Намозов Фаррух Жумаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) Диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Сурункали нур касаллигида мояк ортиғининг морфометрик кўрсаткичларининг қиёсий тавсифи ва биостимулятор таъсиридаги ўзгаришлари», 14.00.02 – Морфология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4 PhD /Tib3112.
Илмий раҳбар: Турдиев Машраб Рустамович, тиббиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Фарғона жамоат саломатлиги тиббиёт институти, DSc.04/30.09.2020.Tib.122.01.
Расмий оппонентлар: Расулов Ҳамидулла Абдуллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Рахматова Муқаддас Холтаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: сурункали нурланиш касаллигида 3, 6, 9 ва 12 ойлик оқ наслсиз каламушларда мояк ортиғининг морфометрик кўрсаткичларининг қиёсий тавсифини ўтказиш ва биостимулятор АСД-2Ф таъсирида ушбу кўрсаткичлардаги ўзгаришларни бахолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сурункали нурланиш касаллигида мояк ортиғи тўқималарида лейкоцитлар сонининг кўпайиши, эпителиал ҳужайралар ҳажмининг кичрайиши, цитоплазмада ёғ ва оқсилли тузилмаларнинг тўпланиши, шунингдек, томир деворидаги сурункали жараёнга хос бўлган коллаген толалар сонининг кўпайиши каби ўзгаришлар аниқланган;
органометрик, гистоморфометрик ва цитоморфометрик кўрсаткичлар асосида тажриба гуруҳидаги каламушларда сурункали нурланиш мояк ортиғи тўқималар таркибий тузилмаларида ҳамда мояк ортиғининг бош, тана ва дум қисмларига салбий таъсир кўрсатиши, АСД-2Ф биостимулятори нурланишдан кейин ва нурланиш билан бир вақтда қўлланилганда эса ижобий таъсир кўрсатиши илмий исботланган;
иммуногистокимёвий тадқиқотлар CД45, СД56, Ки67 ва Всл-2 иммуногистокимёвий маркерларидан фойдаланиш натижасида сурункали нурланиш касаллигида мояк ортиғи эпителиал ҳужайралари пролиферациясининг заифлашишини, бу апоптоз генларнинг нисбий сони ва айниқса лейкоцитларнинг табиий киллер ҳужайралар иштирокининг кўпайишини тасдиқлаши асосланган;
иммуногистокимёвий тадқиқотнинг қиёсий таҳлили асосида АСД-2Ф биостимулятори нурланишдан кейин қўлланилганда Всл-2 маркерининг экспрессияси нурланиш гуруҳига нисбатан 1,14 мартага ва нурланиш билан бир вақтда қўлланилганда 1,4 мартага камайганлиги, СД45 маркерининг экспрессияси нурланишдан кейин 1.013 мартага ва нурланиш билан бир вақтда қўлланилганда 1.05 мартага камайганлиги, Ки 67 маркерининг экспрессияси эса нурланишдан кейин қўлланилганда 1.17 мартага ва нурланиш билан бир вақтда қўлланилганда 1.19 мартага ошганлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Сурункали нур касаллигида мояк ортиғининг морфометрик кўрсаткичларининг қиёсий тавсифи ва биостимулятор таъсиридаги ўзгаришлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: сурункали нурланиш касаллигида мояк ортиғи тўқималарида лейкоцитлар сонининг кўпайиши, эпителиал ҳужайралар ҳажмининг кичрайиши, цитоплазмада ёғ ва оқсилли тузилмаларнинг тўпланиши, шунингдек, томир деворидаги сурункали жараёнга хос бўлган коллаген толалар сонининг кўпайиши каби ўзгаришлар аниқланганлиги бўйича таклифлар Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 2 июнда 581-сон билан тасдиқланган «Мояк ортиғининг нурланиш касаллиги фонида биостимулятор тасиридаги морфологик ўзгаришини аниқлаш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклифлар Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро вилояти филиали бўйича 09.09.2023 йилдаги 43-сон ҳамда Бухоро вилояти патологик анатомия бюроси бўйича 21.06.2023 йилдаги 5\1-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 сентябрдаги 06/64-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: олинган тадқиқот маълумотларини амалга ошириш морфологик параметрлар бўйича мояк ортиғи патологияларини эрта ташхислаш, даволаш, ҳаёт сифатини яхшилаш ва асоратларни камайтириш усулларини ишлаб чиқиш имконини берган. Бундан ташқари анатомия, урология, андрология, морфология ва онкология каби фанларнинг назарий жиҳатларига маълум ҳисса қўшади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган 117700 сўм бюджет маблағлари сурункали нур касаллигида мояк ортиғини ўзгаришларини биостимулятор билан коррекциялаш тузилмалардаги морфологик ва морфометрик ўзгаришлар туфайли ривожланадиган патологик холатнинг эрта ташхислаш ва даволаш самарадорлигини ошириш натижасида иқтисод қилинади;
иккинчи илмий янгилик: органометрик, гистоморфометрик ва цитоморфометрик кўрсаткичлар асосида тажриба гуруҳидаги каламушларда сурункали нурланиш мояк ортиғи тўқималар таркибий тузилмаларида ҳамда мояк ортиғининг бош, тана ва дум қисмларига салбий таъсир кўрсатиши, АСД-2Ф биостимулятори нурланишдан кейин ва нурланиш билан бир вақтда қўлланилганда эса ижобий таъсир кўрсатиши илмий исботланганлиги бўйича таклифлар Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 2 июнда 581-сон билан тасдиқланган «Мояк ортиғининг нурланиш касаллиги фонида биостимулятор тасиридаги морфологик ўзгаришини аниқлаш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклифлар Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро вилояти филиали бўйича 09.09.2023 йилдаги 43-сон ҳамда Бухоро вилояти патологик анатомия бюроси бўйича 21.06.2023 йилдаги 5\1-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 сентябрдаги 06/64-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: олинган тадқиқот маълумотларини амалга ошириш морфологик параметрлар бўйича мояк ортиғи патологияларини эрта ташхислаш, даволаш, ҳаёт сифатини яхшилаш ва асоратларни камайтириш усулларини ишлаб чиқиш имконини берган. Бундан ташқари анатомия, урология, андрология, морфология ва онкология каби фанларнинг назарий жиҳатларига маълум ҳисса қўшади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган 117700 сўм бюджет маблағлари сурункали нур касаллигида мояк ортиғини ўзгаришларини биостимулятор билан коррекциялаш тузилмалардаги морфологик ва морфометрик ўзгаришлар туфайли ривожланадиган патологик холатнинг эрта ташхислаш ва даволаш самарадорлигини ошириш натижасида иқтисод қилинади;
учинчи илмий янгилик: иммуногистокимёвий тадқиқотлар CД45, СД56, Ки67 ва Всл-2 иммуногистокимёвий маркерларидан фойдаланиш натижасида сурункали нурланиш касаллигида мояк ортиғи эпителиал ҳужайралари пролиферациясининг заифлашишини, бу апоптоз генларнинг нисбий сони ва айниқса лейкоцитларнинг табиий киллер ҳужайралар иштирокининг кўпайишини тасдиқлаши асосланганлиги бўйича таклифлар Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 2 июнда 581-сон билан тасдиқланган «Мояк ортиғининг нурланиш касаллиги фонида биостимулятор тасиридаги морфологик ўзгаришини аниқлаш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклифлар Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро вилояти филиали бўйича 09.09.2023 йилдаги 43-сон ҳамда Бухоро вилояти патологик анатомия бюроси бўйича 21.06.2023 йилдаги 5\1-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 сентябрдаги 06/64-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: олинган тадқиқот маълумотларини амалга ошириш морфологик параметрлар бўйича мояк ортиғи патологияларини эрта ташхислаш, даволаш, ҳаёт сифатини яхшилаш ва асоратларни камайтириш усулларини ишлаб чиқиш имконини берган. Бундан ташқари анатомия, урология, андрология, морфология ва онкология каби фанларнинг назарий жиҳатларига маълум ҳисса қўшади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган 117700 сўм бюджет маблағлари сурункали нур касаллигида мояк ортиғини ўзгаришларини биостимулятор билан коррекциялаш тузилмалардаги морфологик ва морфометрик ўзгаришлар туфайли ривожланадиган патологик холатнинг эрта ташхислаш ва даволаш самарадорлигини ошириш натижасида иқтисод қилинади;
тўртинчи илмий янгилик: иммуногистокимёвий тадқиқотнинг қиёсий таҳлили асосида АСД-2Ф биостимулятори нурланишдан кейин қўлланилганда Всл-2 маркерининг экспрессияси нурланиш гуруҳига нисбатан 1,14 мартага ва нурланиш билан бир вақтда қўлланилганда 1,4 мартага камайганлиги, СД45 маркерининг экспрессияси нурланишдан кейин 1.013 мартага ва нурланиш билан бир вақтда қўлланилганда 1.05 мартага камайганлиги, Ки 67 маркерининг экспрессияси эса нурланишдан кейин қўлланилганда 1.17 мартага ва нурланиш билан бир вақтда қўлланилганда 1.19 мартага ошганлиги исботланганлиги бўйича таклифлар Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 2 июнда 581-сон билан тасдиқланган «Мояк ортиғининг нурланиш касаллиги фонида биостимулятор тасиридаги морфологик ўзгаришини аниқлаш усули» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклифлар Республика ихтисослаштирилган онкология ва радиология илмий-амалий тиббиёт марказининг Бухоро вилояти филиали бўйича 09.09.2023 йилдаги 43-сон ҳамда Бухоро вилояти патологик анатомия бюроси бўйича 21.06.2023 йилдаги 5\1-сон буйруқлари билан амалиётига жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 сентябрдаги 06/64-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: олинган тадқиқот маълумотларини амалга ошириш морфологик параметрлар бўйича мояк ортиғи патологияларини эрта ташхислаш, даволаш, ҳаёт сифатини яхшилаш ва асоратларни камайтириш усулларини ишлаб чиқиш имконини берган. Бундан ташқари анатомия, урология, андрология, морфология ва онкология каби фанларнинг назарий жиҳатларига маълум ҳисса қўшади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур касалликни стационар шароитида даволаш учун сарфланадиган 117700 сўм бюджет маблағлари сурункали нур касаллигида мояк ортиғини ўзгаришларини биостимулятор билан коррекциялаш тузилмалардаги морфологик ва морфометрик ўзгаришлар туфайли ривожланадиган патологик холатнинг эрта ташхислаш ва даволаш самарадорлигини ошириш натижасида иқтисод қилинади.