Шералиева  Шаҳноза  Иркиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармогʻи номи): “Инглиз ва француз тилларида автомобил терминларининг структуравий-семантик  хусусиятлари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Fil.895.
Илмий раҳбар: Якубов Жамолиддин Абдувалиевич, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.27.01.
Расмий оппонентлар: Хайруллаев Хуршиджон Зайниевич, филология фанлари доктори, профессор; Маматов Абди Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор.                                             
Етакчи ташкилот:  Андижон давлат чет тиллар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва француз тилларида автомобил терминларини қиёсий ва структуравий-семантик хусусиятларини ҳамда уларни таржима қилиш маҳоратини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инглиз ва француз тилларида автомобил терминлар қўлланишининг лексик, семантик,     морфологик усуллар билан ифодаланиши аниқланиб, улар содда, қўшма, бирикма, қисқартма терминлар асосида семантик гуруҳларда қўлланиши асослаб берилган;
автомобил терминларига оид инглиз ва француз тилларида антоним, синоним, омоним, полисемия, парономия ва гипер-гипонимик каби ҳодисалар мавжудлиги аниқланган;
инглиз ва француз тилларида қўлланиладиган автомобил терминларининг морфологик моделлари (от+от, от+қўшма от, сифат+от, от+предлог+от) ишлаб чиқилиб, 148 та автомобил терминлари аниқланган ҳамда уларнинг статистик миқдори кўрсатилган ва уларнинг фарқ қилувчи белгилари икки тилда берилган;
инглиз ва француз тилларидаги автомобил терминларини ўзбек тилига таржима қилишдаги о'ҳшашлик, фарқ қилувчи хусусиятлар ва таржима муаммоларининг то'ртта тури аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва француз тилларида автомобил терминлари қўлланилишининг структуравий семантик хусусиятларини ўрганиш жараёнида олинган натижалар қуйидаги соҳаларга татбиқ этилган:
инглиз ва француз тилларида автомобил терминлар қўлланишининг лексик, семантик,     морфологик усуллар билан ифодаланиши аниқланиб, улар содда, қўшма, бирикма, қисқартма терминларга ажратилгани борасидаги назарий ва амалий хулосалардан Ахборот тизимлари ва технологиялари   (автомобил  ва темир йўл  транспорти)  таълим   йўналиши  1-босқич бакалавриат талабаларига мўлжаллаб яратилган  “Энглиш  Лангуаге  Студй  Гуиде  (пре-интермедиате)” номли дарслигига киритилган мавзуларни таржима қилишда фойдаланилган (Тошкент давлат транспорт университетининг 2023-йил 5-майдаги 97-У-сон буйруғи асосида 97-096-сон муаллифлик гувоҳномаси). Натижада дарсликни лингвомаданий, лингводидактик материаллар билан бойитишга хизмат қилган;
автомобил терминларига оид инглиз ва француз тилларида антоним, синоним, омоним, полисемия, парономия ва гипер-гипонимик каби ҳодисалар аниқлангани ва улар мисоллар ёрдамида турли семантик гуруҳларга таснифланишига оид хулосалардан Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида  Давлат  илмий  техника  дастурлари доирасида бажарилган №ОТ-А1-118 “Ўзбекистон Республикасида кўп қиррали маданий таълим муҳитида ўқитишнинг самарали усулларини ишлаб чиқиш ва амалиётга татбиқ этиш” мавзусидаги амалий лойиҳада кенг фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2023-йил 15-августдаги ИРД/23-186-сон маълумотномаси). Натижада “Қиёсий типология”, “Қиёсий тилшунослик” фанларининг ўқитиш самарадорлигини оширишга эришилган;
инглиз ва француз тилларида қўлланиладиган автомобил терминларининг морфологик моделлари (от+от, от+қўшма от, сифат+от, от+предлог+от) ишлаб чиқилгани, 148 та автомобил терминлари аниқлангани, статистик миқдори кўрсатилгани ва уларнинг фарқ қилувчи белгилари икки тилда фоизларда берилишига доир назарий хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги ахборот-коммуникация технологиялари ва алоқа ҳарбий институтида 2020-2022-йилларда амалга оширилган ҲҲМ Радиотехника қўшинлари ўқув-терминологик луғати “Эрудит” шифрли ёпиқ фундаментал лойиҳа доирасида қўлланма, дастур ва ишланмалар ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги 2023-йил 11-июлдаги 10-1147-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳада диссертация кўрсаткичларининг самарадорлиги ва улар асосида ишлаб чиқилган тавсияларнинг амалиётга татбиқ этилиши юзасидан эришилган ижобий натижалар ўз аксини топган;
инглиз ва француз тилларидаги автомобил терминларини ўзбек тилига таржима қилишдаги ўхшашлик, фарқ қилувчи хусусиятлар ва таржима муаммоларининг тўрт  тури  аниқлангани ҳақидаги хулосалардан ННТ Тошкент Француз Алянси “Аллианcе Франçаисе де Тачкент” ташаббуси билан “Таржимонлар ва гидлар тайёрлаш олий мактаби” (Франция) экспертлари иштирокида амалга оширилган халқаро лойиҳада фойдаланилган (Тошкентдаги Француз Алянсининг 2023-йил 2-июндаги 33-сон маълумотномаси). Натижада автомобил соҳасига оид терминларнинг таржима қилинишида таржимонлар ва гидлар олдида турган муаммолар ва уларнинг ечими борасидаги тавсиялар лойиҳа мазмунини бойитган.