Сафарова Диёра Толибовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Гипотензив таъсирга эга қуруқ экстракт олиш ва унинг асосида капсула технологиясини ишлаб чиқиш», 15.00.01 - Дори технологияси (фармацевтика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.PhD/Far74.
Илмий раҳбар: Максудова Фируза Хуршидовна, фармацевтика фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассасалар номи: Тошкент фармасевтика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент фармацевтика институти, DSc.04/30.12.2019.Far.32.01.
Расмий оппонентлар: Назарова Зарифа Алимжановна, фармацевтика фанлари доктори, профессор; Халилов Равшанжон Муратджанович,  техника фанлари доктори, катта илмий ходим.
Етакчи ташкилот: «Фармасевтика маҳсулотлари хавфсизлиги маркази» ДМ.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: маҳаллий доривор ўсимликлар (Ментҳае пиперитае Л., Леонури туркистаниcус Креcз. эт Купр., Cратаеги сангуинеае Палл., Эқуисети арвенсис Л.) композициясидан гипотензив таъсирга эга қуруқ экстракт олиш ва унинг асосида капсула шаклидаги биологик фаол қўшимча технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор қалампир ялпиз, туркистон арслонқуйруғи, тўқ қизил дўлана ва дала қирқбўғими ўти хомашёлари композициясидан қуруқ экстракт олиш технологияси ишлаб чиқилган, экстракция жараёнининг мақбул шароитлари аниқланган;
илк бор «Гипоседаф» қуруқ экстрактининг нам ютиш кинетикаси ташқи муҳит намлиги ҳамда намуна юзасига боғлиқлиги исботланган, унинг  макро- ва микроелемент ҳамда аминокислотали таркиби замонавий усуллар ёрдамида аниқланган;
«Гипоседаф» қуруқ экстрактининг технологик ва структура-механик хоссаларини аниқлаш натижасида капсула шаклидаги БФҚ таркиби танланган ва мақбул технология ишлаб чиқилган;
«Гипоседаф» қуруқ экстракти ва унинг асосидаги БФҚ нинг сифат ва миқдор кўрсатгичлари аниқланиб, меъёрий ҳужжатларда кўрсатилган талабларга мувофиқлиги исботланган;
«Гипоседаф» қуруқ экстрактининг гипотензив тинчлантирувчи ва  диуретик таъсири бўйича солиштирма препаратларга биоеквивалентлиги ҳам токсик эмаслиги тажрибаларда исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Гипотензив таъсирга эга қуруқ экстрактни олиш ва унинг асосида капсула технологиясини ишлаб чиқиш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
 «Гипоседаф» қуруқ экстракти учун корхона фармакопея мақоласи лойиҳаси ЎзР ССВ ҳузуридаги «Фармацевтика маҳсулотлари хавфсизлиги Маркази» Давлат муассасига рўйхатдан ўтказиш учун топширилган («Фармацевтика маҳсулотлари хавфсизлиги Маркази» Давлат муассасининг 2024-йил 19-апрелдаги 41/11-5513-сон хати, Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018-йил 15-октябрдаги 8н-3/280-сон хати). Ушбу меъёрий ҳужжатнинг тасдиқланиши самарали гипотензив таъсирга эга дори воситасини ишлаб чиқариш имконини беради;
капсула шаклидаги «Гипосартаф» биологик фаол қўшимча учун Техник шартлар (Ц 310619568-004:2024) ва уни ишлаб чиқариш бўйича Технологик йўриқнома (ТИ 310619568-004:2024) Ўзбекистон Республикаси санитария-эпидемиологик осойишталик ва жамоат саломатлиги қўмитаси томонидан тасдиқланган. Натижада «БИО БООСТ ҲОЛД» МЧЖда капсула шаклидаги озуқага қўшимчани ишлаб чиқариш имконини берган;
«Гипоседаф» қуруқ экстракти учун тажриба саноат регламенти МЧЖ «Самарканд-Энгланд Эcо-Медиcал» қўшма корхонаси билан ҳамкорликда ишлаб чиқилган ва тасдиқланган (ОПР 03874/04620617-1098-2024). Мазкур ҳужжатнинг тасдиқланиши натижасида гипотензив хусусиятга эга дори воситаси учун меъёрий ҳужжатларнинг ўрнатилган тартибда ишлаб чиқилиши ва рўйхатга олиниши таъминланган;
ўтказилган  клиник олди синовлар натижасида «Гипоседаф» қуруқ экстрактининг специфик фармакологик фаоллиги ҳамда ўткир заҳарли эмаслиги исботланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018-йил 15-октябрдаги 8н-3/280-сон хати). Натижада ишончли гипотензив фаолликга эга безарар препаратлар ва биологик фаол қўшимчаларни ишлаб чиқариш имконини берган.