Ходжаева Мадина Фахритдиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Сенил астения синдромининг клиник-неврологик хусусиятлари ва диагностик ёндашувлари, даволаш тактикасини оптималлаштириш», 14.00.13 – Неврология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.PhD/Tib2783.
Илмий раҳбар: Рахимбаева Гулнора Саттаровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/05.05.2023.Tib.30.04.
Расмий оппонентлар: Аликулова Нигора Абдукадировна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Курушина Ольга Викторовна , тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Тошкент давлат стоматология институти.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Cенил астения синдроми ривожланган беморларда неврологик етишмовчилик хусусиятларини аниқлаш, марказий асаб тизими шикастланишини эрта аниқлаш маркерларини ишлаб чиқиш ва уларнинг математик таҳлиллари асосида диагностика ва терапевтик ёндашувларни оптималлаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сенил астения ва преастения ривожланган беморларда когнитив дисфункция билан бирга патологик жараённи чуқур даражада ривожланганлиги, клиник симптомларнинг динамик кечишини кўрсатувчи функционал активлик ва озиқланиш статусининг оғир даражада бузилиши исботланган;
сенил астения синдромини ташхислашда DHEA-s гормони ва VEGF сигнал оқсили миқдорининг камайиши когнитив дисфункция сабабли қариш жараёнининг кечишини бахолаш учун маркер сифатида қўлланилиши асосланган;
кекса инсонларнинг ногиронлиги ва атрофдагиларга қарамлилигини камайтириш ва касаликнинг эрта босқичларида даволаш - профилактика чора тадбирларининг самарадорлигини ошириш мақсадида сенил астения синдромини эрта ташсхислашга дифференциал ёндашув мезонлари ишлаб чиқилган;
сенил астения синдроми ривожланган беморларда реабилитация жараёнининг сифатини яхшилаш мақсадида, кекса инсонларнинг ижтимоий мослашуви ва ҳаёт сифатини яхшилашга ёрдам берадиган махсус комплекс даволаш чора-тадбирлари ишлаб чиқилган
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Сенил астения синдромининг клиник- неврологик хусусиятлари ва диагностик ёндашувлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
биринчи илмий янгилик: сенил астения ва преастения ривожланган беморларда когнитив дисфункция билан бирга патологик жараённи турли даражада ривожланганлиги, клиник симптомларнинг оғирлиги ва яққоллигини кўрсатувчи функционал активлик ва озиқланиш статусининг яққол бузилиши исботланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи-эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 6 июлда 07-23/67-сон билан тасдиқланган «Сенил астения ва преастения билан оғриган беморларни ташхислаш ва даволаш алгоритми» номли услубий тавсияномага киритилган. Мазкур таклиф Яккасарой туманидаги 57-оилавий поликлиника бўйича 06.10.2023 йилдаги 187-207-DOP/2023-сон ҳамда Қашқадарё вилояти Кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 14.09.2023 йилдаги 79- I/CH-сон буйруқлар билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашининг 2024 йил 26 августдаги 05/73-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлик: таклиф этилаётган усул касалликни эрта босқичда аниқлаш, даволаш самарадорлигини ошириш, касалликнинг кучайишини олдини олиш, беморларнинг саломатлигини тиклаш ва ҳаёт сифатини яхшилаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлик: стационар шароитда мазкур касалликни даволашга сарфланадиган 230000 сўм бюджет маблағлари касалликни эрта ташхислаш ва асоратларни эрта прогноз қилиш ҳисобига беморларнинг ногиронлик муддати қисқартирилди, нисбатан қиммат бўлган стационар даволанишга бўлган эҳтиёж камайтириш натижасида иқтисод қилинади;
иккинчи илмий янгилик: сенил астения синдромини ташхислашда DHEA-S гормони ва VEGF сигнал оқсили миқдорининг камайиши қариш жараёнининг кечишини бахолаш учун маркер сифатида қўлланилиши илмий жихатдан асосланганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи-эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 6 июлда 07-23/67-сон билан тасдиқланган «Сенил астения ва преастения билан оғриган беморларни ташхислаш ва даволаш алгоритми» номли услубий тавсиянома таркибига киритилган. Мазкур таклиф Яккасарой туманидаги 57-оилавий поликлиника бўйича 06.10.2023 йилдаги 187-207-DOP/2023-сон ҳамда Қашқадарё вилояти Кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 14.09.2023 йилдаги 79- I/CH-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 26 августдаги 05/73-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлик: таклиф этилаётган усул касалликни эрта босқичда аниқлаш, даволаш самарадорлигини ошириш, касалликнинг кучайишини олдини олиш, беморларнинг саломатлигини тиклаш ва ҳаёт сифатини яхшилаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлик: стационар шароитда мазкур касалликни даволашга сарфланадиган 230000 сўм бюджет маблағлари касалликни эрта ташхислаш ва асоратларни эрта прогноз қилиш ҳисобига беморларнинг ногиронлик муддати қисқартирилди, нисбатан қиммат бўлган стационар даволанишга бўлган эҳтиёж камайтириш натижасида иқтисод қилинади;
учинчи илмий янгилик: кекса инсонларнинг ногиронлиги ва атрофдагиларга қарамлилигини камайтириш ва касаликнинг эрта босқичларида даволаш - профилактика чора тадбирларининг самарадорлигини ошириш мақсадида сенил астения синдромини эрта ташсхислаш мезонлари ишлаб чиқилганлиги ҳақидаги таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи-эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 6 июлда 07-23/67-сон билан тасдиқланган «Сенил астения ва преастения билан оғриган беморларни ташхислаш ва даволаш алгоритми» номли услубий тавсиянома таркибига киритилган. Касалликнинг эрта босқичида даволаш-профилактика тадбирларининг самарадорлиги юқори, ногиронлик ривожланишининг олдини олиш, когнитив функцияларни яхшилаш, ҳамда хавотир ва депрессия симптомларини камайтириш имкони кўпроқ бўлади, тегишлича, кекса инсонларнинг атрофдагиларга қарамлиги даражаси пасаяди. Мазкур таклиф Яккасарой туманидаги 57-оилавий поликлиника бўйича 06.10.2023 йилдаги 187-207-DOP/2023-сон ҳамда Қашқадарё вилояти Кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 14.09.2023 йилдаги 79- I/CH-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 26 августдаги 05/73-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлик: таклиф этилаётган усул касалликни эрта босқичда аниқлаш, даволаш самарадорлигини ошириш, касалликнинг кучайишини олдини олиш, беморларнинг саломатлигини тиклаш ва ҳаёт сифатини яхшилаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлик: стационар шароитда мазкур касалликни даволашга сарфланадиган 230000 сўм бюджет маблағлари касалликни эрта ташхислаш ва асоратларни эрта прогноз қилиш ҳисобига беморларнинг ногиронлик муддати қисқартирилди, нисбатан қиммат бўлган стационар даволанишга бўлган эҳтиёж камайтириш натижасида иқтисод қилинади;
тўртинчи илмий янгилик: сенил астения синдроми ривожланган беморларда реабилитация жараёнининг сифатини яхшилаш мақсадида, кекса инсонларнинг ижтимоий мослашуви ва ҳаёт сифатини яхшилашга ёрдам берадиган комплекс даволаш чора-тадбирлари ишлаб чиқилганлиги бўйича таклифлар Тошкент тиббиёт академияси Мувофиқлаштирувчи-эксперт кенгаши томонидан 2023 йил 6 июлда 07-23/67-сон билан тасдиқланган «Сенил астения ва преастения билан оғриган беморларни ташхислаш ва даволаш алгоритми» номли услубий тавсиянома таркибига киритилган. Мазкур таклиф Яккасарой туманидаги 57-оилавий поликлиника бўйича 06.10.2023 йилдаги 187-207-DOP/2023-сон ҳамда Қашқадарё вилояти Кўп тармоқли тиббиёт маркази бўйича 14.09.2023 йилдаги 79- I/CH-сон буйруқлари билан амалиётга жорий этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий-техник кенгашнинг 2024 йил 26 августдаги 05/73-сонли хулосаси). Ижтимоий самарадорлик: таклиф этилаётган усул касалликни эрта босқичда аниқлаш, даволаш самарадорлигини ошириш, касалликнинг кучайишини олдини олиш, беморларнинг саломатлигини тиклаш ва ҳаёт сифатини яхшилаш имконини берган. Иқтисодий самарадорлик: стационар шароитда мазкур касалликни даволашга сарфланадиган 230000 сўм бюджет маблағлари касалликни эрта ташхислаш ва асоратларни эрта прогноз қилиш ҳисобига беморларнинг ногиронлик муддати қисқартирилди, нисбатан қиммат бўлган стационар даволанишга бўлган эҳтиёж камайтириш натижасида иқтисод қилинади.