Жўраев Ислом Рахматовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Иссиқ иқлим шароитида юпқа плёнкали модуллар асосида фотоелектрик иссиқлик қурилмасини яратиш”, 05.05.06 – “Қайта тикланувчи энергия турлари асосидаги энергия қурилмалари” (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.1.PhD/Т2108.
Илмий раҳбар: Юлдошев Исроил Абриевич, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат техника университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Тошкент давлат техника университети, DSc.03/10.12.2019.Т.03.03.
Расмий оппонентлар: Уришев Бобараим, техника фанлари доктори, профессор; Ахатов Жасуржон Саидович, техника фанлари доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: “Иссиқликелектрлойиҳа” АЖ.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади иссиқ иқлим шароитларига мослаштирилган юпқа плёнкали модулларга асосланган фотоелектрик иссиқлик қурилмасини ишлаб чиқиш ва яратиш, унинг энергетик параметрларини, техник-иқтисодий ва экологик кўрсаткичларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
кадмий теллуриднинг юпқа плёнкали модулига бириктирилган замонавий композит материаллардан тайёрланган иссиқлик алмаштиргич асосидаги фотоелектрик иссиқлик батареясининг конструкцияси яратилган;
кадмий теллуриднинг юпқа плёнкали модулига бириктирилган “лист-труба” кўринишдаги комбинациялашган иссиқлик алмаштиргич конструкцияси учун фотоелектрик иссиқлик қурилмасининг энергетик параметрларини атроф-муҳит  омилларига боғлиқ равишда иссиқлик баланси тенгламалари асосида аниқлайдиган математик модели такомиллаштирилган;
юпқа плёнкали кадмий теллурид модуллари ва иссиқлик алмаштиргичлар асосида ишлаб чиқилган фотоелектрик иссиқлик қурилмасининг конструкциялари фотолекетрик модулларнинг ўрнатилган қувватидан фойдаланиш коеффициентини 1,9 фоизга ошириш имкониятини яратган;
иссиқ иқлим шароитларида кадмий теллурид асосидаги модулнинг ишчи ҳароратини мажбурий сув айланишли фотоелектрик иссиқлик қурилмаси орқали 8,6-21,5 фоизга пасайиши ҳисобига модулнинг электр самарадорлиги 1,7-2,5 фоизга, электр қуввати 8-10,3 фоизга ошиши аниқланган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Иссиқ иқлим шароитида юпқа плёнкали модуллар асосида фотоелектрик иссиқлик қурилмасини яратиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
кадмий теллуриднинг модулига бириктирилган замонавий композит материаллардан тайёрланган иссиқлик алмаштиргич асосидаги фотоелектрик иссиқлик батареясининг конструкцияси учун Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк марказининг фойдали моделига патенти олинган (Фотоелектрик иссиқлик батареяси, ФАП 2455, 04.04.2024 йил). Натижада иссиқ иқлим шароитида фотоелектрик модулнинг электр қувватини 8%, самарадорлигини 1,7% ошириш имконияти яратилган;
кадмий теллуриднинг юпқа плёнкали модулига бириктирилган “лист-труба” кўринишдаги комбинациялашган иссиқлик алмаштиргич конструкцияси учун фотоелектрик иссиқлик қурилмасининг такомиллаштирилган конструкцияси Бухоро вилояти Олот туманидаги "Воҳиджон Файзиев" фермер хўжалигига жорий қилинган (Ўзбекистон фермерлар, деҳқон хўжаликлари ва томорқа эр эгалари Кенгашининг 26.12.2023 йилдаги 01/03-2658-сонли ма'лумотномаси). Натижада фотоелектрик иссиқлик қурилмасидан самарали фойдаланиш орқали олинадиган йиллик иқтисодий самарадорлик 25 млн.сўмни ташкил этиб, яратилган қурилмалар фермер ва деҳқон хўжаликлари, якка тартибдаги қишлоқ аҳоли турар-жойлари, уларнинг хўжалик эҳтиёжларини электр энергияси ва иссиқ сув билан та'минлаш имкониятини берган.
кадмий теллурид асосидаги мажбурий сув айланишли фотоелектрик иссиқлик қурилмаси "Узелтехсаноат" уюшмасининг "Солар Натуре" МЧЖга жорий этилган ("Узелтехсаноат" уюшмасининг 01.02.2024 йилдаги № 04-3/150 №4-ма'лумотномаси). Натижада ўрнатилган электр энергия қуввати 1,2 кВт ва ўрнатилган иссиқлик энергия қуввати 2,17 кВт бўлган фотоелектрик иссиқлик қурилма йилига 2,236 млн.сўмлик кўмир ёқилғи ресурсини тежалиши ва 17,3 тонна CО2 эмиссиясини олдини олиши ҳамда йилига 2,8 млн. сўмлик энергия ишлаб чиқариши ҳисобига қурилмадан фойдаланиш даврида 133,6 млн.сўм соф фойда олиш имконини берган. Диссертация иши натижалари уюшмага тегишли корхоналарда энергия тежайдиган технологик  қурилмалар устида илмий-тадқиқот ишларини олиб бориш имкониятини яратган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish