Усмонов Фаррух Фарҳодовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʻи номи):
“Ўзбекистонда факторинг амалиётини такомиллаштириш йўллари”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит”
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам:
Илмий раҳбар: Абсаламов Акрам Толлибоевич, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент Халқаро университети, DSc.22/29.12.2023.I.175.01
Расмий оппонентлар: Тураев Шавкат Шухратович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Хусаинов Шавкат Абдушукурович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Халқаро Нордик университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Мамлакатимизда тижорат банкларининг факторинг амалиётини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тижорат банки томонидан миллий ва халқаро факторинг хизматини кўрсатишда маҳсулот етказиб берувчига кўрсатилаётган факторинг хизматининг сўндириш муддатини 90 кундан 180 кунга узайтириш асосланди;
тижорат банки мижозининг экспорт контрактлари бўйича ва хорижий корреспондент банкларнинг очиқ чақириб олинмайдиган аккредитивлар суммасидан ошмайдиган суммада факторинг хизматларини кўрсатиш таклиф этилди;
тижорат банкларини комплекс трансформация қилиш жараёнида банкларнинг кредит портфели ҳажми, қисқа муддатли факторинг фоизи билан миллий факторинг хизматлари хажми ўртасидаги боғлиқликни баҳолаш ва бу орқали факторинг операциялар самарадорлигини ошириш асосланди;
маҳсулот етказиб берувчининг муддати ўтган кредиторлик қарздорлиги факторинг суммасининг 30 фоизигача бўлса, банк ушбу мижозга факторинг хизматларини кўрсатиши таклиф этилди.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистонда факториннг амалиётини такомиллаштиришда йўналишлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
тижорат банки томонидан миллий ва халқаро факторинг хизматини кўрсатишда маҳсулот етказиб берувчига кўрсатилаётган факторинг хизматининг сўндириш муддатини 90 кундан 180 кунга узайтиришга доир таклифи АТБ Туронбанк Бошқарувининг “АТБ Туронбанк томонидан факторинг операцияларини ўтказиш тартиби тўғрисида”ги низомини ишлаб чиқишда фойдаланилган (АТБ Туронбанкнинг 2024 йил 10 майдаги 26/04-338-сонли далолатномаси). Натижада,. банк ўз мижозлари билан миллий ва халқаро факторинг операцияларини ўтказишда муддатларни мувофиқлаштириш ва ушбу операция рискини пасайтириш имконини берган.
тижорат банки мижозининг экспорт контрактлари бўйича ва хорижий корреспондент банкларнинг очиқ чақириб олинмайдиган аккредитивлар суммасидан ошмайдиган суммада факторинг хизматларини кўрсатишга доир таклифи АТБ Туронбанк Бошкарувининг 2022 йил 6 январдаги 1/4-сонли қарори билан тасдиқланган “АТБ Туронбанк томонидан факторинг операсияларини ўтказиш тартиби тўғрисида”ги низомининг 3.4 бандида фойдаланилган (АТБ Туронбанкнинг 2024 йил 10 майдаги 26/04-338-сон далолатномаси). Натижада, банк мижозлари таркибда экспортга йўналтирилган мижозлари сонининг ошишиша ҳамда факторинг операсияси рискини камайтиришга эришилди.
тижорат банкларини комплекс трансформация қилиш жараёнида банкларнинг кредит портфели ҳажми, қисқа муддатли факторинг фоизи билан миллий факторинг хизматлари хажми ўртасидаги боғлиқликни баҳолаш ва бу орқали факторинг операциялар самарадорлигини оширишга доир таклифи Туронбанк АТБ фаолиятига жорий этилган (Туронбанк АТБнинг 2024 йил 10 майдаги 26/04-338-сонли далолатномаси). Натижада, Туронбанк АТБ кредит порфели ҳажмининг бир фоизга ошиши банк факторинг операциялар ҳажмини 0,31 фоизга ошириши, шунингдек факторинг операциялар ўртача фоизининг бир фоизга ошиши ушбу операциялар ҳажмини -0,24 фоизга камайтириши эконометрик структуравий вектор авторегрессия (СВАР) модели орқали аниқланган ва асослаб берилган.
маҳсулот етказиб берувчининг муддати ўтган кредиторлик қарздорлиги факторинг суммасининг 30 фоизигача бўлса, банк ушбу мижозга факторинг хизматларини кўрсатишига доир таклифи АТБ Туронбанк фаолиятларига жорий этилган (АТБ Туронбанкнинг 2024 йил 10 майдаги 26/04-338-сон далолатномаси). Натижада, Туронбанк машсулот етказиб берувчи етказиб берилган маҳсулот учун тўланиши лозим бўлган пул маблағларини ўз вақтида олганида, унда муддати ўтган кредиторлик қарзи юзага келмаслик эҳтимолининг юқори бўлишига ҳамда хўжалик юритувчи субъектларда дебиторлик-кредиторлик қарзларининг ошиб кетмаслигига олиб келди

Yangiliklarga obuna bo‘lish