Тўраева Санобар Сулаймоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шрифт (илмий даражалар бериладиган фан тармоғи номи): “Инновацион ёндашувлар асосида бошланғич синф ўқувчилари нутқини иборалар билан бойитиш усуллари”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (бошланғич таълим) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2PhD/Ped4281.
Илмий раҳбар: Пўлатов Шукур, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: А.Авлоний номидаги педагогларни касбий ривожлантириш ва янги методикаларга ўргатиш миллий-тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: А.Авлоний номидаги педагогик маҳурат миллий институти, PhD.28/30.12.2019.Ped.68.01.
Расмий оппонентлар: Сафарова Роҳатой Ғайбуллаевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Кушиева Нодира Хабибжоновна, педагогика фанлари доктори (DSc), доцент.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инновацион ёндашувлар асосида бошланғич синф ўқувчилари нутқини иборалар билан бойитиш усулларини такомиллаштириш бўйича тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бошланғич синф ўқувчилари нутқида ибораларни фаоллаштириш жараёнининг педагогик имкониятлари кичик мактаб ёшидаги ўқувчида иборалардаги кўчма маъноликни англашга тизимли йўналтириш, образли тафаккурни ўз туйғулари, ҳиссийитларидан фойдаланиб бойитиш қобилиятини ривожлантириш, абстракт фикрлаш ва изланувчанликка йўналтирилган ижодий машқлар орқали янги ечимлар топишга ундаш, матнни лексик-фразеологик баҳолаш ва нутқий этикетни узлюксизлик равишда босқичма-босқич шакллантириш асосида аниқланган;
бошланғич синф ўқувчилари нутқини иборалар билан бойитишнинг методик модели она тили ва ўқиш дарсларида ибораларни ўргатишнинг узлюксизлиги ва изчиллигини илмий-ижодий, педагогик-психологик шартларга мос таъминлаш ҳамда фразеологик компетенсияни шакллантирувчи топшириқларни фанлараро конструктив-амалий интеграциялаш асосида такомиллаштирилган;
она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ибораларни ўқитиш методикаси ўқувчиларга турли нутқий вазиятда маданий этикетни шакллантириш, вербал ва новербал мулоқотга киришиш, ижтимоий адаптацияни таъминловчи ўбектив, субъектив, жисмоний, психологик муносабатларга таъсир этувчи эмоцияларни билдиришни сингдириш орқали такомиллаштирилган;
ўқувчилар нутқини иборалар билан бойитиш усулларининг самарадорлиги иборага антоним ва синоним танлаш, анализ-синтез қилиш, мажозий нутқни кузатиш, ҳаракат ва ҳолатни иборалар орқали баҳолаш кўникмаларини мотивацион, фаоллаштирувчи, уюштирувчи, назорат қилувчи амалий машқ, топшириқ ва дидактик ўйинлардан фойдаланиб фразеологик компетенцияларни шакллантириш асосида такомиллаштирилган.
    IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инновацион ёндашувлар асосида бошлангʻич синф ўқувчилари нутқини иборалар билан бойитиш усулларини она тили таълимига жорий этишни такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
бошланғич синф ўқувчилари нутқида ибораларни фаоллаштириш жараёнининг педагогик имкониятлари кичик мактаб ёшидаги ўқувчида иборалардаги кўчма маъноликни англашга тизимли йўналтириш, образли тафаккурни ўз туйғулари, ҳиссийитларидан фойдаланиб бойитиш қобилиятини ривожлантириш, абстракт фикрлаш ва изланувчанликка йўналтирилган ижодий машқлар орқали янги ечимлар топишга ундаш, матнни лексик-фразеологик баҳолаш ва нутқий этикетни узлюксизлик равишда босқичма-босқич шакллантириш асосида аниқлаштиришга оид методик тавсиялардан  миллий ўқув дастури лойиҳаси асосида яратилган 3-синф она тили ва ўқиш саводхонлиги дарслигини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2024-йил 1-июлдаги 01/11-1-398-сон маълумотномаси). Натижада, она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ибораларни ўқитишга оид инновацион топшириқ турлари орқали ўқувчиларда нутқий ва лингвистик компетенсиялар ривожлантирилган;
бошланғич синф ўқувчилари нутқини иборалар билан бойитишнинг методик модели она тили ва ўқиш дарсларида ибораларни ўргатишнинг узлюксизлиги ва изчиллигини илмий-ижодий, педагогик-психологик шартларга мос таъминлаш ҳамда фразеологик компетенсияни шакллантирувчи топшириқларни фанлараро конструктив-амалий интеграциялаш асосида такомиллашга оид назарий ғоялардан Бухоро вилояти телерадиокомпаниясининг “Нажот билимда” ва Қашқадарё вилоятининг “Таълим ва ислоҳот” телекўрсатувларини тайёрлашда фойдаланилган (Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг 2023-йил 21-августдаги 02-06-215-сон маълумотномаси. Қашқадарё вилоят телерадиокомпаниясининг 2023-йил 28-августдаги 17-05-166-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатувнинг илмийлиги ва долзарблиги ошган, кенг жамоатчиликнинг она тилига эътиборли бўлишига эришилган;
она тили ва ўқиш саводхонлиги дарсларида ибораларни ўқитиш методикаси ўқувчиларга турли нутқий вазиятда маданий этикетни шакллантириш, вербал ва новербал мулоқотга киришиш, ижтимоий адаптацияни таъминловчи ўбектив, субъектив, жисмоний, психологик муносабатларга таъсир этувчи эмоцияларни билдиришни ўргатиш орқали такомиллаштиришга оид хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида бажарилган ФА-Ф1-ОО5 “Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг 2023-йил 26-октябрдаги 04-02/3-1167-сон маълумотномаси). Натижада она тили ва ўқиш дарсларида фразеологик топшириқ турларидан фойдаланиш йўлга қўйилган;
ўқувчилар нутқини иборалар билан бойитиш усулларининг самарадорлиги иборага антоним ва синоним танлаш, анализ-синтез қилиш, мажозий нутқни кузатиш, ҳаракат ва ҳолатни иборалар орқали баҳолаш кўникмаларини мотивацион, фаоллаштирувчи, уюштирувчи, назорат қилувчи амалий машқ, топшириқ ва дидактик ўйинлардан фойдаланиб фразеологик компетенцияларни шакллантириш асосида такомиллаштиришга оид тавсиялар бошланғич синф ўқитувчилари малакасини ошириш курси ўқув режасида белгиланган “Бошланғич таълим фанларини ўқитиш методикаси” модули мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси мактабгача ва мактаб таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2024-йил 1-июлдаги 01/11-1-398-сон маълумотномаси). Натижада тингловчиларда ибораларни ўқитишда бадиий ва мултимодал матнлардан фойдаланиш кўникмаси ривожлантирилган.