Носирова Марғуба Махсудовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Хотин-қизлар ўртасидаги жиноятчиликнинг давлат ва жамият ривожига салбий таъсири” (Фарғона водийси мисолида), 22.00.02 – “Ижтимоий тузилиш, ижтимоий институтлар ва турмуш тарзи” ихтисослиги бўйича
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.1.PhD/S165
Илмий раҳбар: Маткаримова Жамила Дурдиевна, фалсафа фанлари доктори (DSc), профессор в.б.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Оила ва гендер” илмий-тадқиқот институти, PhD.21/30.10.2020.Ped/S.127.01
Расмий оппонентлар: Матибаев Тасболат Балтабаевич, социология фанлари доктори, профессор; Сайдивалиева Хуршида Ходжакбаровна, юридик фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), катта илмий ходим
Етакчи ташкилот: “Ижтимоий фикр” республика жамоатчилик фикрини ўрганиш маркази
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Фарғона водийсида хотин-қизлар ўртасидаги жиноятчиликнинг давлат ва жамият ривожига салбий таъсирини камайтириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
“хотин-қизлар жиноятчилиги” тушунчасининг илмий-этимологик, социогенетик ва социологик талқинлари, унинг жиноий этиология, жиноий социология, криминология йўналишлари билан боғлиқ социометодологик аҳамияти  очиб берилган;
хотин-қизлар жиноятчилигининг ҳудудий социумда имконият яратувчи сабаблари, социоантропологик, социокриминологик ва ижтимоий  муаммонинг детерминистик белгилари ва дифференциал турларининг консептуал жиҳатлари социологик асосланган;
мамлакатда ҳудудий социумни барқарор ривожлантиришда хотин-қизлар жиноятчилигининг ижтимоий хавфлилик даражасини келтириб чиқарувчи девиант ва ғайриижтимоий хатти-ҳаракатлар  (бефарқлик, гебоидлик, биполяр, диссоциал, социопат шахсиятнинг бузилиши ва  аморалистик қарашлар ва  бошқа ижтимоий феноменлари) шаклланаётгани социологик асослантирилган;
 хотин-қизлар жиноятчилигига социокриминоген мотивлар оилавий манфаат, вазиятли зўравонлик ва минтақавий хусусиятларнинг ижтимоий таъсири негизида аёлларни турли хил зўравонлик ва жиноят қилишга мажбур қилувчи ҳаракатлардан муҳофаза қилувчи “оила ичида тенглик муносабатларга асосланиш” тамойили социологик асослантирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.  Хотин-қизлар ўртасидаги жиноятчиликнинг давлат ва жамият ривожига салбий таъсири (Фарғона водийси мисолида) бўйича натижаларидан:
хотин-қизлар жиноятчилигининг ҳудудий социумда имконият яратувчи сабаблари, социоантропологик, социокриминологик ва ижтимоий  муаммонинг детерминистик белгилари ва дифференциал турларининг консептуал жиҳатлари социологик  таҳлилига оид таклифлардан “Маҳалла ва оила” илмий-тадқиқот инстиутининг ЖҲБЛ-54 сонли “Ёшлар ўртасидаги жиноятчилик ҳолати унинг келиб чиқиш сабаблари ва тенденсияси, ёшлар ўртасидаги жиноятчиликнинг барвақт олдини олиш” лойиҳасида фойдаланилган (“Маҳалла ва оила” илмий-тадқиқот инстиутининг 2023-йил 25-июлдаги 01-09/1584-cонли маълумотномаси). Натижада диссертацияда илгари сурилган таклиф, тавсия ва хулосалар мамлакатимиз ёшларининг ўртасидаги жиноятчилик ҳолати унинг келиб чиқиш сабаблари ўрганишда ва ёшлар ўртасидаги жиноятчиликнинг барвақт олдини олишга қаратилган илмий лойиҳа ишларига ижобий таъсир кўрсатган;
мамлакатда ҳудудий социумни барқарор ривожлантиришда хотин-қизлар жиноятчилигининг ижтимоий хавфлилик даражасини келтириб чиқарувчи девиант ва ғайриижтимоий хатти-ҳаракатлар  (бефарқлик, гебоидлик, биполяр, диссоциал, социопат шахсиятнинг бузилиши ва  аморалистик қарашлар ва  бошқа ижтимоий феноменлари) шаклланаётгани социологик таҳлилига оид тавсияларидан Ўзбекистон “Адолат” социал-демократик партиясининг хотин-қизлар билан ишлаш сиёсати ва уларнинг ижтимоий-сиёсий фаоллигигни ошириш каби вазифаларни амалга оширишда, жумладан, партиянинг йиллик иш режасида киритилган “Илмли, маърифатли хотин-қизлар – мамлакат келажагининг мустаҳкам пойдевори” мавзусидаги давра суҳбатида мамлакатимиздаги сиёсий ислоҳотларни олиб боришда хотин-қизлар фаоллигини ошириш, уларни илмли ва маърифатли қилиш борасидаги ислоҳотларни янада кенгайтириш, фаровон турмуш кечириш учун зарур шарт-шароитларни яратиш ҳамда жамият ривожига дахлдорлик ҳиссини ошириш ва энг асосийси давлатнинг барча ислоҳотларида уларнинг иштирокини таъминлашга эришиш каби вазифаларни тадбир аъзолари билан муҳокама жараёнида ҳамда партиянинг 2023-йилги иш режасининг айрим бандларини такомиллаштиришда назарий методологик асос сифатида фойдаланилган. (Ўзбекистон “Адолат” социал-демократик партиясининг 2023-йил 12-майдаги 01-04/148-сонли маълумотномаси). Натижада мамлакатимиздаги сиёсий ислоҳотларни олиб боришда хотин-қизлар фаоллигини ошириш, уларни илмли ва маърифатли қилиш борасидаги ислоҳотларни янада кенгайтириш, фаровон турмуш кечириш учун зарур шарт-шароитларни яратиш ҳамда жамият ривожига дахлдорлик ҳиссини оширишга хизмат қилган.
хотин-қизлар жиноятчилигига социокриминоген мотивлар оилавий манфаат, вазиятли зўравонлик ва минтақавий хусусиятларнинг ижтимоий таъсири негизида аёлларни турли хил зўравонлик ва жиноят қилишга мажбур қилувчи ҳаракатлардан муҳофаза қилувчи “оила ичида тенглик муносабатларга асосланиш” тамойили социологик асослантирилганлигига оид таклиф ва тавсияларидан Ўзбекистон Республикаси ИИВ ҳузуридаги Жазони ижро этиш департаменти тасарруфидаги муассасалар иш фаолиятида фойдаланилмоқда (Ўзбекистон Республикаси ИИВ ҳузуридаг Жазони ижро этиш департаментининг 2023-йил 24-апрелдаги 28/4-674-сонли маълумотномаси). Натижада, Жазони ижро этиш департаменти тасарруфидаги муассасалар фаолиятида махкума аёлларнинг маънавий-ахлоқий ва тарбиявий фаоллиги самарадорлигини оширишда, ҳамда уларни реаблитация қилиш орқали соғлом турмушга қайтаришда муҳим аҳамият эга.