Хўжақулова Фарида Исмоиловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Сурункали юрак етишмовчилиги камқонлик билан кечганда ангиотензин айлантирувчи фермент ингибиторлари ва глифлозинларни муолажалардаги ўрни ҳамда буйраклар фиброзланишига таъсири» 14.00.05 – Ички касалликлар.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.PhD/Tib3307.
Илмий раҳбар: Гадаев Абдуғаффор Гадаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019. Tib 30.02.
Расмий оппонентлар: Сабиров Мақсуд Атабаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Абдуллаев Акбар Хатамович, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат тиббиёт институти.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: камқонлик ривожланган сурункали юрак етишмовчилиги мавжуд беморларда ААFI ва GNKT2i -дапаглифлозиннинг камқонликга ҳамда кардио-ренопротектив самарасини ўзаро солиштирма баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сурункали юрак етишмовчилиги камқонлик билан кечган беморларда сийдикда фиброз маркери коллаген Ⅳ кўрсаткичлари ўзгаришига комплекс муолажалар ва глюкоза котранспортерлари ингибитори дапаглифлозиннинг таъсири солиштирма баҳоланган ва унинг синтезини рағбатлантириши исботланган;
сурункали юрак етишмовчилиги ва камқонлик коморбидликда кечганда юрак ичи гемодинамикасига комплекс муолажалар ва ААFI ва GNKT2i -дапаглифлозиннинг чап қоринча қон отиб бериш фракциясини Ⅱ ФС да 48,2% дан 54,6% га ва Ⅲ ФСда 42,6 %дан 50,5 % га ошиб, назорат гуруҳига нисбатан юқори ижобий таьсири аниқланган;
сурункали юрак етишмовчилигида кузатиладиган камқонликда глюкоза котранспортерлари ингибиторилари нефропротектив таъсири аниқланган ва бу сийдикда коллаген Ⅳ камайиши ҳамда КФТ ошиши билан намоён бўлиши асосланган;
сурункали юрак етишмовчилиги камқонлик билан кечганда комплекс муолажалар ва глюкоза котранспортерлари ингибитори дапаглифлозиннинг қондаги темир, ферритин кўрсаткичлари ишончли кўпайиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Сурункали юрак етишмовчилиги камқонлик билан кечганда ангиотензин айлантирувчи фермент ингибиторлари ва глифлозинларни муолажалардаги ўрни ҳамда буйраклар фиброзланишига таъсири бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: сурункали юрак етишмовчилиги камқонлик билан кечган беморларда сийдикда фиброз маркери коллаген Ⅳ кўрсаткичлари ўзгаришига комплекс муолажалар ва глюкоза котранспортерлари ингибитори дапаглифлозиннинг таъсири солиштирма баҳоланган ва унинг синтезини рағбатлантириши исботланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: 1 Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт маркази Сурхондарё филиалида 15.02.2024-йилдаги 11-Т-сон буйруқ ҳамда Сурхондарё вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказида 29.02.2024-йилдаги 31-Т-сон буйруқ билан амалиётига жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 июлдаги 04/28-сон хулосаси) Ижтимоий самарадорлиги: жорий қилинган усул касалликнинг даво самарадорлигини ошириш ва касаллик асоратлари эрта ривожланишининг олдини олиш, ҳаёт сифати кўрсаткичларини яхшилаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: беморларда тавсия этилган стандарт муолажалар, уларда касаллик белгиларини самарали даволашга ҳамда беморларнинг юрак ичи гемодинамикасининг ва буйракдаги фиброз жараёнларининг яхшиланиши орқали оғир даражаларини, ўлим ва ногиронликни камайтириб беморларнинг ўртача умр давомийлигини оширади. Хулоса сурункали юрак етишмовчилиги камқонлик билан кечган беморларда сийдикда фиброз маркери коллаген Ⅳ кўрсаткичлари ўзгаришига комплекс муолажалар ва глюкоза котранспортерлари ингибитори дапаглифлозиннинг таъсири солиштирма баҳолаш, унинг синтезини рағбатлантириши беморларда юрак-қон томир касалликлари асоратларини ва юрак-қон томир касалликларидан эрта ўлимни олдини олишда имкон беради.
иккинчи илмий янгилик: сурункали юрак етишмовчилиги ва камқонлик коморбидликда кечганда юрак ичи гемодинамикасига комплекс муолажалар ва ААFI ва GNKT2i -дапаглифлозиннинг чап қоринча қон отиб бериш фракциясини Ⅱ ФС да 48,2% дан 54,6% га ва Ⅲ ФСда 42,6 %дан 50,5 % га ошиб, назорат гуруҳига нисбатан юқори ижобий таьсири аниқланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: 1 Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт маркази Сурхондарё филиалида 15.02.2024-йилдаги 11-Т-сон буйруқ ҳамда Сурхондарё вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказида 29.02.2024-йилдаги 31-Т-сон буйруқ билан амалиётига жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 июлдаги 04/28-сон хулосаси) Ижтимоий самарадорлиги: жорий қилинган усул касалликнинг даво самарадорлигини ошириш ва касаллик асоратлари эрта ривожланишининг олдини олиш, ҳаёт сифати кўрсаткичларини яхшилаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: беморларда тавсия этилган стандарт муолажалар, уларда касаллик белгиларини самарали даволашга ҳамда беморларнинг юрак ичи гемодинамикасининг ва буйракдаги фиброз жараёнларининг яхшиланиши орқали оғир даражаларини, ўлим ва ногиронликни камайтириб беморларнинг ўртача умр давомийлигини оширади. Хулоса Сурункали юрак етишмовчилиги камқонлик билан кечганда комплекс муолажалар таркибида глюкоза котранспортерлари ингибитори дапаглифлозинни мавжудлиги эритропоэтин синтезига ижобий таъсир қилиши (Ⅱ ФС да 8,4±1.2 дан 18.6±2.4 мIU/мл га, 2,3 маротаба, Ⅲ ФС да 6.8±1.4 дан 17.4±1.5 мIU/мл га, 2,6 маротаба ошиши) ва сийдик билан фиброз маркёри коллаген IV ажралиши (Ⅱ ФС 34,6% ва Ⅲ ФС да 31.5% га (Р<0,001)) камайиши имконини беради.
учинчи илмий янгилик: сурункали юрак етишмовчилигида кузатиладиган камқонликда глюкоза котранспортерлари ингибиторилари нефропротектив таъсири аниқланган ва бу сийдикда коллаген Ⅳ камайиши ҳамда КФТ ошиши билан намоён бўлиши асосланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: 1 Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт маркази Сурхондарё филиалида 15.02.2024-йилдаги 11-Т-сон буйруқ ҳамда Сурхондарё вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказида 29.02.2024-йилдаги 31-Т-сон буйруқ билан амалиётига жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 июлдаги 04/28-сон хулосаси) Ижтимоий самарадорлиги: жорий қилинган усул касалликнинг даво самарадорлигини ошириш ва касаллик асоратлари эрта ривожланишининг олдини олиш, ҳаёт сифати кўрсаткичларини яхшилаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: беморларда тавсия этилган стандарт муолажалар, уларда касалликни самарали даволашга ҳамда уларнинг юрак ичи гемодинамикасининг ва буйракдаги фиброз жараёнларининг яхшиланиши орқали оғир даражаларини, ўлим ва ногиронликни камайтириб беморларнинг ўртача умр давомийлигининг ошиши орқали бир бемор учун бир йилда ўртача 718 714 сўм маблағ тежаш имконини беради.. Хулоса: стандарт даво негизида дапаглифлозин қабул қилган асосий гуруҳда КФТ кўрсатгичлари биринчи ойда юқори ишончли ижобий томонга ўзгарганлигини, бу гиперфилтрация билан эмас, балки, глюкоза натрий котранспортери 2 тип ингибиторларининг тизимли яллиғланиш ва тубулоинтерстициал склероз жараёнларига ҳамда гемодинамик ўзгаришларга ижобий таъсир қилиш имконини беради.
тўртинчи илмий янгилик: сурункали юрак етишмовчилиги камқонлик билан кечганда комплекс муолажалар ва глюкоза котранспортерлари ингибитори дапаглифлозиннинг қондаги темир, ферритин кўрсаткичлари ишончли кўпайиши аниқланган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: 1 Республика ихтисослаштирилган кардиология илмий-амалий тиббиёт маркази Сурхондарё филиалида 15.02.2024-йилдаги 11-Т-сон буйруқ ҳамда Сурхондарё вилоят кўп тармоқли тиббиёт марказида 29.02.2024-йилдаги 31-Т-сон буйруқ билан амалиётига жорий этилган. (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашининг 2024 йил 22 июлдаги 04/28-сон хулосаси) Ижтимоий самарадорлиги: дапаглифлозинни СЮЕ мавжуд беморлар ҳаёт сифатига, шунингдек, уларнинг клиник ҳолатидаги ўзгариши ҳамда шифохонага қайта ётишлар сони ва унинг давомийлигига ҳам ижобий таъсир этиш имконини берган. Иқтисодий самарадорлиги: беморларда тавсия этилган стандарт муолажалар, уларда касаллик белгиларини самарали даволашга ҳамда беморларнинг юрак ичи гемодинамикасининг ва буйракдаги фиброз жараёнларининг яхшиланиши орқали оғир даражаларини, ўлим ва ногиронликни камайтириб беморларнинг ўртача умр давомийлигини оширади. Хулоса: стандарт даво негизида дапаглифлозин қабул қилган асосий гуруҳда темир, ферритин кўрсаткичларига таъсири солиштирма баҳоланган ва уларни ишончли ортиши аниқланган.