Артикбаева Нозима Муминджановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Кийим деталлари шаклбарқарорлигини ошириш технологиясини такомиллаштириш” мавзусидаги диссертация ишини 05.06.04 – “Тикувчилик буюмлари технологияси ва костюм дизайни” (техника фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.3.PhD/T938.
Илмий раҳбар: Расулова Мастура Кабиловна, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти, DSc.03/30.12.2019.Т.08.01.
Расмий оппонентлар: Абдукаримова Машхура Абдураимовна, техника фанлари доктори, доцент; Темирова Гулноз Ибодовна, техника фанлари фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган тўқимачилик саноати институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Мода тенденциясига жавоб берувчи кийим деталлари шаклбарқарорлигини ошириш технологиясини такомиллаштириш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Кийим деталларини тўғридан тўғри барқарорлаштиришга ПВА композициясини қўллаш натижасида намлаб-иситиб ишлов беришнинг харорат, вақт, босим технологик режимларини тавсия қилиш асосида эришилган ва кийимга ишлов бериш технологик операцияларида деталлар шаклбарқарорлигини ошириш технологияси қимматбаҳо оралиқ материалларини қўлланилишини қисқартириш, буюм сермаҳнатлилигини камайтириш ва меҳнат унумдорлигини ошириш хисобига такомиллаштирилган;
аёллар киими деталларининг шаклбарқарорлигини ошириш учун матоларнинг толавий таркиби, қалинлиги ва юза зичлиги каби кўрсатгичларига боғлиқ ҳолда полимер композиция эритмаси концентрация қийматлари аниқланган;
фазовий шаклни ҳосил қилиш ва шаклбарқарорликни таъминлаш учун кийим деталлари участкаларида полимер композицияни қўллаш топографияси таклиф этилган ва бу асосида аёллар кийими янги ассортиментини яратиш учун технологик шартлар ишлаб чиқилган;
кийим деталлари шаклбарқарорлигини таъминлашда полимер композиция концентрациясига боғлиқлик қонунияти ишлаб чиқилган ва тахлама ҳосил қилиш орқали деталларнинг шакл сақловчанлиги Эйлернинг умумлаштирилган формуласи орқали назарий баҳоланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Мода индустрияси талабларидан келиб чиқиб, аёллар костюмида замонавий газламаларга полимер композиция аралашмасини қўллаган ҳолда кийим деталларининг шаклбарқарор конструкциясини ишлаб чиқиш бўйича олинган натижалар асосида:
таклиф қилинаётган мода тенденциясига мос костюмлар учун конструкторлик-лойиҳалаштириш ва технологик ҳужжатлари “Фарход Абдулла-1979” МЧЖ ва “Ideal Textil Orzu” МЧЖ корхонасида ишлаб чиқаришга жорий этилган (“Ўзтўқимачиликсаноат” уюшмасининг 2024 йил 15 июлдаги №03/25-1711-сонли маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқариш жараёнини такомиллаштириш эвазига тавсия этилаётган тикув буюмига технолик ишлов беришда дублерин ўрнига ПВА композициясидан фойдаланиш хисобига кийимни тайёрлаш технологик жараёни 3.0 мартага қисқаришига эришилган;
намлаб-иситиб ишлов бериш усулларини такомиллаштириш технологиясига Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг фойдали модели (“Ҳажмли кийим деталларига шакл бериш қурилмаси” фойдали моделига № FAP 01017) ҳамда Россия Федерациясининг ихтиро учун патенти олинган (“Ҳажмли кийим деталларига шакл бериш қурилмаси”га патент учун гувоҳнома № 2720837 олинган). Натижада корхонанинг йиллик меҳнат унумдорлиги 33.3 % га ошишига эришилган.