Ruzimatov Islomjon Erkuzievichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Sport takomillashuv bosqichida bosqon uloqtiruvchilarni texnik tayyorgarlik samaradorligini oshirish”, 13.00.04–Jismoniy tarbiya, sport mashgʻulotlari, sogʻlomlashtirish va adaptiv jismoniy tarbiya nazariyasi va metodikasi (pedagogika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.1.PhD/Ped1474.
Ilmiy rahbar: To‘xtaboev Nizomjon Tursunalievich, pedagogika fanlari doktori (DSc), professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Jismoniy tarbiya va sport ilmiy tadqiqotlar instituti.
Ilmiy Kengash faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi: Jismoniy tarbiya va sport ilmiy tadqiqotlar instituti, DSc.03/01.02.2022.Ped.146.01.
Rasmiy opponentlar: Ishtaev Javlon Mavlonboevich, pedagogika fanlari doktori (DSc), dotsent; Abdullaev Mexriddin Junaydullaevich, pedagogika fanlari doktori (DSc), professor.
Yetakchi tashkilot: Namangan davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi sport takomillashuv bosqichidagi bosqon uloqtiruvchilarning yillik tayyorgarlik siklida uloqtirish texnikasini oshirishga qaratilgan “Uloqtirish UQ” elektron uskunasi samaradorligini asoslashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
sport takomillashuv bosqichidagi bosqon uloqtituvchilarning mezotsikl o‘quv- mashg‘ulotlarini samarali rejalashtirish uchun musobaqa faoliyatida tayyorgarlikning turli tarkibiy qismlari bo‘yicha integral nazorat qilish (joriy, tezkor va bosqichli) turlarini organizmning funksional holatiga koʻra tizimlashtirib qoʻllash hisobiga sport formasini takomillashtirish imkoniyatlari oshirilgan;
sport takomillashuv bosqichidagi bosqon uloqtituvchilarning organizmini keyingi mashg‘ulotlarga samarali tiklash uchun boldir, son, elka kamari mushaklarini “lokal”, “regional” va “global” shakllari boʻyicha relaksasion muskullarni to‘liq yoki qisman bo‘shashtirishga qaratilgan qoʻl muskullari zoʻriqishini oldini oluvchi sogʻlomlashtiruvchi mashqlarni kiritish hisobiga sportchilarni funksional tayyorgarlik darajasi yaxshilangan;
sport takomillashuv bosqichidagi bosqon uloqtituvchilarning texnik - taktik tayyorgarligini oshirish uchun yakuniy kuch berish harakati va bosqonni uchib chiqish burchagini “Uloqtirish UQ” elektron o‘lchov qurilmasidan foydalanib portlovchi kuch qobiliyatini rivojantirishda yuklamalar bilan bajariladigan texnik usullarni (yakuniy kuch berish fazasida) qoʻllash hisobiga musobaqada yuqori natijalarga erishish imkoniyatlari oshirilgan;
sport takomillashuv bosqichidagi bosqon uloqtiruvchilar bilan o‘tkaziladigan o‘quv-mashg‘ulotlarida texnik harakatlarni samarali o‘zlashtirish va muvozanat saqlash funksiyasini burilish vaqtida bosqonni tortish kuchiga qarshi tura olish rejimida jismoniy tayyorgarligiga ko‘ra barqaror rivojlantirishga qaratilgan murakkab koordinatsion mashqlarni kiritish hisobiga takomillashtirilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Bosqon uloqtiruvchilar tayyorgarligining asosiy mazmuni bo‘lgan jismoniy tayyorgarlikni innovatsion pedagogik texnologiyalari yordamida rivojlantirish bo‘yicha tadqiqotlar davomida olingan ilmiy natijalar asosida;
sport takomillashuvi bosqichida bosqon uloqtiruvchi sportchilarni texnikasini takomillashtirish uchun maxsus mashg‘ulot dasturi ishlab chiqilgan va mashg‘ulotlarga tadbiq etish natijasida vosita va usullar qo‘llash bo‘yicha takliflar sportchilarning mashg‘ulot jarayonlariga kiritilgan (O‘zbekiston Respublikasi Yoshlar siyosati va sport vazirligining 2023-yil 25-sentyabrdagi 03-01/04/20/9907-son ma’lumotnomasi). Natijada bosqon ulotiruvchilarning jismoniy kuchi tayyorgarligi 9,1% ga oshirilgan;
sport takomillashuv bosqichida bosqon uloqtiruvchi sportchilarni mashg‘ulot yuklamalarini bajarishda organizmda yuzaga keladigan charchoq holatini inobatga olib tiklovchi mashqlardan (elka kamari, qo‘l mushaklari, oyoqning son hamda boldir mushaklari uchun) dam olish orqali keyingi mashg‘ulotga tayyorlash bo‘yicha taklif va tavsiyalar uloqtiruvchilarning o‘quv-mashg‘ulot jarayoniga tatbiq etilgan “Engil atletika va uni o‘qitish metodikasi” (uloqtirish turlari) nomli o‘quv qo‘llanma mazmuniga singdirilgan (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligini 2022 yil 19-iyuldagi 233-sonli buyrug‘iga asosan 233-0052-raqamli guvoxnomasi). Natijada bosqon ulotiruvchilarning texnik tayyorgarlik darajasi 8,6 % ga oshirilgan;
sport takomillashuvi bosqichida bosqon uloqtiruvchi sportchilar texnikasini takomillashtirishda maxsus ishlab chiqilgan trenajorni qo‘llash natijasida uloqtirish texnikasi takomillashtirish o‘rgatish bo‘yicha tavsiyalar musobaqa jarayoniga tatbiq etilgan. (O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligini 2022 yil 19-iyuldagi 233-sonli buyrug‘iga asosan 233-0052 raqamli guvoxnomasi). Bosqon uloqtiruvchilarda snaryadning uchib chiqish burchagi 8,7 % ga takomillashgan;
bosqon uloqtiruvchilarni uchib chiqish burchagini optimallashtirish uchun maxsus trenajordan foydalanish orqali bosqon uloqtiruvchi sportchilarda portlovchi kuch qobiliyatini o‘sib borishini majmuali tarzda nazorat qilib borish bo‘yicha amaliy tavsiyalar o‘quv-mashg‘ulot jarayoniga tatbiq etilgan (O‘zbekiston Respublikasi Yoshlar siyosati va sport vazirligining 2023 yil 25-sentyabrdagi 03-01/04/20/9907-son ma’lumotnomasi). Bosqon ulotiruvchilarning portlovchi-kuch tayyorgarligi 9,4% ga oshishiga erishilgan.