Саидова Ўғилой Рустамжон қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Халқаро савдода солиқ назоратини такомиллаштириш масалалари», 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/Iqt2778.
Илмий раҳбар: Ташмурадова Бувсара Эгамовна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Қўзиева Наргиза Рамазоновна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Гиясов Сарвар АЪзамович, иқтисодиёт фанлар доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Г.В.Плеханов номидаги Россия иқтисодиёт университети Тошкент шаҳри филиали.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади халқаро савдо операцияларида солиқ назоратини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
чет давлат фуқароларига улар томонидан Ўзбекистон ҳудудидаги чакана савдо билан шуғулланувчи тадбиркорлик субектларидан айрим турдаги товарларни сотиб олишда тўланган қўшилган қиймат суммасини қисман қайтариш тизимини жорий этиш асосида халқаро савдо айланмасини солиқ дастаклари орқали рағбатлантириш асосланган;
товарларни «экспорт» ва «импорт» божхона режимларига расмийлаштириш учун ундириладиган божхона йиғимлари ставкаларини Жаҳон савдо ташкилоти талабларига мувофиқ бирхиллаштириш асосида халқаро савдода солиқ назоратини такомиллаштириш таклифи асосланган;
эконометрик таҳлиллар орқали импорт қилинган хизматлар бўйича ундирилган солиқларга таъсир қилувчи омиллардан бири қўшилган қиймат солиғи ставкасининг пасайтириш  орқали солиқ назоратини такомиллаштириш таклифи асосланган;
халқаро савдо иштирокчилари ҳисобланган солиқ тўловчиларга ўтказилган сайёр солиқ текширувлари ва солиқ аудити натижалари устидан тўғридан тўғри судларга шикоят қилиш имконияти бериш орқали ўтказиладиган солиқ назоратининг адолатлилиги ҳамда шаффофлигини таъминлаш таклифи асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Халқаро савдо операцияларида солиқ назоратини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар асосида:
чет давлат фуқароларига улар томонидан Ўзбекистон ҳудудидаги чакана савдо билан шуғулланувчи тадбиркорлик субектларидан айрим турдаги товарларни сотиб олишда тўланган қўшилган қиймат суммасини қисман қайтариш тизимини жорий этиш асосида халқаро савдо айланмасини солиқ дастаклари орқали рағбатлантириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2022-йил 8-ноябрдаги ВМ-653-сонли қарорида инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2023-йил 25-августдаги 15-87487-сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида хорижий фуқароларнинг Ўзбекистон ҳудудида сотиб олган айрим турдаги товарлари бўйича тўланган қўшилган қиймат суммасини қисман қайтариш тизимини жорий этиш орқали халқаро савдо айланмаси ҳажмини ошириш имкони яратилган;
товарларни «экспорт» ва «импорт» божхона режимларига расмийлаштириш учун ундириладиган божхона йиғимлари ставкаларини Жаҳон савдо ташкилоти талабларига мувофиқ бирхиллаштириш асосида халқаро савдода солиқ назоратини такомиллаштириш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2023-йил 15-августдаги  ПФ-140-сонли Фармонида инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2023-йил 25-августдаги 15-87487-сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида халқаро савдо муносабатларида солиқ назоратини соддалаштириш ҳамда такомиллаштириш имкони яратилган;
импорт қилинган хизматлар бўйича ундирилган солиқларга таъсир қилувчи омиллардан бири қўшилган қиймат солиғи ставкасининг пасайтириш  орқали солиқ назоратини такомиллаштириш таклифи Ўзбекистон Республикаси 2022-йил 30-декабрдаги “Солиқ ва бюджет сиёсатининг 2023-йил учун мўлжалланган асосий йўналишлари қабул қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-812-сонли Қонунида инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ қўмитасининг 2023-йил 25-августдаги 15-87487-сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида 2023-йил 1-июл холатига республика бўйича импорт қилинган хизматлар учун тўланган қўшилган қиймат солиғи 376 миллиард сўмни ташкил этган;
халқаро савдо иштирокчилари ҳисобланган солиқ тўловчиларга ўтказилган сайёр солиқ текширувлари ва солиқ аудити натижалари устидан тўғридан тўғри судларга шикоят қилиш имконияти бериш орқали ўтказиладиган солиқ назоратининг адолатлилиги ҳамда шаффофлигини таъминлаш таклифи Вазирлар Маҳкамасининг 2023-йил 14-августдаги ВМ-382-сонли Қарорида инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Солиқ Қўмитасининг 2023-йил 25-августдаги 15-87487-сон маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида амалга оширилаётган ислоҳотларнинг ҳуқуқий таъсирини ошириш ҳамда мамлакатда тадбиркорларга яратиб берилаётган имкониятларни янада кенгайтириш ҳамда ўтказилаётган солиқ назоратларининг шаффофлиги ҳамда адолатлилигини таъминлаш орқали солиқ маъмурчилигини соддалаштириш билан бир қаторда солиқ назоратини такомиллаштириш имкони яратилган.