Жўраев Нодиржон Баходировичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Акушерлик сепсисини интенсив терапиясида плазмаферездан фойдаланишни клиник ва патогенетик асослаш”, 14.00.01– Акушерлик ва гинекология;
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.2.PhD/Tib1852.
Илмий раҳбар: Каримова Феруза Джавдатовна, тиббиёт фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/30.04.2022.Tib.93.02.
Расмий оппонентлар: Каримова Нилуфар Набижановна, тиббиёт фанлари доктори профессор; Логутова Лидия Сергевена, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия Федерацияси).
Етакчи ташкилот: Самарканд давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқоднинг мақсади: туғруқдан кейинги сепсисни эрта ташхислаш ва даволаш тактикасини такомиллаштиришда замонавий ёндашувлар ва услубларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
туғруқдан кейинги сепсис мавжуд аёлларда полиорган етишмовчилиги ривожланишини башорат қилишда марказий гемодинамик параметрларнинг, хусусан, юракнинг бир марталик ва бир дақиқали ҳажми ва периферик қон томирларининг қаршилигининг роли аниқланган;
эндотоксемия даражасини ва септик жараённинг оғирлигини баҳолашда плазма ва қизил қон параметрларининг протеиназ-ингибитор баланси кўрсаткичлари орасидаги корреляцион боғлиқликлар асосланган;
сепсиснинг комплекс даволашда таклиф этилган плазмоферез усули  самарадорлигини оширишда да қоннинг биокимёвий ҳолатини кузатиш ва уларни клиник курснинг динамикаси билан боғлиқлигини баҳолаш орқали эришиш мумкинлиги исботланган;
сепсисни комплекс даволашни такомиллаштиришда плазмаферезни қўллашнинг оптимал муддатлари патологик жараённинг клиник кечишидаги ўзгаришларни ҳисобга олган ҳолда ижобий самарадорлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
«Акушерлик сепсисини интенсив терапиясида плазмаферездан фойдаланишни клиник ва патогенетик асослаш » мавзусидаги илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2024 йил 26 августдаги 05/57-сон хулосаси олинган.  
биринчи илмий янгилик: туғруқдан кейинги сепсис мавжуд аёлларда полиорган етишмовчилиги ривожланишини башорат қилишда марказий гемодинамик параметрларнинг, хусусан, юракнинг бир марталик ва бир дақиқали ҳажми ва периферик қон томирларининг қаршилигининг роли аниқланган. Ижтимоий самарадорлиги: полиорган етишмовчилигини хавфини эрта бартараф этиш ҳисобига гемодинамикада патологик кўрсаткичлар 2,0 баравар камайган ва ушбу касаллик билан боғлиқ бўлган сарф-харажатларни камайтиришга эришилади. Иқтисодий самарадорлиги: Туғруқдан кейинги сепсис мавжуд аёлларда полиорган етишмовчилигининг ривожланишини эрта аниқлаш натижасида беморларнинг амбулатор мурожаатлари қисқариши ва статсионар даволаниш кўрсатмаси ҳисобидан ҳар бир нафар бемор учун сарфланадиган бюджет харажатларини 61100 сўмга иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: туғруқдан кейинги сепсис мавжуд аёлларда полиорган етишмовчилигининг ривожланишини башорат қилишда марказий гемодинамик параметрларнинг, хусусан, юракнинг бир марталик ва бир дақиқали ҳажми ва периферик қон томирларининг қаршилигининг роли аниқлаш муҳим аҳамият касб этди.
иккинчи илмий янгилик: эндотоксемия даражасини ва септик жараённинг оғирлигини баҳолашда плазма ва қизил қон параметрларининг протеиназ-ингибитор баланси кўрсаткичлари орасидаги корреляцион боғлиқликлар асосланган. Ижтимоий самарадорлиги: ўтказилган тадқиқотларда сепсис билан хасталланган аёлларда гематологик кўрсаткичларда патологик ўзгаришлар: эритротсит ва гемоглобин даражасининг тушиши, протеаза ингибитори балансининг ўзгариши ҳисобига гомотсистеин, албумин, нитрат, нитрит ва кортизол даражасининг ошганлиги (гомотсистеин, албумин, нитрат (НО3), нитрит даражаси (НО2),кортизол даражаси) кузатилиши тасдиқланган. Иқтисодий самарадорлиги: эндотоксемия даражасини ва септик жараённинг оғирлигини баҳолашда плазма ва қизил қон параметрларининг протеиназ-ингибитор баланси кўрсаткичларини ўрганилганда, мутахассис кўриги ва стандарт бўйича бажариладиган бошқа лаборатор таҳлиллар сони 1,5 мартага қисқариши ҳисобидан 135000 сўм, бюджетдан ташқари 83200 сўм миқдордаги харажат иқтисод қилинган. Хулоса: протеиназ-ингибитор баланси кўрсаткичларини эндотоксемия даражасини ва септик жараённинг оғирлигини баҳоланганда эрта ташхислаш ҳисобидан ҳар 1 нафар бемордан 218200 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
учинчи илмий янгилик: сепсиснинг комплекс даволашда таклиф этилган плазмоферез усули  самарадорлигини оширишда да қоннинг биокимёвий ҳолатини кузатиш ва уларни клиник курснинг динамикаси билан боғлиқлигини баҳолаш орқали эришиш мумкинлиги исботланган. Ижтимоий самарадорлиги туғруқдан кейинги даврда гемодинамик ва гемотологик кўрсаткичларда ўзгаришлар қайд этилган беморларда комплекс (стандарт) давога қўшимча равишда касалликнинг дастлабки босқичларида плазмаферезни қўллаш натижасида беморларда дақиқалик қон ҳажми даводан кейин 1,5 мартага ортиб, зарб индекси (ЗИ) индекси 1,4 мартага ошиб, сепсисни даволаш ва асоратлар ривожланишининг олдини олиш чораларини белгилайди ҳамда беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга эришилган. Иқтисодий самарадорлиги: сепсиснинг комплекс даволаш усулига плазмаферезни киритиш самарадорлигида қоннинг биокимёвий ҳолатини бахолаб, стандарт бўйича бажариладиган бошқа лаборатор таҳлиллар сони 2 мартага қисқариши ҳисобидан ҳар бир нафар беморга бюджет ҳисобидан 304800 сўм, бюджетдан ташқари 192000 сўм миқдордаги харажат иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: туғруқдан кейинги даврда гемодинамик ва гемотологик кўрсаткичларда ўзгаришлар қайд этилган беморларда комплекс (стандарт) давога қўшимча равишда касалликнинг дастлабки босқичларида плазмаферезни қўллаш натижасида ишлаб чиқилган лаборатор мезонлардан фойдаланиб эрта ташхислаш ҳисобидан ҳар бир нафар бемордан 496800 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик: сепсисни комплекс даволашни такомиллаштиришда плазмаферезни қўллашнинг оптимал муддатлари патологик жараённинг клиник кечишидаги ўзгаришларни ҳисобга олган ҳолда ижобий самарадорлиги исботланган. Ижтимоий самарадорлиги: акушерлик сепсиси қайд этилган беморларда фақат стандарт даво қўлланилган вақтда гемодинамик кўрсаткичларда катта фарқ аниқланмади. Бу плазмаферезни комплекс (стандарт) даво билан бирга қўллаш гемодинамик ва гематологик кўрсаткичларнинг комплекс даво нисбатан самаралироқ эканлигини кўрсатади. Иқтисодий самарадорлиги: плазмаферезни комплекс (стандарт) даво билан бирга қўллаш тадбирларига кетадиган харажатлар бир нафар бемор ҳисобига 1820300 сўмга иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: акушерлик сепсисини интенсив терапиясида плазмаферездан фойдаланиш самарадорлигини бахолашдан олинган бевосита натижалар ушбу усулларни қўллаш етарлича юқори терапевтик таъсир қилганлигини айтиб ўтиш лозим (95%), натижалар ичида “аъло даражадаги эффективлик” – 49,1%, “сезиларли даражада яхшиланиш” - 45,9% ҳолат билан таққослаганда, у сезиларли даражада яхшиланиш сифатида баҳоланган натижалар бериб, тавсия этилаётган услубнинг ижтимоий аҳамиятини оширади.