Султонова Нафиса Сабировнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Озиқлантириш тури ва парвариш тамойилларига боғлиқ ҳолда болаларнинг соматик ҳолати ва ривожланиш динамикаси», 14.00.09–Педиатрия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.2.PhD/Tib55.
Илмий раҳбар: [Мухамедова Хадича Тулкиновна], тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент врачлар малакасини ошириш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент педиатрия тиббиёт институти, DSc.27.06. 2017.Tib.29.01.
Расмий оппонентлар: Шамсиев Фазлитдин Сайфутдинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Исмоилова Адолат Абдурахимовна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Республика ихтисослаштирилган педиатрия илмий-амалий тиббиёт маркази.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: озиқлантириш турлари ва парвариш усулларининг болалар жисмоний-соматик, иммун тизим ва руҳий-эмоционал ривожланиши кўрсаткичлари динамикасига таъсирини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
она сути билан озиқлантирилган болаларнинг соматик ҳолати, иммун тизими, вербал ва новербал синама кўрсатичларининг ёшига мос равишда тана вазни индекси кўрсаткичлари билан боғлиқлиги исботланган;
илк бор болаларнинг интеллектуал ва руҳий-эмоционал ҳолати психологик синамалар орқали озиқлантириш тури ҳамда парвариш тамойилларига боғлиқлиги исботланган;
болалар ривожланиши критик даврлари иммунитети ҳужайравий (СD8+, СD16+, СD20+, СD23+) ва гуморал (IgА, М ,G) бўғини кўрсаткичларига табиий озиқлантириш ва оқилона парваришнинг таъсири аниқланган;
илк бор сунъий озиқлантириш натижасида ривожланадиган жисмоний, иммун, руҳий-эмоционал ва соматик патологиялар келиб чиқиш хавф омилларини камайтириш асосида камқонлик, нафас аъзолари ва ошқозон-ичак тизими касаллиги профилактикасига клиник-иммунологик ёндашувлар такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Озиқлантириш тури ва парвариш тамойилларига боғлиқ ҳолда болаларнинг соматик ҳолати ва ривожланиш динамикасини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Озиқланиш турларига боғлиқ ҳолда болаларнинг жисмоний, соматик ва руҳий ривожланишида парвариш тамойилларини оптималлаштириш усуллари» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 31 майдаги 8н-д/137-сонли маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма болалар жисмоний, соматик ва руҳий ривожланишини, овқатлантириш турларини инобатга олган ҳолда соматик патологиялар ривожланиш хавфини башоратлашга, болаларнинг гормоник ривожланишининг шаклланишига янгича ёндашиш имконини берган;
«Озиқланиш турларига боғлиқ ҳолда болаларнинг жисмоний, соматик ва руҳий ривожланишида парвариш тамойилларини оптималлаштириш усуллари» услубий қўлланмаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 31 майдаги 8н-д/137-сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма сунъий овқатланишнинг болалар жисмоний, руҳий-эмоционал ривожланишига таъсири хавф омилларининг баҳолаш мезонларини башоратлаш имконини берган;
озиқлантириш тури ва парвариш тамойилларига боғлиқ ҳолда болаларнинг соматик ҳолати ва ривожланиш динамикаси тамойилларини янада такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш тизимига, жумладан Тошкент вилояти Зангиота тумани қишлоқ врачлик пункти ва Тошкент шаҳар Олмазор тумани марказий поликлиникаси клиник амалиётига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 26 июндаги 8н-з/140-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши соматик касалликларнинг олдини олиш, болаларда касалликни енгил кечишига эришиш орқали даволаш-профилактика муассасаларида мурожаатлар сонини камайтириш ҳамда даволаш сарф-харажатларини кисқартириш имконини берган.
