Абдурахмонова Қутлибика Бахтиёр қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ишeмик инсультнинг ўта ўткир даврида адгeзия молeкулалари ва яллиғланиш маркeрларининг прогностик аҳамияти, даволаш усулларини оптимизациялаш», 14.00.13 –Неврология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.PhD/Tib2760.
Илмий раҳбар: Рахимбаева Гулнора Саттаровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/05.05.2023.Tib.30.04.
Расмий оппонентлар: Эргашева Наргиза Обиджановна, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Хакимова Сохиба Зиядуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ишемик инсультнинг ўта ўткир даврида иммун-яллиғланиш маркерлари ҳисобланган юқори сезувчан С-реактив оқсил (hs-CRP), тизимли иммун-яллиғланиш индекси (ТИЯИ), нейтрофил-лимфоцитлар нисбати (НЛН) ва лимфоцит-моноцитлар нисбати (ЛМН)лар, шунингдек ҳужайралараро адгезия молекуласи (ICАМ-1)нинг прогностик аҳамиятини ўрганиш ва даволаш усулларини мувофиқлаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
коморбид ҳолатлар фонида ICАМ-1 ва hs-CRP концентрацияси, тизимли иммун-яллиғланиш индекси ва нейтрофил-лимфоцитлар нисбати кўрсаткичларининг ишемик инсультнинг ўта ўткир даврида юқори бўлиши нейрояллиғланиш жараёнининг кучли кечаётганини билдириши исботланган;
ICАМ-1, hs-CRP, тизимли иммун-яллиғланиш индекси, нейтрофил-лимфоцитлар нисбатининг ўртача миқдори ва ишемик инсультнинг турли муддатларида ўтказилган функционал ҳолатни баҳоловчи шкалалар кўрсаткичлари билан тўғри корреляцион боғланиш борлиги исботланган;
ишемик инсультнинг асоратларини касалликнинг ўта ўткир давридаёқ адгезия молекуласи (ICАМ-1) ва яллиғланиш маркерлари (hs-CRP, тизимли иммун-яллиғланиш индекси ва нейтрофил-лимфоцитлар нисбати) миқдорининг юқори бўлиши юқори прогностик кўрсаткич эканлиги исботланган;
икки томонлама антиагрегант терапия (ИТААТ) қабул қилган беморларда моноантиагрегант терапия олган беморларга нисбатан яхши прогноз кузатилиш фоизи ошиши, қайта ишемик инсульт кузатилиш эхтимоли камайиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
ишемик инсултнинг ўта ўткир даврида адгезия молекулалари ва яллиғланиш биомаркерларининг прогностик аҳамиятини баҳолаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: ишемик инсультнинг ўта ўткир давридаёқ коморбид ҳолатлар фонида ICАМ-1 ва hs-CRP концентрацияси, ТИЯИ ва НЛН кўрсаткичларининг ишемик инсультнинг ўта ўткир даврида юқори бўлиши нейрояллиғланиш жараёнининг кучли кечаётганини асосланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 21 октябрда  10-23/167 сон билан тасдиқланган «Ишемик инсультнинг ўта ўткир даврида адгезия молекулалари ва яллиғланиш медаиторларининг прогностик аҳамияти» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қибрай тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 29.12.2023 йилдаги, 4151-10-139-TB/2023-сон ҳамда Хоразм вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 15.11.2023 йилдаги, 158/1-I-сон буйруқлар билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2024 йил 15 июлдаги 03/26-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: коморбид касалликлар фонида прогностик усулни қўллаш ишемик инсультнинг асоратлари барвақт ташхисланган ва ёмон прогнозлар сонини камайтирган. Иқтисодий самарадорлиги: касаллик кечишини эрта прогноз қилиш ва шунга мувофиқ даво чораларини олиб бориш ўртача стационар даво кунларини қисқартириши натижасида ҳамда оғир асорат ва леталлик даражасини олдини олиш натижасида 605200 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади;
иккинчи илмий янгилик: яллиғланиш маркерларининг ўртача концентрацияси ва шкалалар ўртасида коррелляцион боғлиқлик аниқланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 21 октябрда  10-23/167 сон билан тасдиқланган «Ишемик инсультнинг ўта ўткир даврида адгезия молекулалари ва яллиғланиш медаиторларининг прогностик аҳамияти» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қибрай тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 29.12.2023 йилдаги, 4151-10-139-TB/2023-сон ҳамда Хоразм вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 15.11.2023 йилдаги, 158/1-I-сон буйруқлар билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2024 йил 15 июлдаги 03/26-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлиги: яллиғланиш маркерларининг шкалалар билан корреляцион боғлиқлиги антиагрегант терапияси алгоритмини ишлаб чиқиш учун имкон берди, ишемик инсультнинг ўта ўткир давридаёқ беморларда ногиронлик ва ўлимни камайтиришда рационал ва индивидуал ёндашишга имкон берди. Мазкур янгилик беморни стационар даволаш бўйича невропатолог шифокорларнинг иш юкини камайтиришга ҳам имкон берди. Иқтисодий самарадорлиги: касаллик кечишини эрта прогноз қилиш ва шунга мувофиқ даво чораларини олиб бориш ўртача стационар даво кунларини қисқартириши натижасида ҳамда оғир асорат ва леталлик даражасини олдини олиш натижасида 605200 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади;
учинчи илмий янгилик: ўтказилган ишемик инсульт асоратларининг ривожланишини прогнозлашда касалликнинг ўта ўткир давридаёқ адгезия молекуласи (ICАМ-1) ва яллиғланиш маркерлари (hs-CRP, ТИЯИ ва НЛН) миқдорининг юқори бўлиши юқори прогностик кўрсаткич эканлиги аниқланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 21 октябрда  10-23/167 сон билан тасдиқланган «Ишемик инсультнинг ўта ўткир даврида адгезия молекулалари ва яллиғланиш медаиторларининг прогностик аҳамияти» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қибрай тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 29.12.2023 йилдаги, 4151-10-139-TB/2023-сон ҳамда Хоразм вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 15.11.2023 йилдаги, 158/1-I-сон буйруқлар билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2024 йил 15 июлдаги 03/26-сонли хулосаси).  Ижтимоий самарадорлиги: ишемик инсульт ўтказган беморларда 3 ойдан кейинги функционал холатни прогноз қилиш ва икки томонлама антиагрегант терапияси беморларда асоратларни прогнозлаш ва олдини олишга эришилган; таклиф этилган комплекс ёндашувдан фойдаланиш ишемик инсульт ўтказган пациентларнинг даволаш ва профилактика сифатини яхшилаган. Иқтисодий самарадорлиги: касаллик кечишини эрта прогноз қилиш ва шунга мувофиқ даво чораларини олиб бориш ўртача стационар даво кунларини қисқартириши натижасида ҳамда оғир асорат ва леталлик даражасини олдини олиш натижасида 605200 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади;
тўртинчи илмий янгилик: икки томонлама антиагрегант терапия (ИТААТ) қабул қилган беморларда моноантиагрегант терапия олган беморларга нисбатан яхши прогноз кузатилиш фоизи ошиб, қайта ишемик инсульт кузатилиш эҳтимоли камайиши аниқланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 21 октябрда  10-23/167 сон билан тасдиқланган «Ишемик инсультнинг ўта ўткир даврида адгезия молекулалари ва яллиғланиш медаиторларининг прогностик аҳамияти» номли услубий тавсиянома мазмунига сингдирилган. Мазкур таклиф Қибрай тумани тиббиёт бирлашмаси бўйича 29.12.2023 йилдаги, 4151-10-139-TB/2023-сон ҳамда Хоразм вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 15.11.2023 йилдаги, 158/1-I-сон буйруқлар билан амалиётга жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2024 йил 15 июлдаги 03/26-сонли хулосаси).  Ижтимоий самарадорлиги: госпитализация қилинган беморларни олиб боришда даволаш ва прогностик чора-тадбирларини такомиллаштириш, ишемик инсультнинг ўткир ва эрта реабилитацион даврида ўлим даражасини ва қайта ишемик инсультни камайтиришга эришилган. Иқтисодий самарадорлиги касаллик кечишини эрта прогноз қилиш ва шунга мувофиқ даво чораларини олиб бориш ўртача стационар даво кунларини қисқартириши натижасида ҳамда оғир асорат ва леталлик даражасини олдини олиш натижасида 605200 сўм бюджет маблағлари иқтисод қилинади.