Абдумажидова Ҳамиданинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): Жамият ривожланишида мамлакатлар модернизациялашувининг ижтимоий-сиёсий муносабатлар фаоллашувига таъсири (Марказий Осиё мамлакатлари мисолида ижтимоий-фалсафий таҳлил), 09.00.04 - Ижтимоий фалсафа (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.1.PhD/Fal415
Диссертация бажарилган муассаса номи:Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.F.02.02
Илмий раҳбар: Яхшиликов Жўрабой Яхшиликович, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Хажиева Максуда Султановна, фалсафа фанлари доктори, профессор; Исроилов Бектош Эркинович, фалсафа фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Марказий Осиё мамлакатлари модернизациялашуви, ижтимоий-сиёсий муносабатлар фаоллашувининг ижтимоий-фалсафий масалаларини асослаш ва ушбу мамлакатлар ўртасидаги интеграция жараёнларини такомиллаштириш юзасидан амалий таклиф-тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Марказий Осиё мамлакатлари турмуш тарзини ижтимоий-маданий фаоллашувига таъсир кўрсатувчи толерантлик, ўзаро ҳамкорлик, яхши қўшничилик каби сиёсий муносабатлар устуворлигини оширишнинг иқтисодий, ташкилий, психологик ва педагогик омиллари илмий асосланган;
Марказий Осиё мамлакатлари интеграциясининг маданият, анъана ва қадриятлар билан боғлиқ парадигмал хусусияти глобал жараёнлар таъсирида коеволюсион контекст асосидаги фаоллашуви мантиқий исботланган;
мамлакатлар модернизацияси, интеграцияси, ижтимоий-сиёсий фаоллигининг детерминацион ва аддитив хусусияти регионал ва локал, умуминсоний ва миллий манфаатлар ракурсида асосланган;
жамиятда мамлакатлар ижтимоий-сиёсий фаоллигининг институционал тизимларга таъсир кўрсатиши ҳамда унинг онтологик, аксиологик, функсионал, субстанционал асослари ўзаро манфаатли ҳамкорликка таянилиши очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Марказий Осиё мамлакатлари модернизациялашувининг ижтимоий-сиёсий муносабатлар фаоллашувига таъсири мавзусида олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
Марказий Осиё мамлакатлари турмуш тарзини ижтимоий-маданий фаоллашувига таъсир кўрсатувчи толерантлик, ўзаро ҳамкорлик, яхши қўшничилик каби сиёсий муносабатлар устуворлигини оширишнинг иқтисодий, ташкилий, психологик ва педагогик омиллари илмий асосланганлигига оид илмий- амалий таклиф ва тавсиялардан Республика маънавият ва маърифат марказининг 2023-йил учун мўлжалланган, чора-тадбирлар дастурининг “Жамиятда соғлом ижтимоий-маънавий муҳитни таъминлаш масалалари” номли В йўналишида белгиланган. “Жамиятда ижтимоий-маънавий муҳит барқарорлигини таъминлашга қаратилган илмий асосланган мониторинг ҳамда социологик тадқиқотларни тизимли ташкил қилиш ва ўтказиш чораларини кўриш” мавзусидаги 24-банди ижросини таъминлашда фойдаланилган (Республика маънавият ва маърифат марказининг 2023-йил 7-июлдаги 02-22/654-сон маълумотномаси). Бу эса маънавий-маърифий соҳадаги тадбирларни амалга оширишда тарғиботчилар учун услубий қўлланмалар ишлаб чиқишда асосий манба бўлиб хизмат қилган;
Марказий Осиё мамлакатлари интеграциясининг маданият, анъана ва қадриятлар билан боғлиқ парадигмал хусусияти глобал жараёнлар таъсирида коеволюсион контекст асосидаги фаоллашувига доир илмий хулосалар ва амалий тавсиялардан Жиззах вилояти “Истиқбол” минтақавий тадқиқот марказининг 68-11/78 рақамли “Аҳоли ҳуқуқий маданиятини юксалтиришда жамоатчилик таъсирини оширишнинг инновацион йўлларини жорий этиш” номли грант лойиҳасида белгиланган “Таълим соҳасида ўқувчи ва талабалар ҳуқуқий онги ва маданиятини ошириш борасида олиб борилаётган инновацион чора-тадбирлар бўйича таҳлилий тадқиқот ўтказиш ва тегишли таклифлар бериш” деб номланган 2-бандида кўзда тутилган вазифалар ижросини таъминлашда фойдаланилган (Жиззах вилояти “Истиқбол” минтақавий тадқиқот марказининг 2023-йил 23-майдаги 15-сон маълумотномаси). Натижада, Марказий Осиё мамлакатлари иқтисодий модернизациялашувининг жамиятдаги иқтисодий тараққиёт, халқ фаровонлиги борасидаги чора-тадбирларида, таълим тизимида талабаларнинг маданий интеграция, юксалиш ва ижтимоий-сиёсий фаоллигини ошириш борасидаги амалий ишларда таклиф-тавсиялар ишлаб чиқиш масалаларида муҳим манба бўлиб хизмат қилган;
мамлакатлар модернизацияси, интеграцияси, ижтимоий-сиёсий фаоллигининг детерминацион ва аддитив (қўшилувчи) хусусияти регионал ва локал, умуминсоний ва миллий манфаатлар ракурсида асосланганлигига доир илмий хулосалар ва амалий тавсиялардан Ёшлар ишлари агентлиги Самарқанд вилояти бошқармасининг “Ёшларни ҳарбий-ватанпарварлик руҳида тарбиялаш, ҳуқуқий саводхонлигини ошириш, жиноятларнинг олдини олишга қаратилган ижтимоий сўровлар, социологик тадқиқотларни амалга ошириш ва натижалардан келиб чиқадиган вазифаларни тизимли амалга ошириш”ни янада ривожлантириш мақсадига мўлжалланган чора-тадбирлар дастурини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ёшлар ишлари агентлиги Самарқанд вилояти бошқармасининг 2023-йил 24-июлдаги 02-09/34-сон маълумотномаси). Натижада, тадқиқотда илгари сурилган илмий фикр ва мулоҳазалар ёшларда Марказий Осиё мамлакатлари ўртасидаги ҳамкорлик алоқаларини кучайтириш ва ёшларда урф-одатлар, анъаналар, удумлар, маросимлар, байрамлар, миллий қадриятлар, маданият, маънавиятни тарғиб-ташвиқ қилишга эътиборни қаратиш вазифаларини аниқлаштириб олишга хизмат қилган;
жамиятда мамлакатлар ижтимоий-сиёсий фаоллигининг институционал тизимларга таъсир кўрсатиши ҳамда унинг онтологик, аксиологик, функсионал, субстанционал асослари ўзаро манфаатли ҳамкорликка таянилиши очиб берилганлигига оид илмий - амалий таклиф ва тавсиялардан Самарқанд вилоят телерадиокомпаниясида 2023-йилда эфирга узатилган “Ассалом Самарқанд” кўрсатуви ҳамда “Самарқанд садоси” эшиттиришларининг навбатдаги сони дастур ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Самарқанд вилоят телерадиокомпаниясининг 2023-йил 21-июндаги 01-07/223-сон маълумотномаси). Натижада, ёшларда Марказий Осиё мамлакатлари модернизацияси ва интеграциясининг ривожланиш динамикаси ва механизмлари тўғрисида билимларини янада ривожлантиришга хизмат қилган.