Мамаюсупов Аббос Нурқобиловичнинг
Фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Баҳорги иссиқхоналарда ширин қалампирни (Capsicum annuum L.) нав ва дурагайларини етиштириш технологияси”, 06.01.06 – Сабзавотчилик (Қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.1.PhD/Qx1109.
Илмий раҳбар: Буриев Хасан Чутбаевич, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Термиз давлат муҳандислик ва агротехнологиялар университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc05/29.04.2022.Qx.13.04.
Расмий оппонентлар: Дусмуратова Саодат Исмоиловна, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор; Абдиев Зафарали Тоштемирович, қишлоқ хўжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори.
Етакчи ташкилот: Андижон қишдоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Сурхондарё вилояти шароитида баҳорги иссиқхоналарда етиштиришга мос ширин қалампир нав ва дурагайларини танлаш, мақбул экиш муддатлари ва озиқланиш майдонини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор ширин қалампирни Сурхондарё вилояти шароитида баҳорги иссиқхоналарда етиштиришга мос ўртапишар (95-105 кун), юқори ҳосилли Фишт F 1 (6,3 кг/м2) ва Белогор F 1 (6,4 кг/м2) дурагайлари истиқболли деб ажратилган;
ширин қалампирни баҳорги иссиқхоналарда январ ойининг иккинчи ўн кунлигида экилганда Фишт F1 (9,0 кг/м2), Белогор F 1 (8,6 кг/м2) дурагайларида энг юқори ҳосилдорлик таъминланганлиги ва витамин С миқдори (168,4±4,5 мг/%; 164,7±4,0 мг/%) ошганлиги исботланган;
баҳорги экиш муддатларида 60х30 см схемада ва 0,18 м2 озиқланиш майдонида ширин қалампирнинг Фишт F1 (9,6 кг/м2), Белогор F 1 (9,0 кг/м2) дурагайларидан юқори ҳосил олинганлиги аниқланган;
баҳорги иситилмайдиган иссиқхона шароитида ширин қалампирнинг Фишт F1 ва Белогор F 1 дурагайларини мақбул экиш муддатлари ва озиқланиш майдонида етиштирилганда иқтисодий самарадорлик 208-285 % га ошиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Баҳорги иссиқхоналарда ширин қалампир нав ва дурагайларини етиштириш технологиясини ўрганиш бўйича олиб борилган илмий тадқиқотлар асосида:
сабзавотчиликка ихтисослашган фермер, деҳқон ва томорқа хўжаликлари учун «Баҳорги вақтинчалик иссиқхоналарда ширин қалампир етиштириш» номли тавсиянома тасдиқланган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновaциялар миллий марказининг 2024 йил 19 апрелдаги 05/01-05/02-05/04-04-148-сон маълумотномаси). Ушбу тавсиянома фермер, деҳқон ва томорқа хўжаликларида сифатли ширин қалампир етиштиришда амалий қўлланма сифатида хизмат қилган;
баҳорги иссиқхона шароитида ширин қалампирнинг нав намуналарини синаш ишланмаси Сурхондарё вилояти Жарқўрғон тумани «Bek Ali Adhambek»  фермер хўжалигида 0,12 гектар майдонга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновaциялар миллий марказининг 2024 йил 19 апрелдаги 05/01-05/02-05/04-04-148-сонли маълумотномаси). Бунинг натижасида Фишт F1 дурагайидан 4,0 кг/м2, Юбилей Семко F1 дурагайидан 3,0 кг/м2, ва Белогор F1 4,4 кг/м2 ҳосил олинган. Нав намуналаридан олинган соф даромад 630-1320 000 сўм, рентабеллик 233-389 % ни ташкил этган;
иситилмайдиган иссиқхона шароитида ширин қалампирни нав ва дурагайларини мақбул экиш муддатларини аниқлаш ишланмаси Сурхондарё вилояти Жарқўрғон тумани «Oq alang Baraka» фермер хўжалигида 0,12 гектар майдонга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновaциялар миллий марказининг 2024-yil 19-aprel 05/01-05/02-05/04-04-148-сонли маълумотномаси). Бунинг натижасида 20 январ санасида экиб етиштирилганда Фишт F1» дурагайидан 4,1 кг/м2, Юбилей Семко F1 дурагайидан 3,6 кг/м2, ва Белогор F1 4,0 кг/м2 ҳосил олинган. Нав намуналаридан олинган рентабеллик даражаси назорат вариантига нисбатан 125 % га юқори бўлган;
баҳорги иссиқхона шароитида ширин қалампирнинг нав ва дурагайларини экиш схемасини хосилдорликка таъсири ишланмаси Сурхондарё вилояти Қумқўрғон тумани «Mamatqul Jo‘ra o‘g‘li»  фермер хўжалигида 0,12 гектар майдонга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновaциялар миллий марказининг 2024-yil 19-aprel 05/01-05/02-05/04-04-148-сонли маълумотномаси). Бунинг натижасида 60х30 см экиш схемасида экилганда олинган ҳосилдорлик Фишт F1» дурагайидан 3,9 кг/м2, Юбилей Семко F1 дурагайидан 3,5 кг/м2, ва Белогор F1 4,2 кг/м2, рентабеллик даражаси 289-367 % ни ташкил этган.