Файзиев Шахобиддин Шавкатовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Кучсиз ромбоэдрик FeBO3:Mg ферромагнетикдаги модуляцияланган магнитли тузилмани тадқиқ қилиш», 01.04.09–Магнит ҳодисалари физикаси (физика-математика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.2.PhD/FM76.
Илмий раҳбар: Джураев Даврон Рахмонович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, PhD.29.08.2017. FM.02.04.
Расмий оппонентлар: Астанов Салих Хусенович, физика-математика фанлари доктори, профессор; Салахитдинова Майсара Камолидиновна, физика-математика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ҳарорат ва оптик ёритилганликнинг FeBO3:Mg кристалли модуляцияланган магнит тузилмалари параметрлари, ҳосил бўлиш шартларига таъсирини ўрганиш ҳамда модуляцияланган магнит ҳолатини ва кузатиладиган фазавий ўтишнинг турини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор енгил текисликли кучсиз ферромагнетик FeBO3:Mg ларда магнитланиш жараёнида содир бўладиган ориентацияли фазавий ўтиш ва ушбу кристаллнинг модуляцияланган магнит ҳолати структураси аниқланган;
илк бор FeBO3:Mg кристаллида модуляцияланган ва бир жинсли магнитли ҳолат чегарасининг ўрнатилишини кўрсатувчи фазавий диаграммаси экспериментал аниқланган;
FeBO3:Mg да модуляцияланган магнит тузилманинг мавжуд бўлиш шартига ва параметрларига ёруғликнинг таъсир даражаси, ёритилиш вақтининг давомийлиги ва шу усулда ёритилиш вақтидаги антиферромагнетизм векторининг йўналишига сезиларли боғлиқлиги аниқланган;
FeBO3:Mg да модуляцияланган магнитли ҳолатга ўтишдаги аниқланган қонуниятлар «Магнитли мавж» назарияси асосида тавсифланган ва ушбу кристаллдаги магнитли ҳолатнинг фазовий модуляциясини келтириб чиқарадиган асосий физикавий сабаблар аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ромбоэдрик ферромагнетикнинг домен структураси спонтан ориентацияли фазавий ўтишдаги ўзгариши ва икки ўқли кучланишлар таъсирида вужудга келадиган ориентацияли фазавий ўтиш бўйича олинган натижалар асосида:
FeBO3:Mg ларда фазавий ўтишнинг модуляцияланган магнит ҳолатга ўтишидаги магнитооптик хоссалари ва домен структурасининг ўзгариши асосида таклиф этилган модел конструкцион элементлар кучланиш ҳолатларини ўрганишда қўлланилган (Россия машинасозлик институтининг 2018 йил 3 майдаги 20-01-752-сон маълумотномаси). Илмий натижанинг қўлланилиши конструкцион элементлар кучланиш ҳолатларини кучланиш йўналишига боғлиқлигини аниқлаш имконини берган;
модуляцияланган магнитли ҳолат мавжуд бўлиши чегарасини ўрнатувчи Н-Т магнитли фазавий диаграммаси Ф-2-06 рақамли «Нодир ер элементли феррит-гранатларда магнитли ориентацион ўтишлар» (2011-2016) лойиҳасида модел ишлаб чиқишда қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 26 февралдаги 89-03-872-сон маълумотномаси). Илмий натижалардан фойдаланиш модуляцияланган магнитли тузилмалар параметрларининг ҳарорат ва магнит майдонга боғлиқлигини аниқлаш имконини берган.
