Йўлдошева Умида Усмоновна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ижтимоий тадбиркорлик социодинамикаси ва уни маҳаллаларда ривожлантириш истиқболлари”, 22.00.02 – “Ижтимоий тузилиш, ижтимоий институтлар ва турмуш тарзи” ихтисослиги бўйича
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1 PhD/S118
Илмий раҳбар: Эгамбердиева Нодира Мелибаевна, педагогика фанлари доктори, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Оила ва гендер” илмий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Оила ва гендер” илмий-тадқиқот институти, PhD.21/30.10.2020.Ped/S.127.01
Расмий оппонентлар: Сеитов Азамат Пўлатович, социология фанлари доктори, доцент; Тўраев Одилжон Бекмурод ўғли, социология бўйича фалсафа доктори (PhD)
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Ўзбекистонда ижтимоий тадбиркорликнинг социодинамикасидан келиб чиққан ҳолда маҳаллаларда ижтимоий тадбиркорликни ривожлантириш истиқболлари бўйича тавсиялар ишлаб чиқиш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“ижтимоий тадбиркорлик” таърифларининг умумлашма маълумотлари асосида унинг “корпоратив ижтимоий масъулият”, “ижтимоий интрапренерлик” каби тегишли фарқлари белгилаб олиниши “ижтимоий тадбиркорлик” тушунчасининг консептуал-категорик аппаратининг социологик моҳияти асослантирилган;
Ўзбекистонда ижтимоий тадбиркорликнинг сосиодинамикасини эътиборга олиб, қонунчилик ва институционал муҳитни молиялаштириш, қўллаб-қувватлаш механизмлари асосида такомиллаштирилиши негизида ижтимоий тадбиркорликни ривожлантириш векторлари белгилаб олинган;
кейс услубидан фойдаланиш негизида аҳолининг ижтимоий тадбиркорликдан хабардорлик даражаси, фаолиятни бошлашга мотивацияси, тўсқинлик қилувчи асосий омиллар (гендер жиҳатлари), ижтимоий-иқтисодий муаммолар, салоҳияти, талаби, таклифи ижтимоий тадбиркорликни ривожланишини белгилаб берувчи омиллар эканлиги социологик асослантирилган;
институционал база негизида таълим дастурлари, жамоатчилик хабардорлигини ошириш, ҳамкорлик ва тармоқларни ривожлантириш каби омиллардан иборат ижтимоий тадбиркорлик субектларининг ҳаракатлари тартибини тавсифловчи кўрсатмалар тўплами ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
“Ижтимоий тадбиркорлик” таърифларининг умумлашма маълумотлари асосида унинг “корпоратив ижтимоий масъулият”, “ижтимоий интрапренерлик” каби тегишли фарқлари белгилаб олиниши “ижтимоий тадбиркорлик” тушунчасининг консептуал-категорик аппаратининг социологик моҳияти асослантирилиши юзасидан илмий таклифлардан “Маҳалла ва оила” илмий-тадқиқот институтининг “Маҳаллаларда аҳоли бандлиги даражасини оширишда оилавий тадбиркорлик имкониятларидан фойдаланиш” номли ЖҲБЛ-79 лойиҳасида фойдаланилди. Натижада, оилавий тадбиркорлик фаолиятини илгари суриш жараёнида ижтимоий тадбиркорлик амалиётларини интеграциялаш ва ривожлантиришга ёрдам берадиган бир қатор асосий жиҳатлар илгари сурилди. Илмий хулосалар "ижтимоий тадбиркорлик" тушунчасининг моҳиятини чуқурроқ англаш имконини берди, бу эса иқтисодий мақсадга мувофиқлик ва ижтимоий жавобгарлик ўртасидаги ўзаро бог'ланиш сифатида намоён бўлди. Бу ўз навбатида, оилавий тадбиркорлик доирасида ижтимоий тадбиркорликнинг самарали стратегияларини ишлаб чиқиш ва жорий этиш учун асос яратди (“Маҳалла ва оила” илмий-тадқиқот институтининг 2024-йил 26-январдаги 01-09/1783-сонли маълумотномаси). Натижалар шуни кўрсатдики, ижтимоий тадбиркорлик амалиётларини оилавий корхоналарнинг фаолиятига интеграциялаш нафақат уларнинг барқарорлиги ва рақобатбардошлигини оширишга ёрдам беради, балки маҳаллий ҳамжамиятларнинг ривожланишига ҳам ҳисса қўшади, бу эса илмий ютуқларнинг аҳамиятини янада оширади
Ўзбекистонда ижтимоий тадбиркорликнинг сосиодинамикасини эътиборга олиб, қонунчилик ва институционал муҳитни молиялаштириш, қўллаб-қувватлаш механизмлари асосида такомиллаштирилиши негизида ижтимоий тадбиркорликни ривожлантириш векторлари белгилаб олиниши бўйича таклифлардан  Тадбиркорлик кодекси лойиҳасини ишлаб чиқишда ҳамда аҳолининг  ҳуқуқий саводхонлигини ошириш, бепул юридик хизматлар кўрсатиш тизимини такомиллаштириш бўйича тадбирларда қўлланилди (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2024-йил 1-февралдаги 11/4-6/1639-сонли маълумотномаси). Натижада ижтимоий тадбиркорликни институционал базаси ва ҳуқуқий тартибга солиш имконияти яратилди, бу эса унинг кейинги ривожланиши учун муҳим туртки бўлиши мумкин. Ижтимоий тадбиркорлик учун аниқ ҳуқуқий асос ва институтиялашган тизимни ўрнатиш нафақат унинг иқтисодий барқарорлигини, балки ижтимоий интеграциясини ҳам қўллаб-қувватлайди ва ўз навбатида, турли ижтимоий-иқтисодий соҳа иштирокчилари ўртасида янада самарали ўзаро алоқаларни та'минлайди, иқтисодий мақсадлар ва жамиятнинг ижтимоий эҳтиёжлари ўртасида мувозанатга эришишга ёрдам беради;
Кейс услубидан фойдаланиш негизида аҳолининг ижтимоий тадбиркорликдан хабардорлик даражаси, фаолиятни бошлашга мотивацияси, тўсқинлик қилувчи асосий омиллар (гендер жиҳатлари), ижтимоий-иқтисодий муаммолар, салоҳияти, талаби, таклифи ижтимоий тадбиркорликни ривожланишини белгилаб берувчи омиллар эканлиги социологик асослантиришидан, Оила ва хотин-қизлар қўмитаси ҳамда Жаҳон банки ҳамкорлигида амалга оширилаётган “Қишлоқ аёлларининг иқтисодий имкониятларини кенгайтириш” лойиҳасида ёрдамга муҳтож аёлларни сафарбар этишнинг илмий-амалий механизмларини аниқлаш, уларнинг иқтисодий имкониятларини кенгайтириш ва ижтимоий йўналтирилган тадбиркорлик амалиётини амалга ошириш фаолиятида фойдаланилдган (Ўзбекистон Республикаси Оила ва хотин-қизлар Қўмитасининг 2024-йил 15-февралдаги 02-01/224-сонли маълумотномаси). Наижада аҳолининг хусусан, қишлоқ аёлларининг иқтисодий имкониятларини кенгайтириш ва муҳтож аёлларни сафарбар этишнинг илмий-амалий механизмларини янада кенг тушиниш ҳамда уларнинг иқтисодий имкониятлари борасидаги кўникмаларини ошришга хизмат қилган
институционал база негизида таълим дастурлари, жамоатчилик хабардорлигини ошириш, ҳамкорлик ва тармоқларни ривожлантириш каби омиллардан иборат ижтимоий тадбиркорлик субектларининг ҳаракатлари тартибини тавсифловчи кўрсатмалар тўплами ишлаб чиқилиши Норвегиядаги ўзбек ва Ўрта Осиё диаспораси ўртасида ярим тизимли ва чуқур эксперт интервюларини ўтказишда, Ўзбекистон ва Норвегияда ижтимоий йўналтирилган тадбиркорликни статистик таҳлил қилишда ва норматив-ҳуқуқий базани таҳлил қилиш орқали ижтимоий тадбиркорликнинг социодинамикаси ўрганишда, унинг ривожланиш векторлари  аниқлашда фойдаланилди (Норвегия Берген шаҳридаги Кристиан Михелсен илмий-тадқиқот институтининг 2024-йил 15-январдаги маълумотномаси). Ушбу натижалар Норвегияда Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Барқарор ривожланиш мақсадларидан бири бўлган молиявий кириш ва инклюзивликни яхшилаш жараёнида қўлланилиш имкониянини янада оширди.