Бозоров Жонибек Шавкатовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):
«Қурилиш майдонларининг сейсмик жадаллигини ўзгаришини лёссимон грунтли асосларни муҳандислик тайёрлаш усулларини қўллаган ҳолда баҳолаш» мавзусида, 05.10.03 - «Сейсмик хавфсизлик». (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйҳатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Т4801.
Илмий раҳбари: Исмаилов Вахитхан Алиханович, геология-минералогия фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси
Ғ.О. Мавлонов номидаги Сейсмология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Ғ.О. Мавлонов номидаги Сейсмология институти, DSc.02/30.08.2022.Т.97.02.
Расмий оппонентлар: Каюмов Абдубаки Джалилович, техника фанлари доктори, профессор;
Аимбетов Иззет Каллиевич, техника фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: “Тошкент архитектура ва қурилиш университети” давлат муассаси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади чўкувчан лёссимон грунтларни муҳандис-техник тайёрлаш усулларини қўллаш орқали қурилиш майдонларининг сейсмик жадаллигини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
чўкувчан лёссимон грунтлар тарқалган қурилиш майдонларида сейсмик жадалликнинг камайиши муҳандис тайёргарлик усулига ва грунт қатламининг физик-механик кўрсаткичларига узвий боғлиқлиги аниқланган;
лёссимон грунтларнинг сейсмик хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда қурилиш майдонлари учун яратилган грунт моделларида сейсмик тебранишлар қийматлари (тезланиш (ах), тезлик (вх), ва силжиш (ух)), грунт қатламларини муҳандис тайёрланганлик даражасига кўра камайиши аниқланган;
илк бор сейсмик жадаллик қиймати қурилиш майдонида бурғулама арматурали қозиқлар усулини қўллаганда -1,22 балларгача, темирбетонли қозиқлар усулида -1,02 баллгача, дееп соил михинг (технологик грунт-тцемент қоришмали қозиқлар) қозиқлар усулида -0,91 баллгача, грунт тўшалма усулида -0,52 баллгача пасайиши аниқланган;
илк бор республика ҳудудининг қурилиш майдонларида “Дееп соил михинг” қозиқлар усулини қўллаш натижасида сейсмик жадалликни 1 баллга камайтириш мумкинлиги тадқиқ этилган ҳамда бу усулни бошқа усулларга нисбатан самарадорлиги баҳоланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қурилиш майдонларида муҳандис-техник тайёргарликдан олдинги ва кейинги ўтказилган муҳандис-геологик, геофизик ва инструментал тадқиқотлар ҳамда Плахис 3Д ва Страта дастурларидан фойдаланган ҳолда олинган илмий амалий натижалар асосида:
сейсмик жадалликни баҳолашда сейсмик қаттиқлик усули, ҳамда Страта ва Геопсй дасту сейсмик жадалликни баҳолашда сейсмик қаттиқлик усули, ҳамда Страта ва Геопсй дастурларидан фойдаланган ҳолда олинган натижалар Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлиги амалиётига жорий этилган (Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 25 январдаги 24-06/823 сон маълумотномаси). Натижада, лёссимон грунтларда 30 м қалинлик бўйича сейсмик жадаллик орттирмаси қийматлари аниқлашга ҳамда сейсмик хавфсизлигини самарали баҳолашга имкон яратган;
лёссимон грунтларни муҳандис-техник тайёрлаш ҳисобига қурилиш майдонида сейсмик жадалликнинг камайиши баҳолаш Техник меъёрлаш ва стандартлаштириш илмий-тадқиқот институти амалиётга жорий этилган (Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 25 январдаги 24-06/823 сон маълумотномаси). Натижада, грунт тўшалмасида △И=0,52 баллга, темирбетонли қозиқларда △И =1,02 баллга, Дееп соил михинг қозиқлар △И =0,91 баллга, бурғулама арматурали қозиқларда △И =1,22 балларгача камайишига имкон яратган;
қурилиш майдонларида қўлланилган муҳандис-техник тайёргарлик усулларини таққослаш натижалари Техник меъёрлаш ва стандартлаштириш илмий-тадқиқот институти амалиётга жорий этилган (Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 25 январдаги 24-06/823 сон маълумотномаси). Натижада, иқтисодий жиҳатдан, шунингдек қурилиш вақтини қисқартиришдаги энг самарали усул Дееп соил михинг қозиқлари бўлиб, майдоннинг сейсмиклик даражасини △И =1 баллга камайтиришга имкон яратган;
қурилиш майдонларидаги лёссимон грунтларнинг сейсмик хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда муҳандис-техник тайёргарликдан олдинги ва ундан кейинги яратилган грунт моделлари Техник меъёрлаш ва стандартлаштириш илмий-тадқиқот институти амалиётга жорий этилган (Қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалиги вазирлигининг 2024 йил 25 январдаги 24-06/823 сон маълумотномаси). Натижада, Плахис 3Д дастури орқали тезланиш ах, тезлик вх, ва силжиш ух, қийматларининг камайишига имкон берган.