Жабборова Ҳамида Акрамовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Медиамаконда радионутқнинг лингвокултурологик аспекти (нутқий этикетлар мисолида)”, 10.00.11 – Тил назарияси. Амалий ва компютер лингвистикаси (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Fil2148.
Илмий раҳбар: Тешабаева Дилфуза Муминовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.27.01.
Расмий оппонентлар: Маматов Абди Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор; Ҳамраева Шахло Мирджоновна, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.    Тадқиқотнинг мақсади замонавий радиомулоқотда нутқий этикет  формулаларининг воқеланиши ҳамда уларнинг лисоний-нутқий шакллари, тузилиши ва миллий-маданий хусусийатларини очиб беришдан иборат.
III.    Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
профессионал радиожурналистнинг касбий фаолиятида нутқий маҳорат масаласи эшиттириш тури, мавзуси, жанри (ахборий, таҳлилий ва бадиий-публисистик), турли вазиятлар ёҳуд нутқ ва баҳслашув пайтидаги импровизация жараёни билан боғлиқлиги ҳамда нутқий этикет формулаларининг турлари, белгиларининг воқеланиш даражаси оммавий аудиториянинг ижтимоий мавқеига асосланганлиги аниқланган;
нутқий этикетнинг махсус тил воситалари тизимида намоён бўлиши уларнинг лисоний → таркибий → композисион тузилиши ҳамда стандартлик-экспрессивлик тамойилларига асосланиши, шунингдек, нутқий этикет формулаларининг воқеланиши радиомулоқот мақсади ва радиожурналист этикети ҳамда коммуникатив мақсадга мувофиқлик қонунияти билан боғлиқлиги исботланган;
радиомулоқотда ранг-баранглик эффектини бериш мақсадида нутқий этикет тарикибидаги саломлашиш+мурожаат+илтимос, мурожаат+миннатдорлик, саломлашиш+узр сўраш, хайрлашиш+тилак формулалари аудитория билан алоқа ўрнатиш, мулоқотнинг давомий бўлишини таъминлаш ҳамда ижобий мулоқот муҳитини яратиш мақсадига йўналтирилганлиги далилланган;   
радиоаудиторияда реал мулоқот таассуротини уйғотиш ва радионутқнинг лисоний-маданий манзарасини яратиш нутқий этикет формулаларининг аксиологик қадриятлар тизимида реалия сифатида шаклланишига асосланиши исботланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Медиамаконда радионутқнинг лингвокултурологик аспекти (нутқий этикетлар мисолида) мавзусида олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
профессионал радиожурналистнинг касбий фаолиятида нутқий маҳорат масаласи эшиттириш тури, мавзуси, жанри (ахборий, таҳлилий ва бадиий-публисистик), турли вазиятлар ёҳуд нутқ ва баҳслашув пайтидаги импровизация жараёни билан боғлиқлиги ҳамда нутқий этикет формулаларининг турлари, белгиларининг воқеланиш даражасига оид илмий хулосалардан Ўзбекистон педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалида 2017-2020 йилларда бажарилган “ФЗ-2016-0908165532 Қорақалпоқ тилининг янги алфавити ва имло қоидаларига мувофиқ она тили ва адабиётини ривожлантириш методикаси” мавзусидаги фундаментал лойиҳа доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалининг 2023 йил 7 февралдаги 70-сон маълумотномаси). Натижада тилда нутқий меъёр қонуниятини таъминлашга қаратилган тамойиллар такомиллаштирилган;
нутқий этикетнинг махсус тил воситалари тизимида намоён бўлиши уларнинг лисоний → таркибий → композисион тузилиши ҳамда стандартлик-экспрессивлик тамойилларига асосланиши, шунингдек, нутқий этикет формулаларининг воқеланишига оид илмий хулосаларидан Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида давлат илмий-техник дастурлари доирасида бажарилган ИЛ-21091378-рақамли “Олий таълим муассасаларида профессор-ўқитувчиларни касбий саралашнинг психологик диагностикаси тизимини шакллантириш” мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2023-йил 8-июндаги ИРД/23 130-сон маълумотномаси). Натижада нутқий этикет формулалари ёрдамида ўқитувчиларни касбий компетесиясини ривожлантиришга хизмат қилган;
радиомулоқотда ранг-баранглик эффектини бериш мақсадида нутқий этикет тарикибидаги саломлашиш+мурожаат+илтимос, мурожаат+миннатдорлик, саломлашиш+узр сўраш, хайрлашиш+тилак формулалари аудитория билан алоқа ўрнатиш, мулоқотнинг давомий бўлишини таъминлашга оид илмий хулосалардан Ўзбекистон педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалида 2017-2020 йилларда бажарилган “ФЗ-2016-0908165532 Қорақалпоқ тилининг янги алфавити ва имло қоидаларига мувофиқ она тили ва адабиётини ривожлантириш методикаси” мавзусидаги фундаментал лойиҳа доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалининг 2023 йил 7 февралдаги 70-сон маълумотномаси). Натижада тил нормаси тамойилларини такомиллаштиришга хизмат қилган;
радиоаудиторияда реал мулоқот таассуротини уйғотиш ва радионутқнинг лисоний-маданий манзарасини яратиш нутқий этикет формулаларининг аксиологик қадриятлар тизимида реалия сифатида шаклланишига оид илмий хулосаларидан Қашқадарё вилоят телерадиокомпаниясининг “Олтин воҳа” радиоси эшиттиришларини тайёрлашда фойдаланилган (Қашқадарё вилоят телерадиокомпаниясининг 2023 йил 9 мартдаги 17-05/41-сон маълумотномаси). Натижада радиоматнларда нутқий этикет формулалари турлари ва экспрессивлик тамойилларини тўғри қўллаш орқали радиоешиттиришлар сенарийлари яратилган.