Ибрагимов Ботиржон Иномидиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) Диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўтмас жисмлар таъсирида ички аъзолар жароҳатланишларини етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш”, 14.00.24 – Суд тиббиёти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Tib2152.
Илмий раҳбар: Рузиев Шерзод Ибадуллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Фарғона жамоат саломатлиги тиббиёт институти, PhD.04/30.09.2020.Tib.122.01.
Расмий оппонентлар: Хасанова Мухаррама Алмаредановна, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Исламов Шавкат Эржигитович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: патоморфологик ва морфометрик таҳлилларга асосланиб, ўтмас жисмлардан ички аъзоларнинг жароҳатланишларида уларни етказилиш муддатларини замонавий суд-тиббий ташхислаш усулларини янада такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Андижон вилоятида сўнгги 3 йил содир бўлган ўлим ҳолатлар ретроспектив таҳлилига кўра, ўлим сабабларининг 73,7% да ички аъзоларининг ўтмас жисмлардан жароҳатланиши натижасида келиб чиққан жароҳатлар эканлиги аниқланган;
суд-тиббиёт амалиётида гистологик ва морфометрик корсаткичлар асосида ўтмас жисмлар таъсирида жароҳатланган мурдаларнинг ички аъзоларининг ёшга боғлиқ хусусиятлари аниқланган;
жигар, буйрак, ўпка ва талоқдаги юзага келадиган морфологик ўзгаришларга таъсир этувчи омилларга жавоб беришнинг биринчи 2 соатда нейроциркулятор дистония ва томирларнинг рефлектор торайиши, сўнгра уларнинг кенгайиши, бу жароҳатларнинг етказилиш муддатларини аниқлашда муҳимлиги илмий асосланган;
ўтмас жисмлар таъсирида ички аъзоларнинг жароҳатланиши натижасида ўлим турини аниқлаш учун дисциркуляцион ўзгаришларнинг ривожланиши, артерия ва артериолаларнинг спазми, веноз тўлақонлилик, шунингдек дистрофик ва некротик ўзгаришлар каби гистологик ва морфометрик кўрсаткичлар асосида жароҳат етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолашнинг қўшимча мезонлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўтмас жисмлар таъсирида ички аъзолар жароҳатланишларини етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: Андижон вилоятида сўнгги 3 йил содир бўлган ўлим ҳолатлар ретроспектив таҳлилига кўра, ўлим сабабларининг 73,7% да ички аъзоларининг ўтмас жисмлардан жароҳатланиши натижасида келиб чиққан жароҳатлар эканлиги аниқланганлиги бўйича таклифлар Андижон давлат тиббиёт институти мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 28 февралда 7-сон билан тасдиқланган «Ўтмас жисмлар таъсирида ички аъзолар жароҳатланишларини етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш» номли услубий тавиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий маркази Андижон филиали бўйича 26.02.2024 йидаги 81-сон, Наманган филиали бўйича 02.02.2024 йилдаги 07-сон ҳамда Фарғона филиали бўйича 15.02.2024 йилдаги 15/Л-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йилдаги 25 сентябрдаги 06/38-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: ўтмас жисмлардан ички аъзоларнинг жароҳатланишлардан вафот этган мурдаларда жароҳат етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш мезонларини амалиётга татбиқ этиш ҳулоса бериш муддатини 10-15 кунга қисқартиришга эришилади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур ҳолатни экспертизаси учун сарфланадиган 80000 сўм бюджет маблағлари тавсия этилган ўтмас жисмлар таъсирида ички аʼзолар жароҳатланишларини етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш мезонларидан фойдаланган ҳолда суд тиббий экспертиза ўтказиш вақти 2-3 баробар қисқартириш натижасида иқтисод қилинади;
иккинчи илмий янгилик: суд-тиббиёт амалиётида гистологик ва морфометрик корсаткичлар асосида ўтмас жисмлар таъсирида жароҳатланган мурдаларнинг ички аъзоларининг ёшга боғлиқ хусусиятлари аниқланганлиги бўйича таклифлар Андижон давлат тиббиёт институти мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 28 февралда 7-сон билан тасдиқланган «Ўтмас жисмлар таъсирида ички аъзолар жароҳатланишларини етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш» номли услубий тавиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий маркази Андижон филиали бўйича 26.02.2024 йидаги 81-сон, Наманган филиали бўйича 02.02.2024 йилдаги 07-сон ҳамда Фарғона филиали бўйича 15.02.2024 йилдаги 15/Л-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йилдаги 25 сентябрдаги 06/38-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: ўтмас жисмлардан ички аъзоларнинг жароҳатланишлардан вафот этган мурдаларда жароҳат етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш мезонларини амалиётга татбиқ этиш ҳулоса бериш муддатини 10-15 кунга қисқартиришга эришилади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур ҳолатни экспертизаси учун сарфланадиган 80000 сўм бюджет маблағлари тавсия этилган ўтмас жисмлар таъсирида ички аʼзолар жароҳатланишларини етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш мезонларидан фойдаланган ҳолда суд тиббий экспертиза ўтказиш вақти 2-3 баробар қисқартириш натижасида иқтисод қилинади;
учинчи илмий янгилик: жигар, буйрак, ўпка ва талоқдаги юзага келадиган морфологик ўзгаришларга таъсир этувчи омилларга жавоб беришнинг биринчи 2 соатда нейроциркулятор дистония ва томирларнинг рефлектор торайиши, сўнгра уларнинг кенгайиши, бу жароҳатларнинг етказилиш муддатларини аниқлашда муҳимлиги илмий асосланганлиги бўйича таклифлар Андижон давлат тиббиёт институти мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 28 февралда 7-сон билан тасдиқланган «Ўтмас жисмлар таъсирида ички аъзолар жароҳатланишларини етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш» номли услубий тавиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий маркази Андижон филиали бўйича 26.02.2024 йидаги 81-сон, Наманган филиали бўйича 02.02.2024 йилдаги 07-сон ҳамда Фарғона филиали бўйича 15.02.2024 йилдаги 15/Л-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йилдаги 25 сентябрдаги 06/38-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: ўтмас жисмлардан ички аъзоларнинг жароҳатланишлардан вафот этган мурдаларда жароҳат етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш мезонларини амалиётга татбиқ этиш ҳулоса бериш муддатини 10-15 кунга қисқартиришга эришилади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур ҳолатни экспертизаси учун сарфланадиган 80000 сўм бюджет маблағлари тавсия этилган ўтмас жисмлар таъсирида ички аʼзолар жароҳатланишларини етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш мезонларидан фойдаланган ҳолда суд тиббий экспертиза ўтказиш вақти 2-3 баробар қисқартириш натижасида иқтисод қилинади;
тўртинчи илмий янгилик: ўтмас жисмлар таъсирида ички аъзоларнинг жароҳатланиши натижасида ўлим турини аниқлаш учун дисциркуляцион ўзгаришларнинг ривожланиши, артерия ва артериолаларнинг спазми, веноз тўлақонлилик, шунингдек дистрофик ва некротик ўзгаришлар каби гистологик ва морфометрик кўрсаткичлар асосида жароҳат етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолашнинг қўшимча мезонлари ишлаб чиқилганлиги бўйича таклифлар Андижон давлат тиббиёт институти мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 28 февралда 7-сон билан тасдиқланган «Ўтмас жисмлар таъсирида ички аъзолар жароҳатланишларини етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш» номли услубий тавиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика суд тиббий экспертиза илмий амалий маркази Андижон филиали бўйича 26.02.2024 йидаги 81-сон, Наманган филиали бўйича 02.02.2024 йилдаги 07-сон ҳамда Фарғона филиали бўйича 15.02.2024 йилдаги 15/Л-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йилдаги 25 сентябрдаги 06/38-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: ўтмас жисмлардан ички аъзоларнинг жароҳатланишлардан вафот этган мурдаларда жароҳат етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш мезонларини амалиётга татбиқ этиш ҳулоса бериш муддатини 10-15 кунга қисқартиришга эришилади. Иқтисодий самарадорлиги: мазкур ҳолатни экспертизаси учун сарфланадиган 80000 сўм бюджет маблағлари тавсия этилган ўтмас жисмлар таъсирида ички аʼзолар жароҳатланишларини етказилиш муддатларини суд-тиббий баҳолаш мезонларидан фойдаланган ҳолда суд тиббий экспертиза ўтказиш вақти 2-3 баробар қисқартириш натижасида иқтисод қилинади.