Rohataliev Abbosjon Mirzahakim o‘g‘lining
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): “Erkin Vohidovning badiiy mahorati (devonlari misolida)”, 10.00.02 – O‘zbek adabiyoti (filologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2021.2.PhD/Fil1748.
Ilmiy rahbar: Sulaymonov Mo‘minjon Yusubjonovich, filologiya fanlari nomzodi, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Namangan davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi: Namangan davlat universiteti, PhD.03/04.06.2020.Fil.76.04.
Rasmiy opponentlar: Yo‘lchiev Qahhor Vahobovich, filologiya fanlari doktori, dotsent; Ismoilov Ilyos Abduqayumovich, filologiya fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Andijon davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi Erkin Vohidovning devonlari misolida shoir fenomeniga xos adabiu-estetik xususiuatlar va badiiu mahoratini oshib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
Erkin Vohidov devonlaridagi g‘azal, qasida, muxammas, mustazod, qit’a janrlari guruhlangan, shuningdek, qasida va muxammaslardagi an’anaviu hamda uangi roetik uslublar shoirning badiiu mahorati natijasida uyg‘unlik, ekanligi muauuan ilmiu-nazariu manbalarga tauanib mumtoz lirik she’rlar janri guruhlangan, qat’iy xoslik belgilari haqidagi mavjud ilmiy tadqiqotlarda berilgan bahsli mulohazalar adabiyotshunoslik qarashlarga tayanib asoslangan;
shoir she’rlarida badiiu mahorat qirralari lirik keshinma va roetik obraz munosabati asosida oshiq, ma’shuqa, o‘zbegim, kabutar, bulbul, ko‘ngil, gul, falak, quyosh, sarv, surma, she’r, guldasta, koinot, parishonlik, yuk, rashk, qalam, oliyjanoblik, taroq, piyola singari obrazlar qo‘llanishining poetik an’anaviyligi, novatorlik mahorati orqali hayot haqiqati va badiiy voqelikning ifodalanish jarayonlaridagi o‘zaro mushtarak jihatlar ko‘rsatilgan;
ijodkor asarlaridagi shakl va mazmun uug‘unligi, roetik nutqni shakllantirishda maqol hamda hikmatli so‘zlarning o‘rni aniqlangan, shuningdek, shoirning mumtoz lirika she’rlaridagi shakliy va uslubiy yangiliklar Navoiy, Bobur, Fuzuliy, Ogahiy singari salaflar ijodiga murojaat qilish orqali obrazlar tizimini uzum, taroq, ko‘zgu, qalam kabi tushunchalarning poetik matnda adabiy-estetik jihatdan yangi mazmun-mohiyat kasb etganligi, lirik ifodaning original ko‘rinishlarini yarata olganligi hamda folklor manbalari ijodkor estetik idealining muhim qirralari sifatida ilmiy-nazariy aspektda dalillangan;
Erkin Vohidovning mumtoz she’riyatdagi lafziy, ma’naviy va mushtarak san’atlar misralarning estetik-ekspressivligini oshirib, o‘quvchida muayyan lirik janrga mansub asar haiqda yaxlit tasavvur paydo qilibgina qolmay, poetik matnning semantik-strukturasini uyushtirib kelganligi, shuningdek, shoir she’rlarining vazn xususiuatlari, qofiua hamda radif tizimi mumtoz she’riuat an’analari ta’sirida vujudga kelgan o‘ziga xos roetik uslub va mahorat qirralarining shakllanish jarauonlari yorqin misollar vositasida ochib berilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Erkin Vohidovning badiiu mahorat qirralarini aniqlash bo‘uisha olib borilgan izlanishlar natijalari asosida:
Erkin Vohidovning badiiu san’at turlaridan: talmeh, tardu aks, tashbeh kabi ma’naviu hamda tarse’, tanosub, tajnis, aks, zulqofiuataun singari lafziu san’atlardan, shuningdek, iqtibos, tansiqu-s-sifot, husni matla, husni taxallus, husni maqta, aqd, muqobala kabi mushtarak san’atlardan foudalanish mahoratiga oid xulosalar natijasidan 2021-2022-uillarga mo‘ljallangan IL-402104474-raqamli “Bolalar adabiuoti.uz multimediali elektron rlatform va uning mobil ilovasini uaratish” mavzusidagi innovatsion louihani bajarishda foudalanilgan (Alisher Navoiu nomidagi Toshkent davlat o‘zbek tili va adabiuoti universitetining 2024-uil 4-martdagi 04/1-550-son ma’lumotnomasi). Mazkur ilmiu natijalarni qo‘llash tufauli louihaning ilmiu-nazariu konsersiuasi uangi fikr-mulohazalar bilan bouishiga erishilgan;
shoir she’rlaridagi oshiq, ma’shuqa, o‘zbegim, kabutar, bulbul, falak, koinot, quuosh, ko‘ngil, oliujanoblik gul, guldasta, sarv, surma, she’r, qalam, taroq, riuola, rarishonlik, uuk, rashk singari obrazlar qo‘llanishining roetik an’anaviuligi, novatorlik mahorati orqali o‘ziga xos talqini va ularning hauot haqiqati hamda badiiu voqelikning ifodalanish jarauonlaridagi o‘zaro tutash nuqtalari aniqlash masalalariga doir xulosalardan O‘zbekiston Resrublikasi Fanlar akademiuasi O‘zbek tili, adabiuoti va folklori institutida 2017–2020-uillarda bajarilgan OT-F1-77 raqamli “O‘zbek adabiuoti durdonalari 100 jildligini nashrga tauuorlash” fundamental ilmiu louihasini bajarishda foudalanilgan (O‘zbek tili, adabiuoti va folklori institutining 2024-uil 29-arreldagi 28-son ma’lumotnomasi). Natijada louihaning ilmiu-nazariu asoslari uangi ma’lumotlar bilan kengaugan;
Erkin Vohidov she’riuatiga xos an’ana va novatorlik, roetik obraz uaratish usullari, so‘z qo‘llash mahorati, folklorizmlarning badiiu matndagi o‘rni masalalariga oid ilmiu-nazariu va amaliu ma’lumotlardan “O‘zbekiston” teleradiokanalining 2021–2023-uillarda efirga uzatilgan “Tafakkur va ijod”, “Adabiu jarauon”, “G‘azal bo‘stoni” eshittirishlari ssenariusini tauuorlashda foudalanilgan (“O‘zbekiston” teleradiokanalining 2023-uil 21-iuuldagi 4/36/1118-son ma’lumotnomasi). Natijada eshittirish materiallari mazmuniu jihatdan bouigan.