Қўчқаров Бобирмирзо Улуғбековичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертасия мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Саноат чангли газларини ҳўл усулда тозаловчи қурилма конструксиясини такомиллаштириш ва параметрларини асослаш», 02.00.16 - Кимё технологияси ва озиқ-овқат ишлаб чиқариш жараёнлари ва аппаратлари (техника фанлари).
Диссертасия мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.2.PhD/Т3607.
Илмий раҳбар: Каримов Икромали Тожиматович, техника фанлари доктори.
Диссертасия бажарилган муассаса номи: Фарғона политехника институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Наманган муҳандислик-технология институти, PhD.03/31.03.2023.Т.66.05.
Расмий оппонентлар: Хурмаматов Абдуғаффор Мирзаабдуллаевич, техника фанлари доктори, профессор; Насирова Шаира Нармурадовна, техника фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат техника университети.
Диссертасия йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ҳўл усулда чанг тозаловчи қурилмани такомиллаштириш ва унинг иш параметрларини асослаш ҳамда уни ишлаб чиқариш шароитида қўллашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қурилманинг умумий қаршилик коеффициентлари аниқланган, сетка квадрат тешик ўлчами  а=1,1мм бўлганда ξум=2,6; а=1,3мм  бўлганда ξум=2,5; а=1,6мм бўлганда ξум=2,2 ни ташкил этган ва қаршилик коеффициентларини ҳисобловчи эмпирик тенглама олинган ва тузатиш коеффициентини қиймати аниқланган;
қурилмага берилаётган чангли газ ва суюқлик оқимлари режимларида  сетка ўлчамларини гидравлик қаршиликларга таъсири  аниқланган,  гидравлик қаршиликнинг ΔП=62÷1081 Па оралиқларида тозалаш самарадорлиги η =99,9÷98,2% ни ташкил қилган ва тозаланган газ таркибидаги чангнинг қолдиқ консентрацияси  РЕЧМ-6 мг/м3 дан кичик қийматда тозалаши аниқланган;
қурилмани саноатда мавжуд қўлланилаётган ҳўл усулда тозаловчи қурилмаларга нисбатан тозалаш самарадорлиги 4,7 % гача ортиши,  1м3 ҳавони тозалаш учун сарфланадиган суюқлик 5 баробарга, электр энергияси 3,5 баробарга  кам сарфланиши исботланган;
қурилманинг мақбул параметрлари асосланган, унга кўра филтрловчи сетка квадрат тешиги ўлчами, 1,43мм, чангли газ тезлиги, w=15,85 м/с;  суюқлик сарфи, Қс=0,89 м3/соат, энергия сарфи 1,5 кВт/соат, тозалаш самарадорлиги 99,728% ва гидравлик қаршилиги 1056,3 Па  аниқланган ва шу  асосида қурилмани   такомиллаштирилган янги қонструксияси яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Конус сеткали қурилмада олиб борилган илмий тадқиқот ишлари ва пахта чангини  юқори тозалаш самарадорлигини таъминлаш бўйича олинган натижалар асосида:
газларни чанглардан нам усулда тозалаш аппаратининг янги конструксиясига Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги ҳузуридаги “Интеллектуал мулк маркази” Давлат муассасаси томонидан  ихтирога патент олинган (ИАП №7688. 2024 й.). Натижада, Бешариқ пахта тозалаш заводи сеҳларидан чиқаётган чангли газларни Санитария меъёрлари талаблари даражасида тозалаш имконини берган;
газларни чанглардан ҳўл усулда тозаловчи конуссимон сеткали қурилмаси  “ЛУХ ЯН ТЕХ” кластерига қарашли “Бешариқ пахта тозалаш заводи” лойиҳалаш конструкторлик бўлимининг “2024-2025 йилларда жорий этиладиган истиқболли илмий ишланмалар рўйҳати”га киритилган (Бешариқ пахта тозалаш заводининг 2024 йил 14 мартдаги 45-сон ҳамда “ЛУХ ЯН ТЕХ” кластерининг 2024 йил 11 ноябрдаги 253-сон маълумотномаси). Натижада, қурилманинг мақбул режимларида  пахта чангини тозалаш самарадорлиги η=99,5÷99,9% ни ташкил этган ва 1м3 ҳаво таркибида мавжуд 350 мг/м3  бўлган чанг миқдорини 0,35÷4,7 мг/м3 гача камайтириш (РЕЧМ=6 мг/м3)  имконини беради.