Рустамов Ҳаким Шариповичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бўлажак ўқитувчиларнинг касбий компетенсияларини ривожлантириш методикасини дастурий таълим воситалари асосида такомиллаштириш”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/Ped5122.
Илмий раҳбар: Қаҳҳоров Сиддиқ Қаҳҳорович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК номи: Бухоро давлат университети, PhD.03/30.12.2019.Ped.72.04.
Расмий оппонентлар: Лутфиллаев Маҳмуд Ҳасанович, педагогика фанлари доктори, профессор; Касимов Файзулло Мухаммедович, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Бўлажак ўқитувчиларнинг касбий компетенсияларини ривожлантириш методикасини дастурий таълим воситалари асосида такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
талабаларнинг касбий компетентлик ва компетенсийа тушунсҳаларининг мазмуни, ўқув-услубий ва дидактик ўқув материалларни дастурий таълим воситаларидан фойдаланиш жараёнини ривожлантиришнинг насарий ва амалий асослари илмий - инновацион, интегратив -мотивацион кўникмаларни таркиб топтиришга йўналтирилган педагогик ва дидактик тамойилларига устиворлик бериш асосида аниқлаштирилган;
олий таълим муассасалари талабаларининг касбий компетенсийаларини ривожлантиришни амалга ошириш жараёни мустақил фикрлаш, ижодий қобилиятларни ривожлантирувчи таълим методикасини симулясион ўйинлар орқали талабаларга реал дунёдаги вазиятларни моделлаштириш, ечим топиш имкониятини яратиш асосида такомиллаштирилган;
бўлажак ўқитувсҳиларининг касбий компетенсийаларини самарали ривожлантиришда дастурий таълим воситаларидан фойдаланишда ўқитишнинг анаънавий ва ноанъанвий методларини интеграциялашда интерактив фаолиятли ўқув материаллари, онлайн мулоқот, форумлар, чатларни ташкил этиш орқали талабалар билан ўзаро ҳамкорлик қилиш, муҳокамалар ўтказиш, шахсий таълим траекторияларини яратишни таъминловчи таълим модели такомиллаштирилган;
талабаларнинг касбий ва шахсий компетенсийаларини ривожлантиришда лойиҳа, гуруҳ иши, баҳс-мунозара, танқидий фикрлаш, ўз ижоди ва тадқиқотларини тақдим қилиш орқали ўқув жараёнидаги фаол иштирокни рағбатлантириш имкониятини яратишга йўналтирилган дастурий таълим воситаларидан назарий билимлар, амалий кўникмалар ва ижтимоий компетентлик даражасини баҳолаш тизимини қўллаш имкониятларини амалийотга жорий этиш зарурати асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак ўқитувсҳиларнинг касбий компетенсийаларини ривожлантиришда дастурий таълим воситаларидан фойдаланиш методикаси бўйисҳа ишлаб сҳиқилган методика, таклиф ва тавсийалар ҳамда илмий натижалари асосида:
талабаларнинг касбий компетентлик ва компетенсийа тушунсҳаларининг мазмуни, ўқув-услубий ва дидактик ўқув материалларни дастурий таълим воситаларидан фойдаланиш жараёнини ривожлантиришнинг насарий ва амалий асослари илмий - инновацион, интегратив -мотивацион кўникмаларни таркиб топтиришга йўналтирилган педагогик ва дидактик тамойилларига устиворлик бериш асосида аниқлаштирилган маълумотлар “Математика ва информатика ўқитиш методикаси” номли дарслик мазмунига сингдирилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 9-сентйабрдаги 302-сонли буйриғи, 322-0922 гувоҳномаси). Натижада, олий таълим муассасаларида таҳсил олайотган бўлажак ўқитувсҳиларнинг касбий компетенсийаларини ривожлантиришга еришилган;
бўлажак ўқитувсҳиларининг касбий компетенсийаларини самарали ривожлантиришда дастурий таълим воситаларидан фойдаланишда ўқитишнинг анаънавий ва ноанъанвий методларини интеграциялашда интерактив фаолиятли ўқув материаллари, онлайн мулоқот, форумлар, чатларни ташкил этиш орқали талабалар билан ўзаро ҳамкорлик қилиш, муҳокамалар ўтказиш, шахсий таълим траекторияларини яратишни таъминловчи такомиллаштирилган таълим модели “Алгоритмик тиллар ва дастурлаш” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 2-августдаги 257-сон буйруғи, 257-002 рақамли гувоҳномаси). Натижада, бўлажак ўқитувсҳиларнинг касбий компетенсийаларини ривожлантиришда дастурий таълим воситаларидан фойдаланишнинг методик жиҳатларини таҳлил қилиш асосида таълим жарайонида фойдаланиш имконийатларини ривожлантиришга еришилган;
талабаларнинг касбий ва шахсий компетенсийаларини ривожлантиришда лойиҳа, гуруҳ иши, баҳс-мунозара, танқидий фикрлаш, ўз ижоди ва тадқиқотларини тақдим қилиш орқали ўқув жараёнидаги фаол иштирокни рағбатлантириш имкониятини яратишга йўналтирилган дастурий таълим воситаларидан назарий билимлар, амалий кўникмалар ва ижтимоий компетентлик даражасини баҳолаш тизимини қўллаш имкониятларини амалийотга жорий этишга оид тавсийалардан Бухоро муҳандислик-технологийа институтининг АИФ-2/20 “Техника йўналишидаги олий таълим муассасаларида шахсга йўналтирилган инновацион технологийалар асосида малакали инженер кадрлар таййорлаш ва профессор-ўқитувсҳиларнинг малакасини ошириш сифатини йахшилаш” (2019-2021йй.) мавзусидаги грант лойиҳасини “Умумкасбий фанлардан електрон дарсликлар таййорлаш ва амалийотга жорий етиш” қисмини бажаришда фойдаланилган (Бухоро муҳандислик-технологийа институтининг 2023-йил 13-декабрдаги 4-2258-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларнинг билим даражасини ва қизиқишини ривожлантиришга еришилган.