозлар тўғрисидаги маълумотларни киритиш, тармоқда ишчилар сони ҳисобини юритиш тартибини ишлаб чиқиш орқали хуфёна иқтисодиётнинг олдини олиш таклифи Ўзбекистон Республикасининг 2022 йил 30 декабрдаги “Солиқ ва бюджет сиёсатининг 2023 йилга мўлжалланган асосий йўналишлари қабул қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-812-сон Қонунида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2024 йил 22 апрелдаги
30-37578-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликни амалиётга жорий этиш натижасида электрон ҳисоб-фактура (солиқ ҳисоботи)да янги тартибни киритиш орқали хуфёна иқтисодиётнинг олдини олиш имкони яратилган;
ҳаёт суғуртасига жисмоний шахслар томонидан, шунингдек, хусусий мулк ҳуқуқи асосида жисмоний шахсларга қарашли мол-мулкни юридик шахсларга сотишдан олинган даромадлари бўйича жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғидан имтиёзни бекор қилиш орқали солиқ тўловчиларнинг хуфёна иқтисодиётни келтириб чиқариш ҳолатларининг олдини олиш таклифи Ўзбекистон Республикасининг 2022 йил 30 декабрдаги “Солиқ ва бюджет сиёсатининг 2023 йилга мўлжалланган асосий йўналишлари қабул қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-812-сон Қонунида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2024 йил 22 апрелдаги 30-37578-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликни амалиётга жорий этиш натижасида ушбу имтиёзни бекор қилиш орқали солиқ тўловчиларнинг хуфёна иқтисодиётни келтириб чиқариш ҳолатларининг олдини олиш имкони яратилган;
солиқ органларининг маълумотлар базасига муқаддам иқтисодий жиноятларга йўл қўйган ташкилот таъсисчи ва раҳбарлари тўғрисидаги маълумотларни интеграция қилган ҳолда ушбу жисмоний шахсларни янгидан ташкил этилаётган субъектларнинг таъсисчи ёки раҳбари бўлишига чеклов қўйиш таклифи Ўзбекистон Республикасининг
2023-2026 йилларга мўлжалланган фискал Стратегиясини ишлаб чиқишда ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2024 йил 22 апрелдаги 30-37578-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликни амалиётга жорий этиш натижасида муқаддам иқтисодий жиноятларга йўл қўйган ташкилот таъсисчи ва раҳбарларни янгидан ташкил этилаётган субъектларнинг таъсисчи ёки раҳбари бўлишига чеклов қўйиш имкони яратилган;
юридик шахслар томонидан уй-жойлар бўйича инвестиция ва олди сотди шартномаларини фақатгина электрон шаклда тузиш ва солиқ органларида рўйхатдан ўтказиш тартибини жорий этиш таклифи Ўзбекистон Республикаси   Вазирлар Маҳкамасининг 2019 йил 25 июндаги “Ўзаро ҳисоб-китоблар тизимида электрон шаклдаги ҳисобварақ-фактуралардан фойдаланишни такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида” 522-сон қарорида 2023-2026 йилларга мўлжалланган фискал Стратегиясини ишлаб чиқишда ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2024 йил 22 апрелдаги 30-37578-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликни амалиётга жорий этиш натижасида уй-жойлар бўйича инвестиция ва олди сотди шартномаларини фақат электрон шаклда тузиш ва солиқ органларида рўйхатдан ўтказиш тартибини жорий этиш орқали хуфёна иқтисодиёт улушини камайтириш имкони яратилган.