Нурумова Азиза Юсупбаевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи): “Конвектив кўчишли ва ўзгарувчан зичлиги бўлган икки компонентли муҳитдаги биологик популяциянинг математик модели”, 05.01.07- Математик моделлаштириш. Сонли усуллар ва дастурлар мажмуи  (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.2. PhD/Т2840
Илмий раҳбар: Мухамедиева Дилдора Кобиловна, техника фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети.
Илмий кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, Илмий кенгаш рақами: Рақамли технологиялар ва сунʼий интеллектни ривожлантириш илмий-тадқиқот институти, DSc.13/30.12.2021.Т.142.01.
Расмий оппонентлар: Эшматов Бахтиёр Хасанович - “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий Тадқиқот Университети, “Олий математика” кафедраси профессори, физика-математика фанлари доктори, доцент;
Далиев Шерзод Қаршиевич – Самарқанд давлат университети Каттақоърғон филиали, кафедра мудири, техника фанлари боъйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади конвектив кўчиш ва ўзгарувчан зичликка эга бўлган икки компонентали муҳитда биологик популяция ночизиқли моделларининг сифат хоссаларини таҳлил қилиш ва унинг асосида математик моделини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ночизиқли парчаланиш усули ёрдамида икки карра ночизиқли биологик популяция кросс-диффузия тенгламалар системасини автомодел ечимларининг асимптотикаси қурилган;
муҳитнинг сонли параметрлари, фазо ўлчамлари ва бошланғич маълумотлар асосида ночизиқли параболик системалар орқали ифодаланувчи биологик популястиянинг кросс-диффузия масаласининг қуйи ва юқори ечимлари аниқланган;
автомодел ечимларининг асимптотикаси асосида ночизиқли кросс-диффузияли биологик популяция тенгламалар системаси ечимларининг бошланғич яқинлашиши аниқланган;
конвектив кўчиш ва ўзгарувчан зичликни инобатга олган ҳолда биологик популяциянинг кросс-диффузион жараёнларининг сонли моделлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Диссертация доирасида олиб борилган тадқиқотлар натижасида ишлаб чиқилган алгоритмлар ва яратилган дастурий мажмуа асосида:
квазичизиқли параболик тенгламалар системаси ечимларининг сифат хоссалари ўрганилди ва унинг асосида итерасия жараёни учун бошланғич яқинлашишни танлаш  усуллари ишлаб чиқилди. Улардан РФ нинг Витрус Беринг номидаги Камчатка Давлат Университетининг гранти доирасида фойдаланилган (РФ Камчатка давлат университетининг 2023-йил 4 апрелдаги 13-12 сонли маълумотномаси). Натижада икки карра ночизиқли ҳолатда масала ечимининг хоссалари тадқиқ қилинди;
автомодел ва тақрибий-автомодел ечимларни олишнинг ишлаб чиқилган усули ҳамда глобал ва чегараланмаган ечимларнинг баҳолашлари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги билим ва инновациялар миллий маркази, Сурхондарё филиалида тадбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Сурхондарё вилояти ҳокимлигининг 2024-йил 23 июлдаги 06-07/5236 сонли маълумотномаси). Бу маълумотларни таҳлил қилиш учун сарф қилинадиган вақтни қисқартириш ҳамда зараркунандалар билан курашиш самарадорлигини 11% га ошириш имконини берган;
кўп компонентали рақобатлашувчи тенгламалар системаси учун Коши масаласининг ечимини баҳолаш, сонли ечиш усуллари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги билим ва инновациялар миллий маркази қошидаги Сурхандарё вилояти Ингичка толали пахтачилик илмий-тадқиқот институтида жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Сурхондарё вилояти ҳокимлигининг 2024-йил 23 июлдаги 06-07/5236 сонли маълумотномаси). Бу биогумус қўшилишига қараб тупроқ унумдорлигини 15% га ошириш имконини берган.