Зарипов Баҳодир Бобомурод ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Олий таълим муассасаларида булутли технологиялардан фойдаланишни тадқиқ этиш”, 08.00.16 – Рақамли иқтисодиёт ва халқаро рақамли интеграция (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Iqt3147.
Илмий раҳбар: Абдувоҳидов Абдумалик Махкамович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.07.2022.I.16.05
Расмий оппонентлар: Мўминов Баҳодир Болтаевич, техника фанлари доктори, профессор; Одилов Шохрух Ғайратжонович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Бизнес ва тадбиркорлик олий мактаби.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади олий таълим тизимида фаолият кўрсатаётган таълим муассасаларида булутли технология хизматларидан фойдаланиш бўйича илмий асосланган таклиф ва тавфсиялар ишлаб чиқишдан иборат
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра “Олий таълим муассасаларида булутли технологиялардан фойдаланиш” тушунчасининг иқтисодий мазмуни университет ва институтларда таълим, тадқиқот ва бошқарув жараёнларини самарали ташкил этиш мақсадида булутли ҳисоблаш ресурсларидан фойдаланишда ўқув материаллари, виртуал лабораториялар, дастурий таъминот ва маълумотларни сақлашда моддий ускуналарга боғлиқликни камайтириш ҳамда таълим жараёнининг замонавий ва интерактив тавсифини кучайтириш нуқтаи назаридан такомиллаштирилган;
олий таълим муассасасида булутли технологияни жорий этишнинг кўп мезонли умумлашган модели булутли технологиялар хизматларини баҳолашнинг олий таълим муассасаларида ўқув жараёни (ЎЖОТМ ), масофавий таълим жараёни (МТЖОТМ)ни ташкил қилиш ва ходимлар фаолияти (ХФОТМ), иқтисодий афзалликлари (ИАОТМ), булутли хизматлардан фойдаланиш хавфсизлик даражаси (ФХДОТМ) омиллари таъсири жиҳатидан такомиллаштирилган;
булутли хизматнинг қийматидан келиб чиққан ҳолда уни олий таълим муассасасига жорий этишнинг мақсадга мувофиқлигини баҳолашда кўрсаткичлар (мезонлар) бўйича афзаллик шкаласи булутли хизматдан фойдаланишнинг ишлаш кўрсаткичи “жуда юқори (стандартдан 2 баробар ёки ундан кўпроқ) “анча юқори” (стандартнинг 30-70% гача), “юқори” (стандартнинг 10-30% гача), “ўртачадан юқори” (бир оз устунлик билан стандартга мос келади), “ўртача” (стандарт даражада), “қуйи” (кичик истиснолар билан стандартга мос келади) даражаларидан фойдаланиш таклифи асосланган;
олий таълим фаолиятини ташкил этишда “Ўзбектелеком” АК провайдерининг булутли технологиялар хизматларидан фойдаланиш самарадорлигини такомиллаштиришнинг 2028-йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
Тадқиқотнинг амалий натижаси қуйидагилардан иборат
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Олий таълим муассасалари фаолиятида булутли технологиялардан фойдаланишни тадқиқ этиш бўйича олинган натижалар асосида:
услубий ёндашувга кўра “олий таълим муассасаларида булутли технологиялардан фойдаланиш” тушунчасининг иқтисодий мазмуни университет ва институтларда таълим, тадқиқот ва бошқарув жараёнларини самарали ташкил этиш мақсадида булутли ҳисоблаш ресурсларидан фойдаланишда ўқув материаллари, виртуал лабораториялар, дастурий таъминот ва маълумотларни сақлашда моддий ускуналарга боғлиқликни камайтириш ҳамда таълим жараёнининг замонавий ва интерактив тавсифини кучайтириш нуқтаи назаридан такомиллаштиришга оид назарий-услубий маълумотлардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Булутли технологиялар” номли ўқув қўлланмани тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2020-йил 14-августдаги 418-сонли буйруғи). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши натижасида булутли ҳисоблаш ресурсларидан фойдаланишда ўқув материаллари, виртуал лабораториялар, дастурий таъминот ва маълумотларни сақлашда моддий ускуналарга боғлиқликни камайтириш ҳамда таълим жараёнининг замонавий ва интерактив тавсифини кучайтириш нуқтаи назаридан такомиллаштирилган “олий таълим муассасаларида булутли технологиялардан фойдаланиш” тушунчасининг иқтисодий мазмуни юзасидан назарий билимларни чуқурлаштириш имкони яратилган;
олий таълим муассасасида булутли технологияни жорий этишнинг кўп мезонли умумлашган модели булутли технологиялар хизматларини баҳолашнинг олий таълим муассасаларида ўқув жараёни (ЎЖОТМ ), масофавий таълим жараёни (МТЖОТМ)ни ташкил қилиш ва ходимлар фаолияти (ХФОТМ), иқтисодий афзалликлари (ИАОТМ), булутли хизматлардан фойдаланиш хавфсизлик даражаси (ФХДОТМ) омиллари таъсири жиҳатидан такомиллаштириш бўйича берилган таклиф Тошкент халқаро молиявий бошқарув ва технологиялар университети ҳамда Тошкент давлат иқтисодиёт университети Самарқанд филиали фаолиятини ташкил қилишда жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Оий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги рақамли таълим технологияларни ривожлантириш марказининг 2023-йил 18-октябрдаги 01/49-сон маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши натижасида олий таълим муассасалари фаолиятини булутли технологиялар асосида ташкил қилишда асосий манба сифатида фойдаланилган;
булутли хизматнинг қийматидан келиб чиққан ҳолда уни олий таълим муассасасига жорий этишнинг мақсадга мувофиқлигини баҳолашда кўрсаткичлар (мезонлар) бўйича афзаллик шкаласи булутли хизматдан фойдаланишнинг ишлаш кўрсаткичи “жуда юқори (стандартдан 2 баробар ёки ундан кўпроқ) “анча юқори” (стандартнинг 30-70% гача), “юқори” (стандартнинг 10-30% гача), “ўртачадан юқори” (бир оз устунлик билан стандартга мос келади), “ўртача” (стандарт даражада), “қуйи” (кичик истиснолар билан стандартга мос келади) даражаларидан фойдаланиш таклифи Тошкент халқаро молиявий бошқарув ва технологиялар университети ҳамда Тошкент давлат иқтисодиёт университети Самарқанд филиали фаолияти, ўқув жараёни, масофавий таълим жараёнларини ташкил қилишда жорий этилган (Тошкент халқаро молиявий бошқарув ва технологиялар университетининг 2023-йил 28-сентябрдаги 6-сонли, Тошкент давлат иқтисодиёт университети Самарқанд филиалининг 2023-йил 6-октябрдаги 11-сонли, Ўзбекистон Республикаси Оий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги рақамли таълим технологияларни ривожлантириш марказининг 2023-йил 18-октябрдаги 01/49-сон маълумотномаси) Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши натижасида мазкур қарорлар қабул қилишни қўллаб-қувватлашнинг миқдорий мезонлари ишлаб чиқиш ва тизимлаштириш бўйича ўқув жараёнини ва масофавий таълим жараёнларини тезкор режалаштириш, ахборот хавфсизлигини таъминлаш, моддий ва номоддий манфаатларни аниқлашга эришилган;
олий таълим фаолиятини ташкил этишда “Ўзбектелеком” АК провайдерининг булутли технологиялар хизматларидан фойдаланиш самарадорлигини такомиллаштиришнинг 2028-йилга қадар прогноз кўрсаткичлари Тошкент халқаро молиявий бошқарув ва технологиялар университети, Тошкент давлат иқтисодиёт университети Самарқанд филиали ҳамда “Ўзбектелеком” АК Самарқанд филиали томонидан фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Оий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги рақамли таълим технологияларни ривожлантириш марказининг 2023-йил 18-октябрдаги 01/49-сонли, “Ўзбектелеком” АК Самарқанд филиалининг 2023-йил 10-октябрдаги 1/12-сонли, Ўзбекистон Республикаси Рақамли технологиялар вазирлигининг 2024-йил 24-майдаги 33-8/3474-сон маълумотномалари). Мазкур таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида Тошкент давлат иқтисодиёт университети Самарқанд филиали фаолиятини ташкил этишда “Ўзбектелеком” АК провайдерининг булутли хизматлари асосида фаолият самарадорлигини 5-6% га ошириш, ўқув фаолияти тизими харажатларини 6% га тежаш, Тошкент халқаро молиявий бошқарув ва технологиялар университети фаолиятини ташкил этишда “Ўзбектелеком” АК провайдерининг булутли хизматлари асосида фаолият самарадорлигини 6% га ошириш, ўқув фаолияти харажатларини 6% тежаш имкониятлари аниқланган..