Муминова Зарифа Одиловнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): Тафаккурнинг диссипатив структура сифатидаги синергетик таҳлили, 09.00.01 - Онтология, гносеология ва мантиқ (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.1.PhD/Fal464.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Шароф Рашидов номидаги Самарқанд давлат университети, DSc.03/30.12.2019.F.02.02.
Илмий раҳбар: Тураев Бахтиёр Оманович, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Ортиқов Тўланбой Ортиқович, фалсафа фанлари доктори, профессор.
          Ғаффорова Гулчеҳра Ғуламжановна, фалсафа фанлари доктори, профессор; Салимов Бахриддин Лутфуллоевич фалсафа фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инсон тафаккурини мураккаб феномен ва диссипатив структура сифатида синергетик моҳиятини очиб беришдан иборатдир.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
онгли ва онгсиз фаолиятнинг синтези сифатида ижодкорликнинг тафаккурда беқарорлик, ўз-ўзини ташкиллаштириш ва ночизиқли креатив фаолият уйғунлиги корреляцияси эканлиги асослаб берилган;
 тафаккур ва миянинг ўзаро муносабати, ҳаракат импулси ва структураси билан боғлиқ уечимлар синергетиканинг флуктуация ва аттрактор тамойиллари асосида исботланган;
тафаккурнинг моддий асоси миянинг периетал ва сенсорик функсияларининг психофизиологик ҳодиса сифатида билиш жараёнини юзага келтиришдаги эвристик аҳамияти очиб берилган;
тафаккур ижтимоий релевантликнинг асоси ва кишиларнинг жамиятдаги ижтимоий маънавий мўлжалларини тўғри шакллантиришининг, кишилардаги девиатив жараёнларни координациялаш, деликвентликдан ҳимояланиш вазифасини бажариши мантиқий далилланган;
тафаккур жараёнидаги эркинликнинг креатив тафаккурга замин яратиш билан бир қаторда, жамият мафкуравий тизимига конструктив ва деструктив таъсир этиши синергетиканинг бифуркация ва флуктуация тамойиллари асосида илмий асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Тафаккурга диссипатив структура сифатида синергетик ёндашув асосида ишлаб чиқилган таклифларидан:
онгли ва онгсиз фаолиятнинг синтези сифатида ижодкорликнинг тафаккурда беқарорлик, ўз-ўзини ташкиллаштириш ва ночизиқли креатив фаолият уйғунлиги корреляцияси эканлиги асослаб берилганлигига оид илмий янгилик, назарий хулосалари, методологик тавсиялари ҳамда амалий таклифларидан Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги томонидан олинган Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетида 2020-2022-йиллар давомида бажарилган ФЗ-2020010829-сонли “Талаба ёшлар илмий фаолиятида амалий кўникмаларни шакллантиришнинг инновацион механизмлари” мавзусидаги илмий тадқиқот лойиҳаси доирасида белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган. (Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университетининг 2023-йил 13-июндаги 04/11-3652-сон далолатномаси). Натижада, инсон тафаккурига синергетик ёндашув унинг моҳиятини англаш жараёнига тизимли ва ночизиқли ёндашув асосида мамлакатимизда креатив, ижодкор, юксак интеллектуал салоҳиятга эга бўлган ёш авлодни шакллантириш бўйича таклифларни ишлаб чиқишга хизмат қилган;
тафаккур ва миянинг ўзаро муносабати, ҳаракат импулси ва структураси билан боғлиқ муаммолар синергетиканинг флуктуация ва аттрактор тамоиллари асосида исботланганлигига оид илмий янгилик, назарий хулосалар ва амалий таҳлиллардан Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий Халқаро илмий тадқиқот маркази томонидан ташкил этилган маънавий-маърифий тадбирлар ссенарийларини тайёрлашда ҳамда Марказ томонидан буууртма асосида таууорланган “О'рта аср Шарқ алломалари ва мутафаккирларининг тарихий-фалсафий мероси” номли энциклопедик китобининг мазмунига сингдирилган лойиҳаларни амалга оширишда фойдаланилган (Имом Бухорий халқаро илмий тадқиқот марказининг 2024-йил 10-январдаги №02/13-рақамли маълумотномаси). Натижада, энциклопедик китобнинг илмий-методологик манбаалар базасини бойитиш ҳамда Ўрта аср Шарқ файласуфларининг соғлом тафаккур тарзини шакллантиришга оид қарашларини тарихийлик ва мантиқийлик тамойиллари орқали ёритиб беришга хизмат қилган;
тафаккурнинг моддий асоси миянинг париетал ва сенсорик функсияларининг психофизиологик ҳодиса сифатида билиш жараёнини юзага келтиришдаги аҳамияти очиб берилган илмий янгилигидан ва ушбу доирада ишлаб чиқилган амалий таклиф ва тавсиялардан Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2022-2023-йилларда амалга оширилган тарғибот фаолиятида татбиқ этилган. Жумладан, Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2023-йил учун чора тадбирлар дастурининг ИИИ йўналишида белгиланган “Ғоя ва мафкура масаласи ҳамда илм фан маърифат тарғиботи” 15 банди “Геосиёсий ва мафкуравий жараёнларни мунтазам ўрганиш, хатарли таҳдидларга қарши самарали ғоявий кураш олиб бориш” мавзусида ўтказилган тарғибот ишларини ташкил этиш ва ўтказишда диссертация материалларидан фойдаланилган. (Республика Маънавият кенгашининг 2023-йил 30-октябрдаги 02-22/1184-сон далолатномаси). Натижада, диссертацияда илгари сурилган таклифлар, тавсия ва хулосалар инсон тафаккурини мураккаб феномен ва диссипатив структура сифатида синергетик моҳиятини очиб беришга хизмат қилган;
тафаккур ижтимоий релевантликнинг асоси ва кишиларнинг жамиатдаги ижтимоий маънавий мўлжалларини тўғри шакллантиришнинг, кишилардаги девиатив жараёнларни координациялаш, деликвентликдан ҳимояланиш вазифасини бажариши далилланган илмий янгилигидан ва шу доирада ишлаб чиқилган илмий-амалий таклиф ва тавсияларидан Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлиги ҳузуридаги Ёшлар ишлари агентлиги томонидан ўтказилган маънавий-маърифий, ҳарбий ватанпарварлик тадбирларини амалга оширишда кенг фойдаланилди. (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар сиёсати ва спорт вазирлиги ҳузуридаги Ёшлар ишлари агентлигининг 8-ноябр 2023-йилдаги 4-13-21-3233-сонли далолатномаси) Жумладан, Ёшлар ишлари агентлиги томонидан “2019-2025-йилларга мўлжалланган Ўзбекистон Республикаси ёшларида миллатлараро маданият, бағрикенглик маданиятини ривожлантириш” консепсияси лойиҳасини ҳамда “Ёшларда миллатлараро маданиятни ривожлантиришнинг 2030-йилгача мўлжалланган стратегияси” лойиҳасини тегишли бандлари ижросини таъминлаш ва амалга оширишда кенг фойдаланилган. Натижада, мамлакатимизда креатив, ижодкор, юксак интеллектуал салоҳиятга эга бўлган ёш авлодни қоллаб қувватлаш билан боғлиқ вазифаларнинг бажарилишини таъминлаш борасида амалий таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқиш ишларининг самарадорлиги ошган;
тафаккур жараёнидаги эркинликнинг креатив тафаккурга замин яратиш билан бир қаторда, жамият мафкуравий тизимига конструктив ва деструктив таʼсир этиши синергетиканинг бифуркация ва флуктуация тамойиллари асосида илмий асосланганлигига оид илмий янгилик, назарий хулосалари, ҳамда амалий таклифларидан Самарқанд вилоят телерадиокомпаниясининг “Ассалом Самарқанд” кўрсатувининг 2023-йил 14-август куни соат 07:00да эфирга узатилган сонининг ссенарийсини ҳамда  “Долзарб мавзу” радиоешиттиришининг 2023-йил 16-август куни соат 16:25да эфирга узатилган  навбатдаги сонининг ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган. (Самарқанд вилоят телерадиокомпаниясининг 2023-йил 24-августдаги 01-07/285-сон далолатномаси) Натижада, мамлакатимизда замонавий илмий йўналишлар ва технологияларни яратувчи ёш, инноватив ва креатив фикрловчи, янгича тафаккур тарзига эга ёш мутахассисларни тарбиялашга хизмат қилган.