Chernov Denis Andreevichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Yurak va qon-tomir kasalliklari mavjud buyrak transplantati resepientlarini davolash-tashxislash uslublarini takomillashtirish», 14.00.32 – Transplantologiya va sun’iy a’zolar (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.3.PhD/Tib3081.
Ilmiy rahbarlar: Ibadov Ravshan Alievich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: “Akademik V.Vohidov nomidagi Respublika ixtisoslashtirilgan xirurgiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi” DM.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: akademik V.Vohidov nomidagi Respublika ixtisoslashtirilgan xirurgiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi, DSc.04/30.12.2019.Tib.49.01.
Rasmiy opponentlar: Akalaev Rustam Nurmuxamedovich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Aliev Sherzod Maxmudovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: «Akademik V.I.Shumakov nomidagi transplantologiya va sun’iy a’zolar milliy tibbiet tadkikot markazi» Federal davlat byudjet tashkiloti (Rossiya Federatsiyasi).
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: surunkali buyrak kasalligining terminal bosqichida bo‘lgan bemorlarda hamroh yurak-qon tomir patologiyasini davolash va diagnostika taktikasini optimallashtirish orqali qarindoshlar orasida buyrak transplantatsiyasi natijalarini yaxshilashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
kardiorenal sindromning klinik xususiyatlari va qo‘llangan davolash taktikasi asosida surunkali buyrak kasalligi fonida yurak-qon tomir kasalliklarining rivojlanishi va avj olishiga sabab bo‘luvchi omillar aniqlangan;
III-IV funksional sinfdagi surunkali yurak etishmovchiligi klinikasi bilan namoyon bo‘lgan yuqori darajali o‘pka gipertenziyasining rivojlanishi dializ terapiyasining muvofiqligini baholashni, shuningdek, o‘pka arteriyasida o‘rtacha bosim darajasi 60 mm sim. ust. kam bo‘lgunigacha maxsus korreksiyani talab qilinishi isbotlangan;
simptomatik arterial gipertenziya darajasi va buyrak transplantatsiyasi nomzodlarining gemodinamik profiliga qarab yurakning tuzilish va funksional o‘zgarishlar ko‘lamlari, shuningdek, adekvat gipotenziv terapiya asosida ularning orqaga qaytarilish imkoniyatlari aniqlangan;
surunkali buyrak kasalligining terminal bosqichidagi o‘pka va simptomatik arterial gipertenziya fonida yurak chap qorinchasining dezadaptiv shakldagi remodellanishida va shu bilan birga buyrak transplantatsiyasini amalga oshirish zarurligini keltirib chiqarishda renal xavf omillarining ta’siri isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
O‘tkazilgan tadqiqotlar asosida buyrak transplantati resipientlarida hamroh yurak-qon tomir kasalliklari bilan bog‘liq davolash-diagnostika taktikasi takomillashtirilishi natijasida quyidagi ilmiy ma’lumotlar joriy etilgan:
birinchi ilmiy yangilik: kardiorenal sindromning klinik xususiyatlari va qo‘llangan davolash taktikasi asosida surunkali buyrak kasalligi fonida yurak-qon tomir kasalliklarining rivojlanishi va avj olishiga sabab bo‘luvchi omillar aniqlanganligi Qoraqalpog‘iston Respublikasi U.Holmuratov nomidagi ko‘p tarmoqli tibbiyot markazining (21.08.2024 yildagi №30-Ɵ buyruq) va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi (04.09.2024 yildagi 45-sonli buyruq) buyruklari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 25.09.2024 yildagi 06/74-sonli xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: o‘tkazilgan tadqiqotlar natijasida arterial gipertenziyani davolashni optimallashtirish transplantatsiyadan keyingi asoratlar sonini kamaytirish, umumiy sog‘liq holatini yaxshilash va buyrak transplantati resipientlarining hayot sifatini oshirishga imkon berdi. Iqtisodiy samaradorligi: kardiorenal munosabatlar bo‘yicha bilimlarni oshirish va surunkali buyrak kasalligida yurak-qon tomir kasalliklarining xavf omillari va oqibatlarini baholashni yaxshilash hisobiga resipientlarni yaqin qarindoshdan buyrak transplantatsiyasi uchun operatsiyaga tayyorlashning o‘rtacha muddatini 8,2 kundan 5,1 kunga qisqartirishga erishildi. Bir bemor uchun byudjet mablag‘larini tejash 944570 so‘mni tashkil qildi («Akademik V.Voxidov nomidagi RIXIATM»da bir yotoq kuni narxi 304700 so‘m hisobida). Agar bir bemorga tejamkorlik 944570 so‘mni tashkil qilsa, yillik iqtisodiy ko‘rsatkich 262 buyrak transplantatsiyasi hisobida 247 477340 so‘mni tashkil etadi. Xulosa: kardiorenal munosabatlar bo‘yicha bilimlarni oshirish va surunkali buyrak kasalligida yurak-qon tomir kasalliklari xavf omillari va oqibatlarini baholashni yaxshilash, shuningdek, yaqin qarindoshdan buyrak transplantatsiyasi uchun resipientlarning o‘rtacha tayyorgarlik muddatini kamaytirish hisobiga 1 yilda 247477340 so‘m byudjet mablag‘lari tejaldi.
ikkinchi ilmiy yangilik: III-IV funksional sinfdagi surunkali yurak etishmovchiligi klinikasi bilan namoyon bo‘lgan yuqori darajali o‘pka gipertenziyasining rivojlanishi dializ terapiyasining muvofiqligini baholashni, shuningdek, o‘pka arteriyasida o‘rtacha bosim darajasi 60 mm sim. ust. kam bo‘lgunigacha maxsus korreksiyani talab qilinishi isbotlanganligi Qoraqalpog‘iston Respublikasi U.Holmuratov nomidagi ko‘p tarmoqli tibbiyot markazining (21.08.2024 yildagi №30-Ɵ buyruq) va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi (04.09.2024 yildagi 45-sonli buyruq) buyruklari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 25.09.2024 yildagi 06/74-sonli xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: aniqlangan modifikatsiyalanadigan xavf omillarini hisobga olgan holda ishlab chiqilgan boshqarish taktikasi qo‘llanilishi gospitalizatsiya muddatlarini qisqartirish, buyrak transplantatsiyasidan keyingi yurak-qon tomir asoratlarini kamaytirish va resipientlarning tezkor reabilitatsiyasini ta’minlash imkonini berdi. Iqtisodiy samaradorligi: buyrak transplantatiga nomzod bo‘lgan, yurak-qon tomir kasalliklari bilan hamroh bo‘lgan bemorlarni boshqarish algoritmini optimallashtirish hisobiga va o‘rtacha gospitalizatsiya muddatlarini 21,4 kundan 16,8 kunga qisqartirish orqali bir bemor uchun byudjet mablag‘larini tejash 1401620 so‘mni tashkil qildi («Akademik V.Voxidov nomidagi RIXIATM»da bir kunlik koyka narxi 304700 so‘m hisobida). Agar bir bemorga 944570 so‘m tejamkorlik qilinsa, yillik iqtisodiy ko‘rsatkich 262 buyrak transplantatsiyasi asosida 367224440 so‘mni tashkil etadi. Xulosa: yurak-qon tomir kasalliklari bilan hamroh buyrak transplantati nomzodlarining perioperatsion boshqarish algoritmini optimallashtirish bir yilda 367224 440 so‘m byudjet mablag‘larini tejashga imkon beradi;
uchinchi ilmiy yangilik: simptomatik arterial gipertenziya darajasi va buyrak transplantatsiyasi nomzodlarining gemodinamik profiliga qarab yurakning tuzilish va funksional o‘zgarishlar ko‘lamlari, shuningdek, adekvat gipotenziv terapiya asosida ularning orqaga qaytarilish imkoniyatlari aniqlanganligi Qoraqalpog‘iston Respublikasi U.Holmuratov nomidagi ko‘p tarmoqli tibbiyot markazining (21.08.2024 yildagi №30-Ɵ buyruq) va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi (04.09.2024 yildagi 45-sonli buyruq) buyruklari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 25.09.2024 yildagi 06/74-sonli xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: simptomatik arterial gipertenziya va yurak chap qorinchasi gipertrofiyasi bo‘lgan buyrak transplantati nomzodlariga davolash-diagnostika algoritmini qo‘llash ularning klinik natijalarini yaxshilashga, tezroq tiklanishiga va normal ijtimoiy hamda mehnat faoliyatiga qaytishlariga yordam berdi. Iqtisodiy samaradorligi: buyrak transplantati nomzodlarining perioperativ davrdagi gemodinamik profilini yaxshilash hisobiga transplantatsiyadan keyingi erta davrda kardiovaskulyar hodisalar uchun qo‘shimcha statsionar davolash xarajatlarini bir bemor uchun 6842940 so‘mga qisqartirishga erishildi. Agar bir bemorga tejamkorlik 6842940 so‘mni tashkil qilsa, 5 nafar kardiovaskulyar asoratlari bo‘lgan resipientlar asosida yillik iqtisodiy ko‘rsatkich 34214700 so‘mni tashkil etadi. Xulosa: simptomatik arterial gipertenziya va yurak chap qorinchasi gipertrofiyasi bo‘lgan buyrak transplantati nomzodlarining gemodinamik profilini yaxshilash, shuningdek, statsionar davolashga qo‘shimcha xarajatlarni kamaytirish orqali kardiovaskulyar asoratlarning oldini olish va bir yilda 34214700 so‘m byudjet mablag‘larini tejashga imkon beradi;
to‘rtinchi ilmiy yangilik: surunkali buyrak kasalligining terminal bosqichidagi o‘pka va simptomatik arterial gipertenziya fonida yurak chap qorinchasining dezadaptiv shakldagi remodellanishida va shu bilan birga buyrak transplantatsiyasini amalga oshirish zarurligini keltirib chiqarishda renal xavf omillarining ta’siri isbotlanganligi Qoraqalpog‘iston Respublikasi U.Holmuratov nomidagi ko‘p tarmoqli tibbiyot markazining (21.08.2024 yildagi №30-Ɵ buyruq) va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi (04.09.2024 yildagi 45-sonli buyruq) buyruklari bilan amaliyotiga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy-texnik kengashning 25.09.2024 yildagi 06/74-sonli xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: surunkali buyrak kasalligida dializoldi bosqichidagi bemorlarni davolash-tashxislash taktikasi muqobillashtirilishi natijasida buyrak transplantatsiyasini amalga oshirish orqali yurak chap qorinchasining dezadaptiv remodellanish shakllarining rivojlanishining oldi olindi, bu esa dializ terapiyasi bilan bog‘liq asoratlardan qochish va transplantatsiyadan keyingi yurak-qon tomir asoratlari sonini kamaytirishga yordam berdi. Iqtisodiy samaradorligi: surunkali buyrak kasalligida yurak chap qorinchasining dezadaptiv remodellanishi rivojlanishi xavfini samarali korreksiya qilish va oldini oluvchi buyrak transplantatsiyasini amalga oshirish hisobiga operatsiyadan oldingi davrda dializ terapiyasi seanslari uchun qo‘shimcha xarajatlarni bir bemor uchun 2560320 so‘mga qisqartirishga erishildi («Akademik Voxidov nomidagi RIXIATM» DM-da bir gemodializ seansi narxi 853440 so‘m hisobida). Agar bir bemorga 2560320 so‘m tejamkorlik qilinsa, yillik iqtisodiy ko‘rsatkich 24 nafar dializoldi bosqichidagi buyrak kasalligi bo‘lgan resipientlar asosida 61447680 so‘mni tashkil etadi. Xulosa: surunkali buyrak kasalligida yurak chap qorinchasining dezadaptiv remodellanishi xavfini korreksiya qilish va oldini oluvchi buyrak transplantatsiyasini qo‘llash, shuningdek, transplantatsiyadan oldingi davrda dializ terapiyasiga qo‘shimcha xarajatlarni kamaytirish orqali kardiovaskulyar asoratlarning oldini olish va bir yilda 61447680 so‘m byudjet mablag‘larini tejashga imkon beradi.