Mo‘minova Zarifa Abdiraubovnaning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Asoratlangan periferik limfa tugunlari tuberkulyozining davolash usullarini takomillashtirish» 14.00.26 – Ftiziatriya.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.2.PhD/Tib4677.
Ilmiy rahbar: Adilxodjaev Askar Anvarovich, tibbiyot fanlari doktori, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Akademik Sh.Alimov nomidagi Respublika ixtisoslashtirilgan ftiziatriya va pul`monologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Akademik Sh.Alimov nomidagi Respublika ixtisoslashtirilgan ftiziatriya va pul`monologiya ilmiy-amaliy tibbiyot markazi, DSc.04/01.04.2023.Tib160.01.
Rasmiy opponentlar: Soipova Nodira Sagdullaevna, tibbiyot fanlari doktori, dotsent; Boboxo‘jaev Oktam Ikramovich, tibbiyot fanlari doktori, professor (Tojikiston Respublikasi).
Yetakchi tashkilot: Buhoro davlat tibbiyot instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi asoratlangan periferik limfa tugunlari tuberkulyozining kompleks davolash samaradorligini oshirishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
asoratlangan periferik limfa tugunlar tuberkulyozida abssess yoki oqmani bartaraf qilinganda, zararlangan regionar limfa tugunlarining saqlanib qolishi hisobiga kasallikning residiviga olib kelishi isbotlangan;
mycobacterium bovisning pirazinamidga chidamliligini hisobga olgan holda, asoratlangan periferik limfa tugunlar tuberkulezida emperik davo sxemasini qo‘llash asoslangan;
jarroxlik amaliyotidan keyingi limfostaz va periferik limfa tugunlari tuberkulyozi bilan bog‘liq qoldiq shikastlanishlarni oldini olishda, fassiyaviy bo‘shliqlar bo‘ylab limfodisseksiya o‘tkazilishi bilan yara bo‘shliqlarini drenajlash orqali, manfiy bosim hosil qilish va vizual zararlanmagan limfa tugunlarni olib tashlashning samaradorligi isbotlangan;
asoratlangan periferik limfa tugunlar tuberkulyozida, 6 mmli limfa tugunlarida ham kazeoz o‘choqlar aniqlanganligini sababli, regionar limfodisseksiyani selektiv limfodisseksiya bilan to‘ldirish zarurligi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Asoratlangan periferik limfa tugunlari tuberkulyozini davolashni takomillashtirish bo‘yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
birinchi ilmiy yangilik: asoratlangan periferik limfa tugunlar tuberkulyozida abssess yoki oqmani bartaraf qilinganda, zararlangan regionar limfa tugunlarining saqlanib qolishi hisobiga kasallikning residiviga olib kelishi isbotlanganligi Samarqand viloyati Ftiziatriya va pul`monologiya markazi direktorining 2024-yil 24 maydagi 418-sonli buyrug‘i va Qashqadaryo viloyati Ftiziatriya va pul`monologiya markazi direktorining 2024-yil 31 maydagi №37 “T” buyrug‘i bilan amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 oktyabrdagi №07/103-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: asoratlangan periferik limfa tugunlari tuberkulyozini davolashda, regionar limfodisseksiyani qo‘llash orqali davolash natijalari yaxshilangan, bemorlarning shifoxonada bo‘lish muddati qisqargan, kasallikning residivlanishi keskin kamaygan. Iqtisodiy samaradorligi: asoratlangan periferik limfa tugunlari tuberkulyozi bilan og‘rigan bemorlarni davolashda regionar limfodisseksiyaning samaradorligi tufayli davlat byudjetidan sarf xarajatlarni 33,5%ga iqtisod qilishga erishilgan. Xulosa: asoratlangan periferik limfa tugunlari tuberkulyozi bilan og‘rigan bemorlarni davolashda regionar limfodisseksiyalarni amaliyotga joriy qilinishi, davlat byudjetidan sarf xarajatlarni 33,5%ga iqtisod qilish va shifoxonada bo‘lish vaqtini 2-3 barobar qisqartirish xisobiga bemorlarning hayot sifatini oshirish imkonini bergan;
ikkinchi ilmiy yangilik: mycobacterium bovis pirazinamidga chidamliligini hisobga olgan holda, asoratlangan periferik limfa tugunlar tuberkulezida emperik davo sxemasi qo‘llash asoslanganligi Samarqand viloyati Ftiziatriya va pul`monologiya markazi direktorining 2024-yil 24 maydagi 418-sonli buyrug‘i va Qashqadaryo viloyati Ftiziatriya va pul`monologiya markazi direktorining 2024-yil 31 maydagi №37 “T” buyrug‘i bilan amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 oktyabrdagi №07/103-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: periferik limfa tugunlari tuberkulyozida, qo‘zg‘atuvchining shtammini aniqlash va tuberkulyozga qarshi antibakterial terapiyani individual sxemasini qo‘llash, ushbu patologiyaning ayniqsa asoratlangan shakllarini samarali davolash, residivlanishlarni kamaytirish, bemorlar kasalxonaga qayta tushish sonini kamaytirish, hamda faol ijtimoiy va mehnat faoliyatiga qaytish vaqtini qisqartirish imkonini bergan. Iqtisodiy samaradorligi: periferik limfa tugunlari tuberkulyozida, qo‘zg‘atuvchi shtammini aniqlash va tuberkulyozga qarshi antibakterial terapiyani individual sxemasini qo‘llash, ayniqsa, kasallikning asoratlangan shakllarida sog‘ayish muddatlarini qisqartirish, residivlanishlarni keskin kamaytirish orqali har bir bemorning davolanishi uchun 1,5 barobar kam mablag‘ sarflash, davlat byujeti mablag‘larini tejash imkonini bergan. Xulosa: periferik limfa tugunlari tuberkulyozida, qo‘zg‘atuvchi shtammini aniqlash va tuberkulyozga qarshi antibakterial terapiyani individual sxemasini qo‘llash davlat byudjetidan sarf xarajatlarni 1,5 barobarga iqtisod qilish va shifoxonada bo‘lish vaqtini 65,9%gacha qisqartirish natijasida bemorlarning hayot sifatini oshirish imkonini bergan;
uchinchi ilmiy yangilik: jarroxlik amaliyotidan keyingi limfostaz va periferik limfa tugunlari tuberkulyozi bilan bog‘liq qoldiq shikastlanishlarni oldini olishda, fassiyaviy bo‘shliqlar bo‘ylab limfodisseksiya o‘tkazilishi bilan yara bo‘shliqlarini drenajlash orqali, manfiy bosim hosil qilish va vizual zararlanmagan limfa tugunlarni olib tashlashning samaradorligi isbotlanganligi Samarqand viloyati Ftiziatriya va pul`monologiya markazi direktorining 2024-yil 24 maydagi 418-sonli buyrug‘i va Qashqadaryo viloyati Ftiziatriya va pul`monologiya markazi direktorining 2024-yil 31 maydagi №37 “T” buyrug‘i bilan amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 oktyabrdagi №07/103-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: asoratlangan periferik limfa tugunlar tuberkulyozini davolashda fassiyalararo bo‘shliqlardagi tugunlar limfodisseksiyasi bajarilganida, vizual zararlanmagan tugunlarni olib tashlash amaliyotdan keyingi jarohatning erta muddatda, kosmetik nuqsonlarsiz bitish, erta sog‘ayish ko‘rsatkichini oshirish va yotoq kunlarini qisqartirish imkonini bergan. Iqtisodiy samaradorligi: asoratlangan periferik limfa tugunlari tuberkulyozini davolashda regionar limfodisseksiya qo‘llanganda, amaliyotdan keyingi jarohatning erta muddatlarda, kosmetik nuqsonlarsiz bitishi, erta sog‘ayish ko‘rsatkichini oshirishi yotoq kunlarini 2,9 barobarga qisqartirish va bu orqali davolanish xarajatlarini qisqartirish imkonini bergan. Xulosa: asoratlangan periferik limfa tugunlari tuberkulyozini davolashda, regionar limfodisseksiyani qo‘llash, amaliyotdan keyingi jarohatning erta muddatlarda, kosmetik nuqsonlarsiz bitishi, erta sog‘ayish ko‘rsatkichini oshirishi hisobiga iqtisodiy xarajatlarni 1,5 martaga kamaytirish, hayot sifatini yaxshilash yotoq kunlarini 2,9 barobargacha qisqartirish imkonini bergan;
to‘rtinchi ilmiy yangilik: asoratlangan periferik limfa tugunlar tuberkulyozida, 6 mmli limfa tugunlarida ham kazeoz o‘choqlar aniqlanganligini sababli, regionar limfodisseksiyani selektiv limfodisseksiya bilan to‘ldirish zarurligi isbotlanganligi Samarqand viloyati Ftiziatriya va pul`monologiya markazi direktorining 2024-yil 24 maydagi 418-sonli buyrug‘i va Qashqadaryo viloyati Ftiziatriya va pul`monologiya markazi direktorining 2024-yil 31 maydagi №37 “T” buyrug‘i bilan amaliyotga joriy etilgan (Sog‘liqni saqlash vazirligi huzuridagi Ilmiy texnik kengashining 2024 yil 22 oktyabrdagi №07/103-son xulosasi). Ijtimoiy samaradorligi: asoratlangan periferik limfa tugunlari tuberkulyozida, zararlangan region atrofidagi kichik o‘lchamli tugunlarni xam olib tashlash, ushbu kasallikdan erta, samarali sog‘ayish imkonini berdi. Iqtisodiy samaradorligi: asoratlangan periferik limfa tugunlari tuberkulyozida, zararlangan region atrofidagi kichik o‘lchamli tugunlarni xam olib tashlash davolanish xarajatlarini 33,5%gacha kamaytirish imkonini berdi. Xulosa: asoratlangan periferik limfa tugunlari tuberkulyozida, zararlangan region atrofidagi kichik o‘lchamli tugunlarni xam olib tashlash tavsiyasini qo‘llash xar bir bemor uchun iqtisodiy xarajatlarni 33,5%ga kamaytirish, bemorlar shifoxonada bo‘lish vaqtini 2,9 barobarga qisqartirish, bemorlarning hayot sifatini oshirish imkonini bergan va davlat byujeti mablag‘larlari iqtisod qilishga erishilgan.