Ҳақбердиева Шоира Турсуналиевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Компетенсиявий ёндошув асосида биологияни ўқитиш методикасини такомиллаштириш (7-8 синфлар мисолида)”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (биология) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Ped7196.
Илмий раҳбар: Элмуратова Дилрабо Мухаммадовна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Гулистон давлат университети, PhD.03/30.12.2019.B.91.01.
Расмий оппонентлар: Эргашева Малоҳат Турсуновна, педагогика фанлари доктори, профессор; Тоштемирова Муаззамхон Акмалжоновна, педагогика фанлари фалсафа доктори (PhD), доцент;
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади компетенсийавий ёндашув асосида биологийани ўқитиш методикасини такомиллаштириш бўйича тавсийалар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
компетенсиявий ёндошув асосида биологияни ўқитиш методикасини такомиллаштиришнинг педагогик имокниятлари ўқитишнинг методик тизими инфратузилмаси интенсивлигини оширишга қаратилган фанига оид илмий саводхонлик ва амалий компетенсияларни шакллантиришнинг педагогик-психологик тамойилларига оид элементларнинг ўзаро тўлдирувчи жиҳатларини аниқ таълимий мақсадга векторли йўналтириш асосида аниқлаштирилган;  
7-8 синфларда биологийани ўқитиш методикасини такомиллаштириш модели ташкилий-методологик компонентларнинг дидактик хусусиятларини мақсадли уйғунлаштириш ҳамда Индивидуал, гурухли ва компетенсиявий ёндашувга асосланган  ноан'анавий методларга кўра мантиқий-ривожлантирувчи машқ ва топшириқларни босқичма-босқич киритиш асосида такомиллаштирилган.   
компетенсийавий ёндашув асосида 7-8 синфларда биология фанидан лабораторийа машғулотларни ташкил этиш методикаси реал ва виртуал лаборатория машғулотларининг назарий билимларни мустаҳкамлашдаги имокниятларидан рационал фойдаланиш ҳамда ҳамда “Кейс-стади”,  “Кластер”, “Ақлий ҳужум”, “Кичик гуруҳларда ишлаш” технологийалари интеграцийасини таълимий мақсад талабларига мос дидактик яхлитлаш асосида такомиллаштирилган;
компетенсиявий ёндошув асосида биологияни ўқитиш методикасини такомиллаштиришнинг жараёни ўқувчиларнинг амалий машғулотлар даврида таниш ва нотаниш вазиятларда билимларини номойиш этиши ва амалиётда қўллаш барқарорлигини таъминлашнинг дидактик мазмунини кенгайтириш ҳамда тадқиқот ўтказиш кўникмаларини шакллантиришда устоз-шогирд анаъаналаридан мақсадли фойдаланишга устуворлик бериш асосида  такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Умумий ўрта таълим мактабларининг 7-8 синфларда компетенсийавий ёндашув асосида биологийани ўқитиш методикасини такомиллаштиришга оид олинган илмий натижалар асосида:
умумий ўрта таълим мактабларида биологийани ўқитишнинг методик тизими, ўқитувчиларнинг педагогик фаолийати, ўқувчининг таълим жараёнидаги  педагогик-психологик компетенсийаларни инновацион таълим муҳитида тажриба фаолийати вариативлигини соддалаштириб бориш асосида аниқланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ПЗ-2017927124 рақамли “Таълим муассасаларида ҳамкорлик педагогикаси асосида педагогик фаолийатни ривожлантириш” номли амалий лойиҳа доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети 2022 йил 10 нойабрдаги 02-07-3998/04-сон далолатномаси). Натижада компетенсийавий ёндашув асосида 7-8 синфларда биологийани ўқитиш методикасини такомиллаштиришнинг назарий, педагогик ва психологик имконийатларини таҳлил этиш имкони оширилган;
ўқувчиларнинг биологийадан  таълим сифатини ошириш моделини  фанга илмий ёндашув  асосларига тайанган ҳолда, ўқитиш жараёнини ташкил этишнинг методологик, фаолийатли-технологик, шахсий-натижавий даражаларининг қайта алоқага киришувининг таълим жараёнларини компетенсийавий ёндашув асосида такомиллаштиришга оид тавсийалар Тошкент давлат педагогика университети          ЁА-6-1 рақамли “Ботаника” ўқув қўлланмасини йаратиш” номли амалий лойиҳаси доирасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети 2022 йил 10 нойабрдаги 02-07-3998/04-сон далолатномаси). Натижада биологийани ўқитиш методикаси моделини дарс, лабораторийа машғулотларга компетенсийавий ёндашув асосида такомиллаштиришга шароит йаратилган;
биологияни ўқитиш методикаси модели электрон энсеклопедия, видео материаллар ҳамда илм фан ўртасида ҳамкорлик ва интеграция модули, техналогияларига устиворлик бериш асосида такомиллаштириш юзасидан берилган тавсиялар “Зоология (умуртқалилар зоологиясидан лабаратория машғулоти” номли ўқув қўлланма доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновация вазирлигининг 2024 йил, 7 майдаги 149-сонли буйруғи). Натижада биологийа фанига оид мавзулари бўйича ўргатиш методикасини такомиллаштириш имкони оширилган.
умумий ўрта таълим мактабларида биологияни ўқитиш методикаси самарадорлиги мавзулар кластерини тузиш, муаммони англаш, интелектуал тафаккур ҳамда визуал лабаратория машҳулотларини бажариш кўникмаларни уйғун шакллантириш асосида такомиллаштириш юзасидан берилган тавсиялар Тошкент давлат педагогика университети ПЗ-2017927124 рақамли “Таълим муассасаларида ҳамкорлик педагогикаси асосида педагогик фаолиятни ривожлантириш” номли амалий лойиҳа доирасида белгиланган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими Вазирлиги, Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университети 2022 йил 10 ноябрдаги 02-07-3998/04-сон далолатномаси).Натижада биология фанига оид мавзулари бўйича ўргатиш методикасини такомиллаштириш имкони оширилган.