Kenjaev Soxib Sayfievichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi):
“O‘zbekistonda davlat tibbiy sug‘urtasini joriy etishning ustuvor yo‘nalishlari”, 08.00.07 – “Moliya, pul muomalasi va kredit”
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.2.PhD/Iqt4084
Ilmiy rahbar: Raxmonov Dilshodjon Alidjonovich, iqtisodiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent Xalqaro universiteti, DSc.22/29.12.2023.I.175.01
Rasmiy opponentlar: Rajabov Sherzod Umrzokovich, iqtisodiyot fanlari doktori professor; Xo‘jamurodov Asqarjon Jalolovich, iqtisodiyot fanlari bo‘yicha falsafa doktori, dotsent.
Yetakchi tashkilot: O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Biznes va tabbirkorlik oliy maktabi
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi davlat tibbiy sug‘urtasini joriy etishning ustuvor yo‘nalishlarini takomillashtirishga qaratilgan ilmiy taklif va amaliy tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
aholi qatlamini (yoshi, jinsi, oilada istiqomat qiluvchilar soni, oilada jon boshiga o‘rtacha daromad hajmi bo‘yicha) tasniflashda tuzatish koeffisientlaridan foydalanish orqali birlamchi tibbiy xizmatlarni byudjetdan moliyalashtirishni tabaqalashtirish asosida davlat tibbiy sug‘urtasining ijtimoiy himoya omili rolini oshirish taklif etilgan.
kafolatlangan tibbiy xizmatlar uchun ixtiyoriy tibbiy sug‘urtadan foydalanilganda to‘lovning 10 foizgacha, biroq davlat tibbiy sug‘urtasi bo‘yicha qiymatning 20 foizidan oshmagan miqdorida Davlat tibbiy sug‘urtasi jamg‘armasi tomonidan to‘lab berish amaliyotini joriy etish orqali davlat tibbiy sug‘urtasiga moliyaviy yukni kamaytirish taklif etilgan.
davlat tibbiy sug‘urtasi jamg‘armasining vaqtincha bo‘sh turgan mablag‘larini moliya bozorida investisiya qilish asosida daromadlarning 50 foizini Jamg‘arma faoliyatini tashkil etishga yo‘naltirish orqali Jamg‘arma byudjetini samarali shakllantirish va moliyaviy barqarorligini ta’minlash asoslangan.
davlat tibbiy sug‘urtasi (institusional omillar, moliyalashtirish elementlari, aholini qamrab olish mezonlari)da kafolatlangan tibbiy xizmatlar tasnifi orqali xususiy tibbiyot muassasalarini jalb etish bilan tibbiy xizmatlar bozorida sog‘lom raqobatni rivojlantirish asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. O‘zbekistonda davlat tibbiy sug‘urtasini joriy etishning ustuvor yo‘nalishlari bo’yicha olingan ilmiy natijalar asosida:
aholi qatlamini (yoshi, jinsi, oilada istiqomat qiluvchilar soni, oilada jon boshiga o‘rtacha daromad hajmi bo‘yicha) tasniflashda tuzatish koeffisientlaridan foydalanish orqali birlamchi tibbiy xizmatlarni byudjetdan moliyalashtirishni tabaqalashtirish asosida davlat tibbiy sug‘urtasining ijtimoiy himoya omili rolini oshirish taklifi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 12 noyabrdagi “Sog‘liqni saqlash tizimini tashkil etishning yangi modeli va davlat tibbiy sug‘urtasi mexanizmlarini Sirdaryo viloyatida joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-4890-son qarorining alohida bandlari ijrosini samarali tashkil etish yuzasidan Harakatlar rejasi 2-bandi ijrosini ta’minlashda inobatga olingan (O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi 2024 yil 6-sentyabrdagi 06/33-1-18594-son ma’lumotnomasi). Mazkur taklifning joriy etilishi aholining tibbiy xizmatga eng muhtoj qatlamini qamrab olish, kam daromadli aholining iste'moli tarkibida tibbiy xizmatlarga yo‘naltiriladigan cho‘ntak xarajatlarini keskin kamaytirish imkonini berdi. Natijada, 2022 yilga nisbatan 2023 yilda davlat tibbiy sug‘urtasidan foydalanganlar soni 16 foizga oshdi.
kafolatlangan tibbiy xizmatlar uchun ixtiyoriy tibbiy sug‘urtadan foydalanilganda to‘lovning 10 foizgacha, biroq davlat tibbiy sug‘urtasi bo‘yicha qiymatning 20 foizidan oshmagan miqdorida Davlat tibbiy sug‘urtasi jamg‘armasi tomonidan to‘lab berish amaliyotini joriy etish orqali davlat tibbiy sug‘urtasiga moliyaviy yukni kamaytirish taklifi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 12 noyabrdagi “Sog‘liqni saqlash tizimini tashkil etishning yangi modeli va davlat tibbiy sug‘urtasi mexanizmlarini Sirdaryo viloyatida joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-4890-son qarorining 6-bandi ijrosini ta’minlashga xizmat qilgan (O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi 2024 yil 6-sentyabrdagi 06/33-1-18594-son ma’lumotnomasi). Mazkur taklif joriy etilishi bilan davlat byudjetiga tushadigan moliyaviy yukni kamaytirish, kafolatlangan tibbiy xizmatlar ko‘rsatishga nodavlat tibbiyot tashkilotlarini jalb qilish, byudjet mablag‘larining samaradorligini ta’minlashga imkon berdi. Natijada, davlat tibbiy sug‘urtasini byudjetdan moliyalashtirish hajmi o‘tgan yilga nisbatan 12 foizga oshdi.
davlat tibbiy sug‘urtasi jamg‘armasining vaqtincha bo‘sh turgan mablag‘larini moliya bozorida investisiya qilish asosida daromadlarning 50 foizini Jamg‘arma faoliyatini tashkil etishga yo‘naltirish orqali Jamg‘arma byudjetini samarali shakllantirish va moliyaviy barqarorligini ta’minlash taklifi “Davlat tibbiy sug‘urtasi jamg‘armasi to‘g‘risida”gi Nizom talablari ijrosini ta’minlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi 2024 yil 6-sentyabrdagi 06/33-1-18594-son ma’lumotnomasi). Ushbu taklifning amaliyotga tadbiq etilishi Jamg‘arma byudjetini samarali shakllantirish, daromad bazalarini (nobyudjet manbalarni) kengaytirish va moliyaviy barqarorligini ta’minlashga xizmat qildi.
davlat tibbiy sug‘urtasi (institusional omillar, moliyalashtirish elementlari, aholini qamrab olish mezonlari)da kafolatlangan tibbiy xizmatlar tasnifi orqali xususiy tibbiyot muassasalarini jalb etish bilan tibbiy xizmatlar bozorida sog‘lom raqobatni rivojlantirish taklifi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 12 noyabrdagi “Sog‘liqni saqlash tizimini tashkil etishning yangi modeli va davlat tibbiy sug‘urtasi mexanizmlarini Sirdaryo viloyatida joriy etish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-4890-son qarorining 1-ilovasiga muvofiq tasdiqlangan “Sirdaryo viloyatida davlat tibbiy sug‘urtasi tizimini tajriba-sinov tariqasida joriy etish Konsepsiyasi”da belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Iqtisodiyot va moliya vazirligi 2024 yil 6-sentyabrdagi 06/33-1-18594-son ma’lumotnomasi). Natijada, aholiga tibbiy yordam ko‘rsatish sohasida davlat va xususiy tibbiyot tashkilotlari uchun teng sharoitlar va raqobat muhitining yaratilishi orqali tibbiy xizmatlar sifatining oshishiga erishildi. Xususiy tibbiyot muassasalarida davolanganlar soni 2023 yilda 2022 yilga nisbatan 7 baravarga ko‘paygan.