Тешебаева Лолахон Равшановна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек ва инглиз эртакларидаги ономастик бирликлар тадқиқи”,10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.PhD/Fil3193.
Илмий раҳбар: Розикова Гулбахор Зайлобидиновна, филология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03.30.12.2019.Fil.05.02
Расмий оппонентлар: Хошимов Ғанижон Мирзааҳмедович, филология фанлари доктори, профессор; Салиходжаева Ҳавасхон Зокиржоновна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат чет тиллари институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва инглиз эртак матнларидаги ономастик бирликларни лингвопоетик тамойиллар асосида тасниф ва тавсиф қилиш ҳамда уларнинг поетик актуаллашувини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек ва инглиз халқ эртаклари матнига хос ономастик бирликларнинг лингвопоетик ва лингвокултурологик хусусийатлари очиб берилиб, ономастик бирликларнинг бадиий матнда муаййан обйект номини атаб келиш билан бирга турли услубий-прагматик мақсадларни ифодалаш учун хизмат қилиши аниқланган;
эртакларга хос универсаллик ва хусусийлик халқнинг дунёқараши, қадриятлари ва ҳаётий тажрибаларини акс эттирувчи “сеҳрли нарса-буюмлар” консепти асосида ҳамда мазкур буюмлар қаҳрамоннинг ўз олдига қўйган мақсадларига эришишида муҳим восита сифатида, нафақат унинг шахсий фазилатлари ва қобилиятларини, балки ижтимоий муносабатларни ҳам ифодалаши далилланган;
эртак матнларида қўлланган антропоним ва топонимларнинг аллюзив ном, “сўзловчи” ном каби лингвопоетик вазифалари, мифоним, спеллоним, теоним каби ономастик бирликларнинг эртак жанрида тутган эстетик, семантик, коммуникатив ва маданий контекстдаги муҳим ўрни аниқланган;
ономастик бирликларда миллат менталитетига хос анʼанавий қадриятлар, ижтимоий тушунчалар, тарихий-маданий характеристикалар, шунингдек, халқнинг диний ва мифологик тасаввурлари, ижтимоий ҳаётдаги муносабатлар, одоб-ахлоқ меъёрлари ҳамда урф-одатлари каби жиҳатлар, унинг тафаккур тарзи ва дунёқарашида ўз аксини топиши ўзбек ва инглиз эртаклари матнига оид кенг қамровли лингвистик, маданий ва тарихий материаллар асосида далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва инглиз тилларидаги эртак матнларида қўлланган ономастик бирликларнинг қийосий тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ўзбек ва инглиз халқ эртаклари матнига хос ономастик бирликларнинг лингвопоетик ва лингвокултурологик хусусийатлари, ономастик бирликларнинг бадиий матнда муаййан обйект номини атаб келиш билан бирга турли услубий-прагматик мақсадларни ифодалаш учун хизмат қилишига доир илмий хулоса ҳамда тавсийалардан 2020-2021-йилларда Ўзбекистон давлат хореографийа академийасида амалга оширилган “Ўзбек миллий рақс санъатини таргʻиб этишга багʻишланган веб-сайт ва мултимедиа маҳсулотлари тўпламини йаратиш” мавзусидаги ФЗ-2019081663 рақамли илмий-амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон давлат хореографийа академийасининг 2023-йил 14-февралдаги 1-04/82-сон маълумотномаси). Натижада  лойиҳанинг  илмий-назарий манбалари бойитилиб,  лугʻатларнинг мукаммаллашувига эришилган;
эртакларга хос универсаллик ва хусусийлик халқнинг дунёқараши, қадриятлари ва ҳаётий тажрибаларини акс эттирувчи “сеҳрли нарса-буюмлар” консепти асосида ҳамда мазкур буюмлар қаҳрамоннинг ўз олдига қўйган мақсадларига эришишида муҳим восита сифатида, нафақат унинг шахсий фазилатлари ва қобилиятларини, балки ижтимоий муносабатларни ҳам ифодалашига доир хулоса ҳамда тавсийалардан Америка Қошма Штатларининг Ўзбекистондаги элчихонаси томонидан  2021-2023-йилларда амалга оширилган №С-УЗ800-21-ГР-3126 “Миндонобод Сателлите Аccесс Миcрошоларшип Програм” номли халқаро амалий лойиҳа доирасида фойдаланилган (Фарғона тумани халқ таълими бўлимининг 2024-йил 5-йанвардаги 244-сон маълумотномаси). Натижада диссертацийа материаллари лойиҳа доирасида йаратилган ўқув луғатларининг мисоллар билан бойишига хизмат қилган;
ономастик бирликларда миллат менталитетига хос анʼанавий қадриятлар, ижтимоий тушунчалар, тарихий-маданий характеристикалар, шунингдек, халқнинг диний ва мифологик тасаввурлари, ижтимоий ҳаётдаги муносабатлар, одоб-ахлоқ меъёрлари ҳамда урф-одатлари каби жиҳатлар, унинг тафаккур тарзи ва дунёқарашида ўз аксини топиши ўзбек ва инглиз эртаклари матнига оид кенг қамровли лингвистик, маданий ва тарихий материаллар асосида далилланишига оид назарий хулосалардан Ўзбекистон давлат хореографийа академийасида амалга оширилган “Ўзбек миллий рақс санъатини таргʻиб этишга багʻишланган веб-сайт ва мултимедиа маҳсулотлари тўпламини йаратиш” мавзусидаги ФЗ-2019081663 рақамли илмий-амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон давлат хореографийа академийасининг 2023-йил 14-февралдаги 1-04/ 82-сон маълумотномаси). Натижада диссертацийа хулосалари баркамол шахсни тарбийалаш ва улар онгига миллий истиқлол ғойасини сингдириш масалаларида муҳим асос бўлиб  хизмат қилган.