Хушмуродова Шаҳноза Шаймонкуловнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʼи номи): “Билингвал талабаларнинг иккиламчи лисоний идентивлигини шакллантиришнинг лингвокогнитив хусусиятлари”, 10.00.11 – Тил назарияси. Амалий ва компютер лингвистикаси ихтисослиги (инглиз тили) (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.DSc/Fil614.
Илмий маслаҳатчи: Эргашева Гули Исмоил қизи, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллар университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.27.01.
Расмий оппонентлар: Хайруллаев Хуршиджон Зайниевич, филология фанлари доктори, профессор; Арустамян Яна Юриевна, филология фанлари доктори, доцент; Воситов Волижон Абдуваҳобович, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат педагогика университети.                            
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.    Тадқиқотнинг мақсади билингвал талабаларнинг лисоний идентивлигини шакллантиришда лингвистик ва экстралингвистик омилларини аниқлашдан иборат.
III.    Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
лисоний нисбийлик назарияси, икки тиллиликнинг динамик табиати, жамиятда мавжуд ижтимоий ва маданий мезонлар ҳамда экстралингвистик омилларга асосланган тилни танлашдаги когнитив жараёнлар шахснинг лисоний идентивлигини шакллантиришда потенсиал таъсир кўрсатиши исботланган;
талабалар фонетик компетенсиясининг просодик хусусиятларини очиб бериш орқали шахс психологияси ва унинг “нутқий портрети” тамойиллари тилни ўзлаштиришдаги мураккаб муносабатлар ва социолингвистик омиллар асосида далилланган;
қорақалпоқ талабаларида лисоний идентивликни шакллантирувчи лингвистик ва экстралингвистик омилларни аниқлаш орқали уларнинг “ўзига хослик”, “субективлик”, “индивидуаллаштириш” каби тушунчалар асосида юзага келадиган психолингвистик портрети очиб берилган;
ижтимоий ўзликни ифодалашда муҳим рол ўйнайдиган нутқнинг фонетик аспектининг ёш, жинс, этник ва ижтимоий-иқтисодий келиб чиқиш каби омиллар таъсирида намоён бўлиши амалий лингвистика аспектида исботланган;   
қорақалпоқ талабаларининг лингвистик идентивлигини аниқлаш ва уларнинг фонетик компетенсияларини ривожлантиришда турли симуляция стратегияларидан фойдаланиш орқали нутқнинг равонлигига эришиш ва маълум бир ижтимоий гуруҳга мансуб талабаларнинг хорижий тилни ўрганишдаги нутқ билан боғлиқ ўзига хос хусусиятлари шахснинг фонетик портретини очишга имкон берувчи меъёрлар билан боғлиқлиги аниқланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Билингвал талабаларнинг иккиламчи лисоний идентивлигини шакллантиришнинг лингвокогнитив хусусиятлари мавзусида олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
лисоний нисбийлик назарияси,  икки тиллиликнинг динамик табиати, жамиятда мавжуд ижтимоий ва маданий мезонлар ҳамда экстралингвистик омилларга асосланган тилни танлашдаги когнитив жараёнлар шахснинг лисоний идентивлигини шакллантиришда потенсиал таъсир кўрсатиши, тил, лисоний идентивлик ва маданият ўртасидаги мураккаб муносабатларни идрок этиш бўйича олиб борилган тадқиқотларнинг илмий натижалари ва хулосалари асосида Самарқанд давлат чет тиллар институтида амалга оширилган Эрасмус + програм 2016-2018 561624-ЭРР-1-2015-УК-ЭППКА2- CБҲЕ-СП-ЭРАСМУС + CБҲЕ ИМЕП: “Модернизатион анд интернатионализатион оф Ҳигҳер Эдуcатион Сйстем Проcессес ин Узбекистан” мавзусидаги халқаро лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2023 йил 23 ноябрдаги 661/02-сон маълумотномаси). Натижада, тилни ўзлаштириш ва когнитив ривожланиш муносабатлари бўйича амалга оширилган таҳлиллар лойиҳа доирасида манбаларни яратишда илмий-назарий асос бўлиб хизмат қилган;
қорақалпоқ талабаларининг лингвистик идентивлигини аниқлаш ва уларнинг фонетик компетенсияларини ривожлантиришда турли симуляция стратегияларидан фойдаланиш орқали нутқнинг равонлигига эришиш ва маълум бир ижтимоий гуруҳга мансуб талабаларнинг хорижий тилни ўрганишдаги нутқ билан боғлиқ ўзига хос хусусиятлари шахснинг фонетик портретини очишга имкон берувчи меъёрлар билан боғлиқлиги Самарқанд давлат чет тиллар институти томонидан амалга оширилган И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялар асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2023 йил 3 октябрдаги 656/02-сонли сон маълумотномаси). Натижада, ҳар бир тилнинг ўзига хос грамматик тузилмалари ва оғзаки конструксияларининг ташқи дунёни идрок этишига таъсири лойиҳа доирасида яратилган дарслик, ўқув-услубий мажмуа, услубий қўлланма, виртуал ресурсларни энг сўнгги маълумотлар ва адабиётлар билан бойитишда муҳим асос бўлган;
қорақалпоқ талабаларида лисоний идентивликни шакллантирувчи лингвистик ва экстралингвистик омилларни аниқлаш орқали уларнинг “ўзига хослик”, “субективлик”, “индивидуаллаштириш” каби тушунчалар асосида юзага келадиган психолингвистик портрети социолингвистик таҳлил асосида ва маълум бир ижтимоий гуруҳга мансуб талабаларнинг иккинчи тилни ўрганишдаги нутқ билан боғлиқ ўзига хос хусусиятлари тилнинг фонетик портретини очишга имкон берувчи меъёрлардан ташкил топганлиги ҳақидаги илмий хулосалардан Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетида бажарилган ИЛ-662204405 “Экспериментал фонетик лаборотория яратиш” мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университетининг 2023 йил 3 декабрдаги 75/02-сонли маълумотномаси). Натижаларнинг қўлланилиши орқали лойиҳа доирасида ўқув адабиётларини яратишда лингвистик идентивликнинг икки тилли талабаларга таъсири ўзига хос вазифани бажариши кўрсатиб ўтилган;
талабалар фонетик компетенсиясининг просодик хусусиятларини  очиб бериш орқали шахс психологияси ва унинг “нутқий портрети” тамойиллари тилни ўзлаштиришдаги мураккаб муносабатлар ва социолингвистик омиллар асосида - тил, идентивлик ва маданий муносабатларни англашга ижобий таъсир кўрсатувчи тил таълими амалиёти орқали пайдо бўлиши Самарқанд давлат чет тиллар институтида амалга оширилган Эрасмус + програм 2016-2018 561624-ЭРР-1-2015-УК-ЭППКА2- CБҲЕ-СП-ЭРАСМУС + CБҲЕ ИМЕП: “Модернизатион анд интернатионализатион оф Ҳигҳер Эдуcатион Сйстем Проcессес ин Узбекистан” мавзусидаги халқаро лойиҳада фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2023 йил 23 ноябрдаги 661/02-сон маълумотномаси). Натижада яратилган ўқув дастури ва ўқув-услубий мажмуаларда икки тилли талабаларнинг учинчи тилни ўрганишдаги устунлиги масалалари когнитив жараёнлар билан боғлиқлиги борасидаги билимларини янада оширишга бевосита хизмат қилган.