Барноев Ахтам Истамовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Тажрибада экспериментал ўпка фиброзида ингичка ичакнинг морфометрик параметрларининг қиёсий таснифи», 14.00.02 – Морфология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Tib2364.
Илмий раҳбар: Хасанова Дилноза Ахроровна, тиббиёт фанлари доктори (DSc).
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/29.02.2024.Tib.93.01.
Расмий оппонентлар: Рахматова Муқаддас Холтаевна, тиббиёт фанлари доктори; Баландина Ирина Анатольевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия Федерацияси).
Етакчи ташкилот: Ҳ.А.Яссавий номидаги халқаро қозоқ-турк университети (Қозоғистон Республикаси).
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: меъёрда ва экспериментал шароитда чақирилган ўпка фибрози фонида каламушлар ингичка ичак лимфоид тузилмаларининг морфофункционал хусусиятларини ўрганишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор соғлом оқ зотсиз каламушларда ингичка ичак деворидаги лимфоид тузилмаларнинг сони ичакнинг бошлангич кисмидан якуний кисмигача турли қаватларида тарқалишининг маҳаллий хусусиятлари аниқланган;
биринчи марта соғлом оқ зотсиз каламушларнинг барча ёш тоифаларида ингичка ичак деворидаги лимфоид тузилмаларнинг сони ва ўлчами, ҳужайра таркиби аниқланган;
илк бор экспериментал ўпка фиброзида ингичка ичак деворининг лимфоид тўқимасининг барча каватларида қайта тикланиш хусусиятлари барча ёш гурухларда исботланган;
эрта постнатал онтогенезининг турли даврларида экспериментал ўпка фибрози касаллигини моделлаштириш жараёни оқибатида ўпка фибрози мавжуд барча ёшдаги каламушларнинг ингичка ичак деворида морфометрик ўзгаришлар аникланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тажрибада экспериментал ўпка фиброзида ингичка ичакнинг морфометрик параметрларининг қиёсий таснифи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: илк бор соғлом оқ зотсиз каламушларда ингичка ичак деворидаги лимфоид тузилмаларнинг сони ичакнинг бошлангич кисмидан якуний кисмигача турли қаватларида тарқалишининг маҳаллий хусусиятлари аниқланганлиги бўйича таклифлар Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашида 26.08.2023 йил 23-м/084 сони билан тасдиқланган «Тажрибавий ўпка фиброзида ингичка ичакда морфометрик кўрсаткичларни аниклаш усули» номли тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика ихтисослашган онкология ва радиология илмий амалий тиббиёт маркази Бухоро филиали 07.09.2023 й., №41 - сон ва Бухоро шахар тиббиёт бирлашмаси 26.07.2024 й., № 1370-2-42-ТБ/2024-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 сентябрьдаги 06/66-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: ўпка фибрози билан касалланишнинг ингичка ичак эпителий ҳужайралари ва мускул қаватнинг патологик аниқланганлигини инобатга олиниши беморларни ташхислаш ва даволаш сифатини яхшилаш имконини берди. Иқтисодий самарадорлиги: ўпка фиброзида юзага келадиган ўзгаришлар ва ингичка ичакнинг қаватларидаги морфологик ва морфометрик ўзгаришлари натижасидаги патологик ҳолат инобатга олиниши даволаш натижаларини яхшилашга кўмаклашиб, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 300000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 30000 сўмга иқтисод қилинади.
иккинчи илмий янгилик: биринчи марта соғлом оқ зотсиз каламушларнинг барча ёш тоифаларида ингичка ичак деворидаги лимфоид тузилмаларнинг сони ва ўлчами, ҳужайра таркиби аниқланганлиги бўйича таклифлар Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашида 26.08.2023 йил 23-м/084 сони билан тасдиқланган «Тажрибавий ўпка фиброзида ингичка ичакда морфометрик кўрсаткичларни аниклаш усули» номли тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика ихтисослашган онкология ва радиология илмий амалий тиббиёт маркази Бухоро филиали 07.09.2023 й., №41 - сон ва Бухоро шахар тиббиёт бирлашмаси 26.07.2024 й., № 1370-2-42-ТБ/2024-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 сентябрьдаги 06/66-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: экспериментал тадқиқот натижалари оқ зотсиз каламушларда ёшга қараб фиброз билан ўзгаришининг ингичка ичакнинг морфометрик параметрларига таъсири аниқланиб, ўпка фибрози пайтида ингичка ичакнинг мускул қаватларидаги параметрларининг ўзгариши исботланганлигини ҳисобга олиб, ривожланиши мумкин бўлган асоратларнинг камайтириш имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: экспериментал тадқиқот натижалари оқ зотсиз каламушларда ёшга қараб фиброз билан таъсирланишнинг ингичка ичакнинг морфометрик параметрларига таъсири аниқланди. Ўпка фибрози пайтида ингичка ичакнинг мускул қавати параметрларининг ўзгариши исботланганлигини ҳисобга олиниши беморларда ташхислаш самарасини оширишга имкон бериши исботланганлиги: беморнинг шифохонада қолиш муддатини қисқартириб, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 300000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 30000 сўмга иқтисод қилинади.
учинчи илмий янгилик: илк бор экспериментал ўпка фиброзида ингичка ичак деворининг лимфоид тўқимасининг барча каватларида қайта тикланиш хусусиятлари барча ёш гурухларда исботланганлиги бўйича таклифлар Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашида 26.08.2023 йил 23-м/084 сони билан тасдиқланган «Тажрибавий ўпка фиброзида ингичка ичакда морфометрик кўрсаткичларни аниклаш усули» номли тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика ихтисослашган онкология ва радиология илмий амалий тиббиёт маркази Бухоро филиали 07.09.2023 й., №41 - сон ва Бухоро шахар тиббиёт бирлашмаси 26.07.2024 й., № 1370-2-42-ТБ/2024-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 сентябрьдаги 06/66-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: ингичка ичакнинг мускул қават ва эпителий ҳужайраларининг ўзгариши оддий ва экспериментал шароитларда ўрганилганлиги ўз навбатида мазкур касалларда асоратларнинг олдини олиш чора тадбирларини белгилашга имкон бериши исботланган, бу ўз навбатида мазкур касалларда асоратларнинг камайтириш ҳисобига ижтимоий самарадорликни ошириш имкониятини беради. Иқтисодий самарадорлиги: Ингичка ичакнинг мускул қават ва эпителий ҳужайраларининг ўзгариши оддий ва экспериментал шароитларда ўрганилганлиги ўз навбатида мазкур касалларда асоратларнинг олдини олиш чора тадбирларини белгилашга имкон бериши исботланганлиги, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 300000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 30000 сўмга иқтисод қилинади.
тўртинчи илмий янгилик: эрта постнатал онтогенезининг турли даврларида экспериментал ўпка фибрози касаллигини моделлаштириш жараёни оқибатида упка фибрози мавжуд барча ёшдаги каламушларнинг ингичка ичак деворида морфометрик узгаришлар аникланганлиги бўйича таклифлар Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашида 26.08.2023 йил 23-м/084 сони билан тасдиқланган «Тажрибавий ўпка фиброзида ингичка ичакда морфометрик кўрсаткичларни аниклаш усули» номли тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Республика ихтисослашган онкология ва радиология илмий амалий тиббиёт маркази Бухоро филиали 07.09.2023 й., №41 - сон ва Бухоро шахар тиббиёт бирлашмаси 26.07.2024 й., № 1370-2-42-ТБ/2024-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги хузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 25 сентябрьдаги 06/66-сон хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: тажрибавий ўпка фиброзини моделлаштиришдан сўнг оқ зотсиз каламушларнинг ингичка ичак деворидаги морфометрик ўзгаришларини ўз вақтида аниқлаб ташхислаш, ривожланиш эҳтимоли юқори бўлган ҳаётга хавф туғдирувчи асоратларни олдини олиш имконини беради. Иқтисодий самарадорлиги: тажрибавий ўпка фиброзида ингичка ичак деворидаги морфометрик ўзгаришлар аниқланди, бу ингичка ичакда юзага келиши мумкин бўлган онкологик касалликларни олдини олиш учун асос бўлиб хизмат қилган, ҳамда ривожланиш эҳтимоли юқори бўлган асоратларни олдини олиш ҳисобига, 1 нафар бемор ҳисобига бюджет маблағларини 300000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 30000 сўмга иқтисод қилинади. Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: «Тажрибада экспериментал ўпка фиброзида ингичка ичакнинг морфометрик параметрларининг қиёсий таснифи» мавзусида илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни Сақлаш вазирлиги ҳузуридаги илмий техник кенгаш раисига Бухоро давлат тиббиёт институти ректори томонидан 2024 йил 4 сентябрь 04/7320-сон хат юборилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish