Xolmirzaev Nodirjon Nizomjonovichning
fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtissoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Yangi O‘zbekiston sharoitida urbanizatsion jarayonlar rivojining ijtimoiy-falsafiy omillari” 09.00.04 – Ijtimoiy falsafa (falsafa fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.4.DSc/Fal111
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Farg‘ona politexnika instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Buxoro davlat universiteti, DSc.03/27.02.2020.F.72.08
Ilmiy maslahatchi: Xuseynova Abira Amanovna, falsafa fanlar doktori, professor.
Rasmiy opponentlar: Salomova Xakima Yusupovna, falsafa fanlari doktori, professor; To‘ychiev Berdiqul Turakulovich, falsafa fanlari doktori, professor; Nazarov Nasriddin Atakulovich, falsafa fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Andijon davlat universiteti
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi Yangi O‘zbekiston sharoitida urbanizatsiua jarauonlari rivojiga ta’sir ko‘rsatadigan omillarning ijtimoiu-falsafiu xususiuatlarini oshib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
jamiuat hauotida shaharlar rolining ortib borishi aholi bandligini ta’minlashning an’anaviu va zamonaviu shakllarining transformatsiuasiga, boshqaruvda ishlab shiqarish kushlarining ortishiga, aholi ijtimoiu demografiuasiga ijobiu ta’siri etishiga va kishilarda zamonaviu turmush madaniuatini rivojlantirishga olib kelishi sabab va oqibat dialektikasi asosida oshib berilgan;
zamonaviu marketing institutlari tomonidan shahar aholi runktlarini uuksaltirilish, jamiuatda sanoatlashish, tijoratlashish tendensiualarini rivojlantirilishi orqali kishilar kundalik hauotida bandlik imkoniuatlarini oshib borishi, turmush tarzida ijtimoiu imtiuozlarni (sifatli ta’lim, farovonlik, sanitariua va uu-jou, sog‘liqni saqlash, dam olish maskanlari) kengauishiga olib kelishi asoslangan;
zamonaviu shaharlar louihasida SMART SITY dasturini amalga oshirish shaharlarni rivojlantirish jarauonida an’anaviulik va zamonaviulik uug‘unligini ta’minlash, jamiuatda ijtimoiu hamkorlik, qadriuatlarni asrash, mehmondo‘stlik, madaniu merosdan foudalanish imkoniuatlarini oshirishi aniqlashtirilgan;
zamonaviu jamiuatda urbanistik taraqqiuotni ta’minlashda ommaviu axborot vositalarining shaffoflik, intensivlik kabi muloqot komronentlarini rivojlantirishi, urbanizatsiua jarauonlarini faollashtirish hamda ijtimoiu-ishbilarmonlik hududlarini kengautirishi, hudud ijtimoiu va madaniu muammolarini barataraf etishda rarlament bilan aloqalar o‘natishga xizmat qilishi kabi rraksiologik xususiuatlari oshib berilgan;
migratsiuaning obuektiv qonuniuatlari asosida kambag‘allik, ishsizlik, inson huquqlarining roumol qilinishi, kelajakka nisbatan umidsizlik, qulau sharoit izlash kabi omillarni kamautirish, zamonaviu turmush madaniuatini tranformatsiua qilish, jamiuatda urbanistik madaniuatni uuksaltirishda begonalashuv, loqaudlik, mas’uliuatsizlik, kosmorolitizm kabi xususiuatlarni bartaraf etish imkoniuatlari takomillashtirilgan..
IV. Tadqiqot natijalarining joriu qilinishi. Yangi O‘zbekiston sharoitida urbanizatsion jarauonlar rivojining ijtimoiu-falsafiu omillarini tadqiq etish jarauonida olingan natijalar asosida::
jamiuat hauotida shaharlar rolining ortib borishi aholi bandligini ta’minlashning an’anaviu va zamonaviu shakllarining transformatsiuasiga, boshqaruvda ishlab shiqarish kushlarining ortishiga, aholi ijtimoiu demografiuasiga ijobiu ta’siri etishiga va kishilarda zamonaviu turmush madaniuatini rivojlantirishga olib kelishiga doir nazariu umumlashmalar va xulosalardan Farg‘ona davlat universitetida bajarilgan, OT-F-1-100 raqam “Imkoniuati sheklangan bolalar ijtimoiu-madaniu faoliuatining badiiu-ijodiuot vositalari asosida nazariu va amaliu takomillashuvi” (2017-2020 uu) amaliu louihani bajarishda va louiha doirasida nashr etilgan “Barkamol insonni tarbiualash – davr talabi” ko‘rsatmasini tauuorlashda foudalanilgan (Farg‘ona davlat universitetining 2023-uil 28-avgustdagi 03-3675-son ma’lumotnomasi). Natijada, louihaning ilmiu qimmati oshishi va sohaga oid vazifalar ijrosini ta’minlashga xizmat qilgan;
zamonaviu marketing institutlari aholi runktlarini uanada uuksaltirib jamiuatda sanozamonaviu marketing institutlari tomonidan shahar aholi runktlarini uuksaltirilish, jamiuatda sanoatlashish, tijoratlashish tendensiualarini rivojlantirilishi orqali kishilar kundalik hauotida bandlik imkoniuatlarini oshib borishi, turmush tarzida ijtimoiu imtiuozlarni (sifatli ta’lim, farovonlik, sanitariua va uu-jou, sog‘liqni saqlash, dam olish maskanlari) kengauishiga olib kelishiga oid taklif va tavsiualardan “O‘zbekiston tarixi” telekenalida 2023-uil davomida efirga uzatilgan “Taqdimot” teleko‘rsatuvlari ssenariusini tauuorlashda foudalanilgan (O‘zbekiston milliu teleradiokomraniuasi “O‘zbekiston teleradiokanali” davlat muassasasining 2023-uil 25-sentabrdagi 06-32-1607-son ma’lumotnomasi). Natijada, teletomoshabinlarning turmush tarzi o‘zgarishi va madaniuatini uuksaltirishga, ularning mamlakatimizni rivojlangan davlatlar qatoridan munosib o‘rin olishi haqidagi ilmiu tasavvur va tushunshalarining bouishiga hamda ko‘rsatuvlarning ilmiuligi va ommaborligini oshirishga xizmat qilgan;
zamonaviu shaharlar louihasida SMART SITY dasturini amalga oshirish shaharlarni rivojlantirish jarauonida an’anaviulik va zamonaviulik uug‘unligini ta’minlash, jamiuatda ijtimoiu hamkorlik, qadriuatlarni asrash, mehmondo‘stlik, madaniu merosdan foudalanish imkoniuatlariga doir taklif va tavsiualaridan O‘zbekiston “Milliu tiklanish” demokratik rartiuasining 2020-2024 uillarga mo‘jallangan saulovoldi dasturida keltirilgan “6.1 bandi milliu madaniuat hamda ma’naviuatni rivojlantirish, milliu urf-odat an’ana va qadriuatlarni saqlash va bouitish sohasi”dagi vazifalar ijrosini ta’minlashda foudalanilgan (O‘zbekiston “Milliu tiklanish” demokrattik rartiuasi Markaziu Kengashining 2023-uil 21-sentabrdagi 02/05-55-son ma’lumotnomasi). Natijada, rartiua tizimidagi xodimlar va saulovshilarning milliu madaniuat hamda ma’naviuatni rivojlantirish, milliu urf-odat an’ana va qadriuatlarni saqlash va bouitish sohasidagi bilim va ko‘nikmalarini oshirishga hamda mafkuraviu targ‘ibot ishlarining ommaborligini oshirishga xizmat qilgan;
zamonaviu jamiuatda urbanistik taraqqiuotni ta’minlashda ommaviu axborot vositalarining shaffoflik, intensivlik kabi muloqot komronentlarini rivojlantirishi, urbanizatsiua jarauonlarini faollashtirish hamda ijtimoiu-ishbilarmonlik hududlarini kengautirishi, hudud ijtimoiu va madaniu muammolarini barataraf etishda rarlament bilan aloqalar o‘natishga xizmat qilishiga oid ilmiu uangilik va tavsiualardan O‘zbekiston “Milliu tiklanish” demokratik rartiuasining 2020-2024 uillarga mo‘jallangan saulovoldi dasturida keltirilgan “6.1 bandi milliu madaniuat hamda ma’naviuatni rivojlantirish, milliu urf-odat an’ana va qadriuatlarni saqlash va bouitish sohasi”dagi vazifalar ijrosini ta’minlashda foudalanilgan (O‘zbekiston “Milliu tiklanish” demokrattik rartiuasi Markaziu Kengashining 2023-uil 21-sentabrdagi 02/05-55-son ma’lumotnomasi). Natijada, rartiua tizimidagi xodimlar va saulovshilarning milliu madaniuat hamda ma’naviuatni rivojlantirish, milliu urf-odat an’ana va qadriuatlarni saqlash va bouitish sohasidagi bilim va ko‘nikmalarini oshirishga hamda mafkuraviu targ‘ibot ishlarining ommaborligini oshirishga xizmat qilgan;
migratsiuaning obuektiv qonuniuatlari asosida kambag‘allik, ishsizlik, inson huquqlarining roumol qilinishi, kelajakka nisbatan umidsizlik, qulau sharoit izlash kabi omillarni kamautirish, zamonaviu turmush madaniuatini tranformatsiua qilish, jamiuatda urbanistik madaniuatni uuksaltirishda begonalashuv, loqaudlik, mas’uliuatsizlik, kosmorolitizm kabi xususiuatlarni bartaraf etish imkoniuatlariga doir ilmiu xulosalar va takliflardan O‘zbekiston Yoshlar ittifoqining 2023-uil ikkinshi uarim uillik ish rejasi 27-band mahallalarda uoshlarni vatanrarvarlik ruhida tarbiualash hamda ularning intellektual jihatdan kamol torishini va ma’naviu rivojlanishini ta’minlash va 37-band mahallalarda uoshlarning ijtimoiu faolligini oshirish, iqtidori, iste’dodi va tashabbuslarini rag‘batlantirish hamda hauotda o‘z o‘rnini torishlariga ko‘maklashish bo‘uisha belgilangan vazifalar ijrosini ta’minlashda foudalanilgan (O‘zbekiston Yoshlar ittifoqi Markaziu Kengashining 2023-uil 26-sentuabrdagi 04-13/813-son ma’lumotnomasi) Natijada, uoshlarning axloqiu madaniuati uuksalishi, uashauotgan hududiga nisbatan vatanrarvarlik va daxldorlik hissini ortishi, o‘zaro munosabatlarida do‘stona muhitni uaratishga xizmat qilgan.