Qudratxo‘ja Sherzodxon Tojiddinxon o‘g‘li
 fan doktori (DSc) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Fuqarolik jamiyatini  shakllantirishda axborot kommunikatsiyalarining o‘rni (xorijiy va milliy tajribalar qiyosiy tahlili)”, 23.00.02-siyosiy institutlar, jarayonlar va texnologiyalar.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2023.3.DSc/Ss87
Ilmiy rahbar: Muqimjon Qirg‘izboev, siyosiy fanlar doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston jurnalistika va ommaviy kommunikatsiyalar universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami:
O‘zbekiston Milliy universiteti, DSc.03/30.12.2019.Ss.01.08.
Rasmiy opponentlar: Abdullaev Nodir Abdulxaevich, siyosiy fanlar doktori, professor; Xolbekov Abdug‘ani Jumanazarovich, sotsiologiya fanlari doktori, professor.; Bayrieva Almagul Qurbanovna, siyosiy fanlar doktori, professor
Yetakchi tashkilot: Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi:
Rivojlangan mamlakatlarda fuqarolik jamiyatini rivojlantirish tajribasida axborot kommunikatsiyalarining o‘rni, ularning o‘zaro aloqalariga oid komponentlarni aniqlash, ularni O‘zbekistonda fuqarolik jamiyati qurish islohotlari jarayonlariga joriy etish masalalari va echimlari tashkil etadi.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
zamonaviy axborotlashgan jamiyat sharoitida individ+kommunikativ aloqalar+ijtimoiylashuv+ishtirok integrativ jarayonlari fuqarolik jamiyatini shakllantirishning asosiy omillaridan biri ekanligi ilmiy asoslab berilgan;
axborot xuruji va g‘oyalar kurashi davrida milliy g‘oya va mafkura asosida mediata’limni (mediasavodxonlik, mediabilimdonlik, mediakompetentlik, mediamadaniyat va mediamentalitet) OAV yordamida jamiyatning ijtimoiy hayotiga joriy qilinishi fuqarolarning sog‘lom siyosiy ongi va madaniyatini shakllantirishda samarali preventiv chora ekanligi asoslangan;
axborotning xolis obektiv real voqelikni ifoda etishi jamiyatdagi ijtimoiy-siyosiy jarayonlarni ilmiy asosda baholanishi, fuqarolik jamiyatini samarali shakllanishiga xizmat qilsa, aksincha uni etkazishda subektiv omillar (muayyan guruh manfaatlari, yot g‘oya va mafkura v.h.k) asosida tarqatilishi demokratik islohotlarga salbiy ta’sir qiluvchi fuqarolik jamiyatini beqarorlashtiruvchi kuchga aylanishi dalillangan;
axborot kommunikatsiyalari aholining real turmush sharoitiga oid ma’lumot va ijtimoiy muammolarni aniqlash, xabar berish, ularning echimini topishga qaratilgan chora-tadbir, reja va maqsadlarni fuqarolarga tezkorlik bilan etkazuvchi muhim vosita sifatida fuqarolik jamiyati institutlari, davlat organlari samarali faoliyatining legitimligini ta’minlovchi asosiy omillardan biri ekanligi isbotlangan;
O‘zbekiston taraqqiyot strategiyasi, milliy manfaatlari, davlat siyosatini amalga oshirish jarayonida jamiyatning barcha sohalariga ixtisoslashgan OAV xodimlarini tayyorlash va malakasini oshirish orqali ularning professionalizmi va kompetentligini ta’minlash tizimini joriy qilish fuqarolik jamiyatini barqaror rivojlanishiga xizmat qilishi asoslangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Dissertatsiyadan olingan natijalar asosida OTM talabalari o‘quv rejasiga kiritilgan “O‘zbekistonni yanada rivojlantirish strategiyasi. Fuqarolik jamiyati” faniga doir o‘quv dasturi tuzildi va “O‘zbekistonda demokratik jamiyat qurish nazariyasi va amaliyoti” o‘quv qo‘llanmasida ishning bir qismi nashr etildi. Shuningdek, dissertatsiyadagi NNTning funksional jihatlariga doir tadqiqotlardan olingan yangiliklar NNT, mahallalarga doir ilmiy tahlillar huquqiy hujjatlar loyihalarini tuzishda, NNT maqomlariga oid hujjatlarni yangilashda, fuqarolik jamiyati institutlarini modernizatsiyalashda foydalanildi.
Axborot kommunikatsiyalarining fuqarolik jamiyati institutlarini rivojlantirishning asosiy omillaridan biri ekanligi, huquqiy davlat bilan fuqarolik jamiyati institutlarining o‘zaro hamkorligida, jamiyat va davlatni modernizatsiyalashga axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining o‘rniga oid nazariy-konseptual jihatlar  siyosiy fanlar nuqtayi nazaridan tadqiqi O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati faoliyat jarayonida qo‘llanildi (O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining 2024-yil 12-avgustdagi 24-11/16 sonli ma’lumotnomasi). Natijada O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senatining 2023-yil ikkinchi yarim yilligiga mo‘ljallangan ish rejasining 58-bandida belgilangan «Xalq deputatlari mahalliy Kengashlari va deputatlarining jamoatchilik bilan aloqalarini yanada kuchaytirish» vazifasini amalga oshirishda foydalanildi. Xususan, 2023-yilda Senat tomonidan mahalliy Kengashlar deputatlari uchun tashkil etilgan seminarda dissertatsiya ishi materiallari xulosalaridan foydalanildi va deputatlarining jamoatchilik bilan aloqalarini yanada yaxshilashga oid tavsiyalar berildi.
Fuqarolik jamiyatini rivojlantirishning asosiy kafolatlaridan biri –fuqarolarning faollashuv va siyosiy ijtimoiylashuv jarayonlarining o‘ziga xos xususiyatlari va ahamiyati, ijtimoiylashuv jarayonlarini tezlashtirish, uning zamonaviy shakllari, vositalari va usullari o‘zaro kommunikatsiya ilmiy faoliyatlar va aloqalar  ekanligi O‘zbekiston Respublikasi Markaziy Saylov komissiyasining faoliyati asosiga kiritildi (O‘zbekiston Respublikasi Markaziy Saylov komissiyasining 2014-yil 19-avgustdagi 514\1-sonli ma’lumotnomasi). Natijada   Reglamentning “Jismoniy va yuridik shaxslarning murojaatlarini ko‘rib chiqish” deb nomlangan 9-bobi loyihasida davlat organlari, jumladan MSK bilan fuqarolarning o‘zaro aloqalari va hamkorligini mustahkamlashda dissertatsiyaning fuqarolik jamiyati institutlari va jamiyat bilan davlat organlari o‘zaro kommunikatsiyaviy aloqalari demokratlashtirishga oid rivojlangan mamlakatlar tajribasiga oid ilmiy tahlillardan samarali foydalanishga erishildi.
Jahon va milliy media maydonlarida axborot urushlarining dinamikasi, usullari va ularning o‘ziga xos xususiyatlari, ularni keltirib chiqaruvchi omillar, milliy manfaatlarning axboriy shakllardagi o‘zaro to‘qnashuvlari, davlatlararo ixtiloflar va informatsion urushlar xurujining kuchayishida axborot kommunikatsiyalari va texnologiyalarining o‘rniga oid muammolar O‘zbekiston Respublikasi Prezident Administratsiyasi huzuridagi Axborot va kommunikatsiya Agentligining faoliyat yo‘nalish sifatida ochib berildi (O‘zbekiston Respublikasi Prezident Administratsiyasi huzuridagi Axborot va kommunikatsiya Agentligining 2024-yil 9 avgustdagi01-4734-sonli ma’lumotnomasi). Natijada Agentlik to‘g‘risidagi Nizomda belgilangan “qonunchilikda belgilangan tartibda va vakolatlar doirasida ommaviy axborot vositalari tahririyatlarining professional faoliyat chegarasidagi mustaqilligi va erkinligini ta’minlash, sohani rivojlantirish va modernizatsiya qilishning strategik masalalarini hal etish, shuningdek, jamiyat va davlat hayotini demokratlashtirish, ochiq fuqarolik jamiyatini barpo etishda ommaviy axborot vositalarining rolini oshirishni qonunchilik bilan o‘rnatilgan tartib va chegarada amalga oshirish”da foydalanildi.
Fuqarolik jamiyati institutlarining strukturasi insonlararo kommunikativ aloqalardan iborat ekanligi siyosiy partiyalar va nodavlat notijorat tashkilotlar faoliyati hamda boshqaruvi, ularning davlat hamda o‘zaro aloqalar jarayonlariga axborot kommunikatsiyalarining joriy etilishi natijasida jamiyatning kuchayib borish Xalqaro Press Klub NNT faoliyatiga bevosita bog‘liq ravishda o‘rganildi. (Xalqaro Press Klub NNTning 2024-yil 8-avgustdagi ma’lumotnomasi). Natijada jamiyatda NNTlar o‘rni va ularni fuqarolar hududini oshirishga qo‘shayotgan hissasi” mavzusidagi 40 daqiqali teledebat ko‘rsatuvi 2023-yilning 19-20-dekabrida O‘zbekiston24, Uzreport va Renessans telekanallarida namoyish etildi. Unda teletomoshabinlarga fuqarolik jamiyatining o‘ziga xos xususiyatlari, nodavlat notijorat tashkilotlarning fuqarolik jamiyati institutlari sifatidagi ahamiyati ochib berildi.
O‘zbekistonda fuqarolik jamiyati institutlarini rivojlantirishda kommunikatsiya vositalari – “elektron hukumat”, davlat xizmatlari ko‘rsatish va OAVni jamiyat institutlariga aylantirish, davlat bilan jamiyat o‘zaro hamkorligini ta’minlash jarayonlari O‘zbekiston Milliy Media Birlashmasining nizomida belgilangan vazifalar va funksiyalarni amalga oshirishda, uning yillik ish rejasini ishlab chiqishda foydalanildi.  (O‘zbekiston Milliy Medai Assotsiyaatsiyasiyaning 2024-yil 9 avgustdagi 01-02\664-sonli ma’lumotnomasi). Natijada dissertatsiyada o‘z aksini topgan tashkilotning tuzilmasi, uningg axborot kommunikatsiyalari tizimidagi o‘rni, faoliyatini samaradorligini oshirish, davlat OAV bilan xamkorlik usullari rivojlantirishga oid nazariy yondashuvlar amaliy jihatdan birlashma faoliyatiga joriy etilgan.