Олимжонов Сарварбек Абдусалом ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бадиий прозада услуб ва қаҳрамон муаммоси (Э.Ремарк ва У.Ҳамдам асарлари асосида)”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/Fil2282.
Илмий раҳбар: Сабирдинов Акбар Гофурович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Садиков Зохид Якубжанович, филология фанлари доктори, профессор; Раҳмонов Баҳодир Мамажонович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади Эрих Мария Ремарк ва Улуғбек Ҳамдам романларида ижодий таъсир ва ўзига хослик, услуб ва анъана, қаҳрамон яратиш маҳорати ва бадиият масалаларини очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ХХ аср немис ва ўзбек романчилигида услуб ва қаҳрамон яратиш билан боғлиқ ифода ва тасвир усуллари, такомили ва тараққиёти билан боғлиқ илмий-назарий асослар Шарқ мумтоз адабиёти ва ўзбек халқ оғзаки ижоди, Европа адабиёти анъаналари асосида юзага келганлиги, тараққиёти билан боғлиқ ўзига хосликлар Эрих Мария Ремарк ва Улуғбек Ҳамдам асарлари орқали аниқланган;
Эрих Мария Ремарк ва Улуғбек Ҳамдам романларидаги маҳорат давр муаммолари тасвиридаги ҳаётийлик ва ҳаққонийликда, улар ёндашув услубидаги ранг-барангликда, ҳаёт ҳақиқати ва бадиий тўқимадан фойдаланишдаги ўзига хосликларда, фалсафий фикрларни қаҳрамон ва персонажлар нутқида ифодалашида, долзарб мавзу ва қизиқарли воқелик танлай билишдаги услубий бетакрорликда кўриниши исботланган;
немис ва ўзбек романлари тасвир ва талқин таъсирчанлигини юзага келтирган бадиий мукаммаллик, турли давр ва қаҳрамонлар ифодасидаги бетакрорлик, ўз услубини топиш борасидаги ижодий изланишлар, индивидуал тасвир усули ва маҳорати, ифода ва ёндашувларидаги турфалик, ижтимоий-сиёсий воқелик, адабий муҳит, миллий колорит билан боғлиқлиги Эрих Мария Ремарк ва Улуғбек Ҳамдам романлари мисолида далилланган;
Эрих Мария Ремарк ва Улуғбек Ҳамдам романлари бадиий-эстетик қиммати, ҳаётийлиги ва таъсирчанлиги ёзувчи биографиясидаги айрим воқеалар ва кузатишларнинг сюжетга сингдирилишида, бадиий тафсил, ифода, восита ҳамда картиналардан самарали фойдаланишида эканлиги асосланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бадиий насрда Эрих Мария Ремарк ва Улуғбек Ҳамдам романлари тадқиқига асосланган услуб ва қаҳрамон муаммоси мавзусида олиб борилган мазкур тадқиқот натижалари асосида олинган илмий ва амалий натижалар қуйидаги ишларда жорийланган:
немис ва ўзбек романлари тасвир ва талқин таъсирчанлигини юзага келтирган бадиий мукаммаллик, турли давр ва қаҳрамонлар ифодасидаги бетакрорлик, ўз услубини топиш борасидаги ижодий изланишлар, индивидуал тасвир усули ва маҳорати, ифода ва ёндашувларидаги турфалик, ижтимоий-сиёсий воқелик, адабий муҳит, миллий колорит билан боғлиқлиги; ХХ аср немис ва ўзбек романчилигида услуб ва қаҳрамон яратиш билан боғлиқ ифода ва тасвир усуллари, такомили ва тараққиёти билан боғлиқ илмий-назарий асослар Шарқ мумтоз адабиёти ва ўзбек халқ оғзаки ижоди ҳамда Европа адабиёти анъаналари асосида юзага келганлиги, шунингдек, тараққиёти билан боғлиқлиги борасидаги хулоса ва фикрлардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2017-2020-йилларда бажарилган ФА-Ф1-005-рақамли “Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтининг 2024-йил 25-июндаги 245-рақамли маълумотномаси). Натижада лойиҳанинг илмий-назарий ҳамда илмий-амалий аҳамияти ошган;
Эрих Мария Ремарк ва Улуғбек Ҳамдам романларидаги маҳорат давр муаммолари тасвиридаги ҳаётийлик ва ҳаққонийликда, улар ёндашув услубидаги турличаликда, ҳаёт ҳақиқати ва бадиий тўқимадан фойдаланишдаги ўзига хосликларда, фалсафий фикрларни қаҳрамон ва персонажлар нутқида ифодалашида, долзарб мавзу ва қизиқарли воқелик танлай билишдаги услубий бетакрорликда кўриниши юзасидан чиқарилган хулоса ва таҳлил натижаларидан Давлат илмий-техника дастурлари доирасидаги ОТ–Ф-1-100 рақамли “Имконияти чекланган болалар ижтимоий-маданий фаолиятининг бадиий-ижодиёт воситалари асосида назарий ва амалий такомиллашуви” мавзусидаги фундаментал лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Фарғона давлат университетининг 2024-йил 16-октябрдаги 04/5923-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳанинг илмий-назарий ҳамда илмий-амалий аҳамияти ошган;
ХХ аср немис ва ўзбек романчилигида услуб ва қаҳрамон яратиш билан боғлиқ ифода ва тасвир усуллари, такомили ва тараққиёти билан боғлиқ илмий-назарий асослар Шарқ мумтоз адабиёти ва ўзбек халқ оғзаки ижоди, Европа адабиёти анъаналари асосида юзага келганлиги, тараққиёти билан боғлиқ ўзига хосликлар Эрих Мария Ремарк ва Улуғбек Ҳамдам асарлари орқали аниқланганлигига оид янгиликлардан Давлат илмий-техника дастурлари доирасидаги ПЗ-20170930223-рақамли “Демократик ва ҳуқуқий жамиятни ривожлантиришда ёшлар ижтимоий фаоллигини ошириш механизмини такомиллаштириш” мавзусидаги амалий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Фарғона давлат университетининг 2024-йил 16-октябрдаги 04/5922-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳанинг илмий-назарий ҳамда илмий-амалий аҳамияти ошган.