Шарафутдинова Нилуфар Хурсандовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек тилида теонимлар ва уларнинг лингвопоетик тадқиқи”, 10.00.01 – Ўзбек тили  (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.2.PhD/Fil3317.
Илмий раҳбар: Ибрагимова Эҳтиётхон Исмаиловна, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Одилов Ёрқинжон Рахмоналиевич, филология фанлари доктори, профессор; Абдураҳмонов Шавкатжон Ашурович, филология фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек тилидаги узуал ва фигурал теонимларни тавсифлаш, фигурал теонимларнинг тематик ва лексик-семантик  майдонларини белгилаш ва шулар асосида уларнинг стилистик ва поетик вазифаларини очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
теонимларнинг ўзлашиши ислом динининг кириб келиши билан боғлиқлиги, натижада аслий теонимлар фаоллиги пасайиб бориши, форс тилидан ўзлашган теонимларнинг тасаввуф адабиёти билан алоқадорлиги, бадиий адабиётнинг халқ тилига таъсири аниқланган;
узуал теонимлар номинал лисоний маънолари билан омма тилида ҳам, китобат тилида ҳам параллел қўлланувчи универсал лексик ҳамда фақат китобат тилида қўлланувчи китобий лексик қатламдан иборат бўлиши, фигурал теонимлар эса бадиий нутқ услубига хосланган, асосан, мумтоз шеърият тилида қўлланувчи тил ва нутқ бирликлари эканлиги аниқланган;
универсал лексик қатлам доирасига  кирувчи  теонимларнинг диний арбоблар ва омма нутқида қўлланиш даражасининг умумийлиги, улар ўзаро фарқланмаслиги, мазкур лексик қатлам диний маросимларда энг фаол қўлланадиган лексикон бўлиб,  сўзловчи руҳиятини ифодалашда муҳим поетик вазифа бажариши асосланган;
фигурал теонимлар ундалма-мурожаат шакли сифатида бадиий-эстетик кўчимга асосланиши ва унда субектив баҳо ифодаланиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. ўзбек тилида теонимлар ва уларнинг лингвопоетик  тавсифи бўйича олинган илмий натижаларидан:
узуал теонимлар номинал лисоний маънолари билан омма тилида ҳам, китобат тилида ҳам параллел қўлланувчи универсал лексик ҳамда фақат китобат тилида қўлланувчи китобий лексик қатламдан иборат бўлиши, фигурал теонимлар эса бадиий нутқ услубига хосланган, асосан, мумтоз шеърият тилида қўлланувчи тил ва нутқ бирликлари эканлигига оид назарий қарашларидан 2017-2020-йилларга мўлжалланган №ОТ-Ф-1-100 “Имконияти чекланган болалар ижтимоий-маданий фаолиятининг бадиий-ижодиёт воситалари асосида назарий ва амалий такомиллашуви” номли фундаментал лойиҳасида имконияти чекланган ёшларнинг маънавий-ахлоқий сифатларини шакллантириш, бадиий ижодкорлигини ривожлантириш, эстетик дидини ошириш мақсадида фойдаланилган (Фарғона давлат университетининг 2023-йил 3-ноябрдаги 04/5506-сон маълумотномаси). Натижада имконияти чекланган ёшларнинг маънавий-ахлоқий сифатлари, бадиий ижодкорлиги оширилган;
фигурал теонимлар ундалма-мурожаат шакли сифатида бадиий-эстетик кўчимга асосланиши ва унда субектив баҳо ифодаланишига оид хулосалардан 2018-2020-йилларга мўлжалланган Давлат илмий-техника дастурлари доирасидаги №ПЗ-20170930223 “Демократик ва ҳуқуқий жамиятни ривожлантиришда ёшлар ижтимоий фаоллигини ошириш механизмини такомиллаштириш” мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Фарғона давлат университетининг 2024-йил 17-октябрдаги 04/5958-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида тайёрланган материалларнинг тушунарли ва эсда қоладиган тарзда тақдим этилиши сабабли сифати, мазмуни, таъсирчанлиги ва оммабоплиги сезиларли даражада оширилган;
универсал лексик қатлам доирасига  кирувчи  теонимларнинг диний арбоблар ва омма нутқида қўлланиш даражасининг умумийлиги, улар ўзаро фарқланмаслиги, мазкур лексик қатлам диний маросимларда энг фаол қўлланадиган лексикон бўлиб,  сўзловчи руҳиятини ифодалашда муҳим поетик вазифа бажаришига оид натижалардан 2017-2020-йилларга мўлжалланган №ОТ-Ф-1-100 “Имконияти чекланган болалар ижтимоий-маданий мослашув тизимини такомиллаштиришнинг илмий ва услубий асослари” номли фундаментал лойиҳасида имконияти чекланган ёшларнинг маънавий-ахлоқий сифатларини шакллантириш, бадиий ижодкорлигини ривожлантириш, эстетик дидини ошириш мақсадида фойдаланилган (Фарғона давлат университетининг 2023-йил 3-ноябрдаги 04/5506-сон маълумотномаси). Натижада имконияти чекланган ёшларнинг умуинсоний хислатлари, ижодкорлиги, эстетик диди оширилган.